روش ارزیابی متوازن

شرکتهای مادر، ماهیت متفاوتی در مقایسه با شرکت های تجاری دارند. شرکت مادر با داشتن سیاست مشخص در قبال محصولات و خدمات به حمایت، پشتیبانی و کنترل شرکت های تابعه خود می پردازد. از آنجا که دو شرکت مادر با سبد محصولات و خدمات مشابه، حتی در سطح بین المللی به ندرت یافت می شود، مفهوم رقابت و برنامه ریزی استراتژیک در بین آنها با شرکت تجاری معمولی متفاوت است. این تفاوت در نقش اساسی حمایت و پشتیبانی از شرکت های تابعه به ظهور می رسد. برنامه ریزی استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی بدین جهت صورت می گیرد تا محور سرمایه گذاری در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباط را با اهداف استراتژیک سازمان همسو نماید. از آنجائیکه هدف استراتژیک و مفهوم رقابت در میان شرکت مادر از شرکت تجاری متداول تک یا چند محصولی متمایز است، لذا مراحل برنامه ریزی استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی نیز برای شرکت های مادر از فرایند متفاوت تبعیت می کند. این ماهیت متمایز باعث در نظر گرفتن ملاحظات در مراحل برنامه ریزی استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی می شود. این مقاله با بکارگیری روش ارزیابی متوازن، منابع محدود سرمایه گذاری را روی فرآیندهایی متمرکز می کند که در تحقق اهداف استراتژیک شرکت های مادر نقش اساسی دارند.

در راستای نیل به یک سازمان استراتژی محور ایجاد هم سویی، تمرکز، فهم و درک مشترک از فرایند ترجمان ارکان جهت ساز و راهبردها به عمل، آن هم در کلیه سطوح و فرایندهای سازمانی حیاتی می باشد. اما مسأله مهم تر، چگونگی ارائه یک ترجمان با کیفیت، آن هم در پیوستار زمان است. در این مقاله نشان داده می شود که چگونه یک شرکت می تواند از روش سه مرحله ای گسترش عملکرد کیفیت (QFD) با رویکرد نسل سوم روش ارزیابی متوازن (BSC) برای ارتقای کیفیت ترجمه مرحله به مرحله ارکان جهت ساز و راهبردهای خود به عمل و الزامات عملیات استفاده کند. هم چنین از آن جایی که در این مقاله تأکید بر سطح عملیاتی است و ابتکارات و پروژه های ترجمه شده اساس راه حل ها و برنامه های عملیاتی برای تحقق اهداف استراتژیک کنترلی در یک کسب و کار را تشکیل می دهند، از این رو رویکردی پویا از روش گسترش عملکرد کیفیت از راه به کارگیری داشبوردها تبیین و تشریح شده است. در انتها مفاهیم ذکرشده با بیان یک مطالعه موردی از کاربرد متدولوژی پیشنهادی ترجمان خانه به خانه راهبردها به عمل در یکی از شرکت های فعال در صنعت روغن به طور عمیق تری مورد توجه قرار داده می شوند.

جامعه پزشکی و نظام سلامت در هر کشوری دو جزء لاینفک و تفکیک ناپذیر هستند و بسیاری از دغدغه های حاکمیت در حوزه سلامت در این مجموعه تبلور پیدا می کند و اصلاح نظام سلامت بدون پرداختن به این مجموعه و نقش و جایگاه آن و بهبود و ارتقاء عملکرد آن مقدور نخواهد بود. بررسی های انجام شده، نشان می دهد که مدل های ارزیابی متوازن و تعالی سازمانی ـ در صورت تلفیق ـ می توانند چارچوب مناسبی را برای ارزیابی عملکرد فراهم نمایند؛ زیرا این دو مدل، صرف نظر از شباهت های مهمی که دارند، دارای منشا متفاوتی می باشند و می توانند هم پوشانی مناسبی را ایجاد نمایند. لذا، الگوی ارایه شده در این مقاله، جهت ارزیابی و مدیریت عملکرد سازمانی مبتنی بر تلفیق این دو مدل می باشد. با توجه به موضوع تحقیق، نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت پیمایشی است. از طرف دیگر با توجه به اینکه، الگوی تحقیق و معیارهای استخراج شده از مبانی نظری، از طریق نظرسنجی از خبرگان مورد بررسی و تایید نهایی قرار گرفته اند، لذا روش تحقیق پژوهش حاضر، مبتنی بر شیوه دلفی می باشد. در این تحقیق، برای رسیدن به اجماع نظر خبرگان در مورد ابعاد و مولفه های ارزیابی عملکرد، اجماع نظر نهایی 32 نفر از خبرگان این امرحاصل شد. جامعه آماری این تحقیق را خبر گان حوزه مدیریت و ارزیابی عملکرد سازمانی که مرتبط با جامعه پزشکی بودند تشکیل داده و افراد نمونه به صورت هدفمند انتخاب گردیده اند، لذا روایی محتوایی مدل ومولفه های آن با بهره گیری از نظرات خبرگان حاصل شد و رابطه بین ابعاد و مولفه های آن با بهره گیری از نرم افزار تحلیل آماری SPSS ، آزمون همبستگی همگرا- واگرا و آزمون اسپیرمن مورد محاسبه کمی آماری قرار گرفت و برای رتبه بندی مولفه ها از آزمون تحلیل واریانس فریدمن بر روی داده های حاصل از نظرسنجی از خبرگان استفاده شد و کلام آخر اینکه الگوی ارزیابی و مدیریت عملکرد نظام سلامت و جامعه پزشکی شامل ابعاد انگیزش سازمانی (با مولفه های تاریخچه، ماموریت، فرهنگ و سیستم پاداش)، مدیریت منابع (با مولفه های مدیریت فرآیند، مدیریت منابع مالی و بودجه، مدیریت منابع مادی و تجهیرات و مدیریت سرمایه انسانی)، عملکرد (با مولفه های عملکرد سطح کارکنان، عملکرد سطح گروه های پزشکی و پیراپزشکی، عملکرد سطح برنامه و عملکرد سطح سازمان) و بعد رضایت ذی نفعان (با مولفه های بیماران، جامعه، دولت، سرمایه گذاران، کارکنان و عرضه کنندگان دارو و تجهیزات) مورد تایید قرار گرفت.

علی رغم توسعه شایسته سوابق علمی و تجربی مدیریت دانش، هنوز تعداد زیادی از سازمانها، در بهره برداری اثربخش آن ناکام مانده اند. ازجمله دلایل این ناکامی، شناخت و ترجمان نامناسب از ابعاد پیشبرد مدیریت دانش سازمانی و نبود یک رویکرد کل گرای کمی و کیفی در ارزیابی مولفه های کلیدی و اهداف استراتژیک کنترلی منتج از فرایند ترجمان است. این مقاله به دنبال سنجش راهبردی مدیریت دانش سازمانی است. در این بررسی، برای سنجش راهبردی مدیریت دانش سازمانی که مبتنی بر تزریق نگاه سیستمی به روش ارزیابی متوازن و تبلور روش ترجمه سیستمی راهبرد است؛ ضمن انجام مطالعات کتابخانه ای، از مصاحبه با خبرگان و الگوریتم های کیفی و کمی مناسب نظیر روش گسترش عملکرد کیفیت و روش تاپسیس فازی استفاده گردید. بر این اساس، 13 مولفه کلیدی و 21 هدف استراتژیک کنترلی در لایه های چهارگانه سیستمی شامل ورودی، فرایند، خروجی و پیامد، احصاء و با رویکرد منطق رادار، تحلیل و وضعیت داشبوردهای پایش مدیریت دانش سازمانی مشخص شد. در انتها با انجام یک مطالعه موردی از کاربرد متدولوژی پیشنهادی در شرکتهای تابعه یک هلدینگ صنایع غذایی، مفاهیم ذکر شده به طور عمیق تری مورد توجه قرار گرفت.

با وجود توسعه شایسته سوابق علمی و تجربیِ اجرایی کردن راهبردها با استفاده از روش ارزیابی متوازن، هنوز تعداد زیادی از سازمان ها در سنجش اثربخش مدیریت راهبرد ناکام مانده اند. ازجمله دلایل این ناکامی، ترجمه نامناسب ارکان جهت ساز و راهبردها به اهداف راهبردی کنترلی و نبود رویکردی شفاف در سنجش اطمینان از جامعیت، توازن و اعتبار اهداف راهبردی کنترلی منتج از فرآیندفرآیند مدیریت راهبرد است. این مقاله، به دنبال طراحی و توسعه الگوی سنجش مدیریت راهبرد است. در این بررسی، برای سنجش مدیریت راهبرد که مبتنی بر تزریق نگاه سیستمی به روش ارزیابی متوازن و تبلور روش ترجمه سیستمی راهبرد است؛ ضمن انجام مطالعات کتابخانه ای و بهره مندی از نظرات خبرگان، از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. بر این اساس، سنجش مدیریت راهبرد به عنوان متغیر پنهان اصلی، متاثر از ارزیابی چهار لایه سیستمی ورودی، فرآیندفرآیند، خروجی و پیامد درنظر گرفته شده است. همچنین، مولفه های کلیدی 26 گانه سازه های چهارگانه سیستمی، در قالب متغیرهای مشاهده شده و خود این چهار سازه و متغیر سنجش مدیریت راهبرد به عنوان متغیرهای پنهان، در چارچوب الگوهای تحلیل عاملیCFA مرتبه اول و دوم تجزیه و تحلیل شدند. نتایج کاربرد روش شناسی پیشنهادی در یکی از شرکتهای تابعة یک هلدینگ صنایع غذایی، گواه برازش و اعتبار قابل قبول الگوی سنجش مدیریت راهبرد با رویکرد سیستمی است.

روش ارزیابی متوازن یکی از مهم ترین ابزارها برای ارزیابی جامع عملکرد شرکت ها در کشورهای صنعتی است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین چهار جنبه مالی، مشتری، فرایند داخلی، و رشد و یادگیری از معیارهای ارزیابی متوازن باکیفیت سود است. که تعداد 86 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، با استفاده از روش های آماری(آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس در رگرسیون، تحلیل مسیر با استفاده از ضرایب بتا و رگرسیون خطی چندگانه) موردبررسی قرار گرفت. نتایج ضریب همبستگی پیرسون، رابطه معناداری متغیرهای، بازده فروش از جنبه مالی، و سهم بازار، نسبت هزینه بازاریابی به تعداد مشتریان عمده از جنبه مشتری، و نسبت فروش به هزینه بازاریابی، نسبت فروش به تعداد کارکنان از جنبه فرایند داخلی، و نسبت فروش به هزینه تحقیق و توسعه از جنبه رشد و یادگیری ارزیابی متوازن، را باکیفیت سود(نسبت جریان نقد عملیاتی به سود عملیاتی)تأیید پژواک اند. و رابطه معناداری، متغیرهای بازده حقوق صاحبان سهام از جنبه مالی، و نسبت فروش به تعداد مشتریان عمده از جنبه مشتری، و نسبت سود به تعداد کارکنان از جنبه فرایند داخلی، و نسبت هزینه تحقیق و توسعه به تعداد کارکنان از جنبه رشد و یادگیری، باکیفیت سود رد می شود. در آزمون تحلیل واریانس در رگرسیون، رابطه معناداری معیارهای ارزیابی متوازن باکیفیت سود تأیید می شود. در آزمون تحلیل مسیر، فقط اثرات مستقیم متغیرهای، سهم بازار، نسبت هزینه بازاریابی به تعداد مشتریان عمده و نسبت فروش به تعداد کارکنان، بر کیفیت سود تأیید می شود. و در آزمون رگرسیون چندگانه، فقط متغیر کنترلی اندازه شرکت رابطه معناداری باکیفیت سود دارد روش ارزیابی متوازن یکی از مهم ترین ابزارها، برای ارزیابی جامع عملکرد شرکت ها در کشورهای صنعتی است.