صورت سود و زیان

این مقاله پژوهشی‘ درصدد است که آثار احتساب سود تضمین شده سرمایه‘ بر تصمیم های اقتصادی را از طریق انعکاس این آثار بر ارقام حاسبداری و گزارشهای مالی بررسی نماید. فرضیه ای که در تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است عبارت است از ‹‹گزارشهای مالی تهیه شده با احتساب سود تضمین شده برای سرمایه دارای بار اطلاعاتی است و طبق نظر کارشناسان در تصمیم گیری استفاده کنندگان از صورتهای مالی‘ مؤثر واقع می شود››. برای آزمون فرضیه چهار شرکت انتخاب شد و اطلاعات مالی آنها در سالهای 1369 تا 1371 جمع آوری گردید و در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت. صورتهای مالی شرکتهای منتخب عبارت بودند از: ترازنامه‘ صورتحساب سود و زیان و صورت سود (زیان) انباشته. فرضیه تحقیق در قالب پرسشنامه به پاسخ دهندگان ارائه شد و نتایج حاصله در تجزیه و تحلیل آماری به کارگرفته شد. پس از جمع آوری پاسخها‘ آزمون زوجی t‘ آزمون U مان‘ ویتنی‘ کااسکوئر‘ فیشر‘ همگونی X2 انجام شد و در نتیجه فرضیه اصلی تحقیق تأیید نشد.

در تحقیق حاضر، فایده مندی اطلاعات ترازنامه و سود و زیان در مقایسه با اطلاعات صورت سود و زیان برای توضیح بازده سهام بررسی میشود. جامعه آماری تحقیق، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1382 الی 1390 شامل 104 شرکت است. سرمایهگذاران هنگام سرمایه گذاری در سهام شرکتها، بازده سهام آتی را در نظر میگیرند به دلیل وجود خلا تحقیقاتی در این زمینه و عدم توجه به اهمیت صورت های مالی در توضیح بازده، تحقیق حاضر رابطه بازده را با متغیرهای موجود در صورتهای مالی ترازنامه و سود و زیان بررسی می نماید و بدین وسیله سرمایهگذاران را درتصمیمگیریهای صحیح جهت کسب حداکثر بازدهی از سرمایهگذاریهای خود یاری دهد. نوع دادهها جهت آزمون فرضیههای تحقیق دادههای ترکیبی می باشند. جهت آزمون فرضیههای تحقیق از رگرسیون چندمتغیره استفاده شده و روشهای آماری توصیفی و استنباطی، شامل ضریب تعیین تعدیل شده به کار رفته است. طبق نتایج تحقیق، توانایی توضیح بازده سهام در مدلی که اطلاعات ترازنامه درکنار سود و زیان آمده، نسبت به مدلی که تنها از اطلاعات سود و زیان استفاده شده، بیشتر بوده است. این مدل، به خصوص در شرکت های زیانده دارای تجربه کم یا دارای خطای بیشتر، در پیش بینی سود سهام آتی، موثرتر است.

اگرچه نظریه حسابداری ذهنی به منظور توضیح تصمیم گیری های مشتری و خانوار ایجاد شده بود، اما ایده های آن برای تهیه کنندگان و استفاده کنندگان گزارش های مالی و افشاگری های اختیاری نیز اجراشدنی هستند. سه ویژگی اصلی نظریه حسابداری (یعنی کد گذاری، طبقه بندی و ارزیابی) با ویژگی های اصلی گزاشگری مالی و افشاگری اختیاری مطابقت دارند. سرمایه گذاران برای اتخاذ تصمیمات مالی و تحلیل رویدادهای اقتصادی به نحوه گزارشگری مالی و افشای اختیاری اطلاعات ازسوی واحدهای تجاری حساسیت ویژه ای دارند؛ اما طی دهه های اخیر، رفتارهای خلاف قاعده ای در بازارهای مالی به وجود آمده است که نظریه های مالی کلاسیک قادر به توضیح و تبیین آنها نیستند. به همین رو، مفاهیمی مانند حسابداری ذهنی که در زمینه مالی - رفتاری مطرح شده است، بیش از پیش توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در نتیجه، این پژوهش درصدد است تا به تبیین نقش حسابداری ذهنی، در گزارشگری مالی از دیدگاه سرمایه گذاران بپردازد. از این رو، 120 نمونه آماری از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1394- 1385 تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج پژوهش بیانگر اثر تعدیلی گزارش زیان بر ارتباط بین سود خالص و قیمت سهام است که انتظار می رود در راستای تأیید نظریه حسابداری ذهنی در صورت سود و زیان باشد.

مدیران از انعطاف پذیری استانداردهای جاری گزارشگری مالی جهت تفکیک یا تجمیع اقلام صورت سود و زیان استفاده می کنند. این ویژگی استانداردها باعث شده تا تفکیک یا تجمیع اقلام در صورت های مالی یکی از مباحث چالش برانگیز مدیران تلقی شود. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی رفتار مدیران در بکارگیری تئوری حسابداری ذهنی در گزارشگری صورت سود و زیان می باشد. در همین راستا، این تحقیق به روش پیمایشی و در محیط ازمایشگاهی از طریق پرسش نامه بین 67 نفر از مدیران مالی شرکت کننده در دوره های IFRS در سال 1395 انجام پذیرفته است. در این پژوهش مجموعه ای از آزمایش های مرتبط با تفکیک یا تجمیع اطلاعات سود و زیان فروش دارایی ثابت به منظور بررسی این نکته که آیا ترجیح مدیران مالی از پیش بینی های نظریه حسابداری ذهنی پیروی می کند یا خیر، مورد آزمون قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از تحلیل اندازه گیری مکرر دوطرفه و تی زوجی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ترجیح مدیران برای تفکیک نشان دهنده حسابداری ذهنی می باشد. تحقیق ما اشاراتی برای استاندارد گذاران، قانون گذاران، و محققان دارد

اجرای صحیح عقود مصرح در قانون عملیات بانکی بدون ربا، مستلزم به کارگیری ضوابط حسابداری ویژه ای است که منعکس کننده رویکرد بانکداری بدون ربا در صورت های مالی بانک ها باشد. از جمله این ضوابط می توان به تفکیک درآمدهای بانک به مشاع و غیرمشاع و تدوین صورت حق الوکاله (یا صورت عملکرد سپرده های سرمایه گذاری) اشاره نمود. این ضوابط باید هم در خصوص بخش ریالی و هم در خصوص بخش ارزی فعالیت های بانک مدنظر قرار گیرد. در مقاله حاضر با تحلیل مفاد مقررات بانک مرکزی در خصوص محاسبه سود مشاع و تسهیم سود مازاد، و بررسی صورت های مالی سال های گذشته بانک ها و صورت های مالی بانکی استاندارد ابلاغی بانک مرکزی، نشان داده می شود که فرآیندهای حسابداری مربوط به سپرده ها و تسهیلات ارزی، متفاوت با بخش ریالی بوده و اقتضائات بانکداری بدون ربا را محقق نمی نماید. این مسأله موجب می شود اموری نظیر «علی الحساب بودن سود پرداختی» و «به کارگیری مشاع سپرده ها» در خصوص سپرده های ارزی بانک ها، عملاً امکان تحقق نداشته باشد. در واقع روال های حسابداری فعلی در خصوص منابع و مصارف ارزی بانک ها، کاملاً مشابه روال های تعریف شده در بانکداری متعارف (ربوی) است. این در حالی است که استانداردهای شرعی و حسابداری بین المللی در این حوزه و همچنین صورت های مالی بانک های اسلامی مطرح خارجی، هیچ گونه تمایزی میان واحدهای پولی سپرده های جذب شده بانک های اسلامی در این موضوع قائل نمی شوند. به منظور اصلاح این نقیصه، پیشنهاداتی در لایه مقررات و استانداردهای مربوطه ارائه شده است.