مکانیابی تسهیلات

امروزه علم تحقیق در عملیات در زمینه های گوناگون، به طور گسترده استفاده می شود. یکی از حوزه های کاربردی تحقیق در عملیات مسائل مکان یابی تسهیلات است. در این پژوهش، یک مدل برنامه ریزی ریاضی برای مکان یابی و تخصیص بهینه توسعه داده شده است. این مدل شامل دو تابع هدف است. تابع هدف اول برای مینیمم سازی مجموع هزینه های حمل و نقل، به اضافه هزینه ثابت استقرار تسهیلات به کار می رود. به علت اهمیت انرژی و نقش اساسی سوخت های فسیلی در حمل و نقل، در تابع هدف دوم به مینیمم سازی مجموع هزینه های سوخت مصرفی پرداخته می شود. برای هم خوانی مدل مربوطه با شرایط واقعی، هزینه های سوخت در این مدل به شکل پلکانی در نظر گرفته می شود. در این مدل ضرایب تابع هدف به شکل غیر قطعی فرض شده اند. همچنین، بعضی از محدودیت ها نیز فازی هستند. با ارائه یک رویکرد جدید این مدل به مدلی قطعی تک هدفه تبدیل می شود. برای اثبات کاربردی بودن مدل، این مدل برای مکان یابی در شرایط واقعی به کار برده شده است.

در این مقاله، تصمیمات مربوط به فازهای مختلف چرخه مدیریت بحران در قالب یک مدل برنامه ریزی ریاضی یکپارچه با فرض شرایط واقعی بحران مدل سازی می شود. اهداف، کمینه سازی تعداد افراد مجروح خدمت دهی نشده و کمینه سازی هزینه های امدادی در مناطق آسیب دیده هستند. بهینه سازی همزمان مسائل مکانیابی پایگاه های امداد، تخصیص منابع، توزیع و ارسال کالاهای امدادی و تخلیه مجروحین( شرایط قبل و بعد از بحران) از جمله نوآوری های این پژوهش می باشد. از این رو سناریوهایی بر اساس گسل های موجود (چهار گسل) در منطقه یک کلان شهر تهران در نظر گرفته شده است. در این پژوهش ابتدا یک مدل برنامه ریزی عددصحیح صفر و یک را ارائه می کنیم. برای اعتبارسنجی مدل، در ابعاد کوچک از روش محدودیت اپسیلون در محیط نرم افزاری گمز با حل کننده CPLEX حل شده است. برای حل مسئله در ابعاد بزرگ یک مطالعه موردی را با استفاده از داده های پایگاه های امداد رسان در منطقه یک شهر تهران بررسی می کنیم. مطالعه موردی نیز با استفاده از رویکرد ژنتیک با مرتب سازی نامغلوب مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رویکرد ژنتیک با مرتب سازی نامغلوب با کمترین خطا نسبت به حل دقیق و زمان کمتر قادر حل مدل خواهد بود.