شایستگی های تدریس

هدف این پژوهش، ارائه مدل ساختاری از رابطه ی بین شایستگی های تدریس ادراک شده اعضای هیأت علمی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز بود. شرکت کنندگان در پژوهش، 220 نفر از دانشجویان (123 زن، 97 مرد) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. همه آنها مقیاس های محقق ساخته شایستگی های تدریس ادراک شده اعضای هیأت علمی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد، اثر ابعاد شایستگی های تدریس ادراک شده اساتید (ایجاد جوّ مساعد یادگیری؛ درگیر کردن فعالانه فراگیران؛ ارزیابی دانش، مهارت و نگرش فراگیران؛ تسهیل دستیابی به اهداف آموزشی برای فراگیران؛ دادن بازخورد به فراگیران؛ آگاهی از میزان شایستگی و توانایی تدریس خود؛ پرورش خودراهبری و یادگیری مادام العمر)، بر ابعاد دستاوردهای تحصیلی دانشجویان (دستاورد حرفه ای؛ دستاورد رشد فردی؛ دستاورد تحصیلی؛ دستاورد ذهنی) مثبت و معنادار است. در این پژوهش، تلویحات کاربردی یافته ها مورد بحث قرار گرفته است.

هدف کلی از پژوهش حاضر، ارائه ی مدل توضیحی باورهای معرفت شناختی و باورهای تدریس دبیران متوسطه ی ریاضی منتخب کشور بود. جامعه ی تحقیق شامل تمامی دبیران متوسطه ی ریاضی منتخب کشور سال 92- 1391 بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، در همایش تجلیل از دبیران متوسطه ریاضی منتخب کشور که در فروردین ماه سال جاری برگزار گردید،150 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی باورهای معرفت شناختی و پرسشنامه ی باورهای تدریس بود که پس از محاسبه ی روایی و پایایی، توزیع و جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که 1) از نظر دبیران مرد، بالاترین میانگین باورهای معرفت شناختی مربوط به منبع دانش و از نظر دبیران زن، مربوط به توانایی یادگیری می باشد. 2) از نظر دبیران کم سابقه، بالاترین میانگین باورهای معرفت شناختی مربوط به توانایی یادگیری و از نظر دبیران با سابقه ی متوسط و دبیران با سابقه نیز بالاترین میانگین باورهای معرفت شناختی مربوط به منبع دانش می باشد. 3) از نظر دبیران مرد، بالاترین میانگین باورهای تدریس مربوط به بعد اجتماعی و از نظر دبیران زن نیز بالاترین میانگین باورهای تدریس مربوط به بعد اجتماعی می باشد. 4) از نظر دبیران کم سابقه، بالاترین میانگین باورهای تدریس مربوط به بعد اجتماعی و از نظر دبیران با سابقه متوسط نیز بالاترین میانگین باورهای تدریس مربوط به بعد اجتماعی و از نظر دبیران با سابقه نیز بالاترین میانگین باورهای تدریس مربوط به بعد اجتماعی می باشد. 5) بین باورهای معرفت شناختی دبیران ریاضی منتخب کشور و باورهای تدریس آنان، رابطه ی معنی داری وجود دارد. 6) باورهای معرفت شناختی دبیران پیش بینی کننده ی مثبت و معنادار باورهای تدریس آنان می باشد. نتایج تحلیل مدل مطالعه نشان داد دبیرانی که معتقد به توانایی یادگیری تدریجی دانش آموزان بوده و منبع یادگیری چندگانه را به جای یک منبع ترجیح می دهند، به وجود شایستگی های چهارگانه در تدریس باورهای قوی تری دارند.

این مقاله با هدف طراحی برنامه درسی "رویکرد زیبایی شناسانه به تدریس در تربیت معلم" با روش کیفی انجام شد. در این رویکرد معلم با الهام از عالم هنر به تدریس می پردازد، بدین معنا که همچون هنرمندان به ابعاد و ظرایف کار خود می اندیشد و تصمیمات متناسب با موقعیت اتخاذ می کند. در خصوص ویژگی های برنامه درسی با رویکرد زیبایی شناسانه، پژوهشگر به بررسی و مطالعه منابع مکتوب تخصصی داخلی و خارجی در ارتباط با موضوع به تبیین صلاحیت ها و شایستگی های حرفه تدریس در پارادایم زیبایی شناسانه پرداخت. برای شناسایی و طراحی عناصر برنامه از چهارچوب طراحی برنامه درسی مربوط به دانشگاه فرهنگیان همراه با تغییراتی استفاده شد. برنامه درسی طراحی شده از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و 12 نفر از صاحب نظران و 10 نفر از دانشجویان اعتباربخشی شد. یافته ها نشان دادند که معلم برای برخورداری از شایستگی هایی با رویکرد زیبایی شناسانه، کیفیت را در بالاترین مرتبه تعقیب می کند. یافته ها هم چنین حکایت از تأیید دیدگاه های گروه های نمونه پژوهش در خصوص برنامه درسی مورد نظر داشت.