سیستم های اطلاعات سلامت

مقدمه: گروه مدیریت اطلاعات سلامت ملی استرالیا، مجموعه حداقل داده (MDS یا Minimum Data Set) را مجموعه اصلی از عناصر داده عنوان نموده است که به منظور گردآوری و گزارش دهی داده ها در سطح ملی مورد توافق قرار می گیرد و نقش مهمی را در صنعت مراقبت بهداشتی برای تبادل داده ها و پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت (EHR یا Electronic Health Record) دارد. هدف این پژوهش، طراحی MDS دوره پری ناتال برای ایران بوده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود به روش ترکیبی (کیفی- مقایسه ای و کیفی- دلفی) در سال 1392 خورشیدی انجام شد. ابتدا MDS دوره پری ناتال کشورهای استرالیا، کانادا، نیوزیلند، آمریکا، انگلستان و ایران با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنت و مکاتبه با نویسندگان مقالات خارجی و فرم های موجود بررسی و مقایسه شد. ابزار این پژوهش فرم گردآوری داده و پرسشنامه بود که روایی آنها توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت. سپس، MDS اولیه دوره پری ناتال پیشنهاد گردید و اعتبار آن با روش دلفی در دو دور آزمون شد. تحلیل داده ها در مرحله مقایسه MDS پری ناتال کشورهای منتخب با استفاده از جداول تطبیقی و تعیین وجوه اشتراک و افتراق هریک از مجموعه ها انجام شد. در مرحله اعتبارسنجی داده ها با استفاده از آمار توصیفی (تعداد، درصد و میانگین) و نرم افزار Excel تحلیل شد. یافته ها: در MDSاولیه پیشنهادی برای ایران 251 عنصر داده در 11 بخش به نظرخواهی خبرگان گذاشته شد که در نهایت، در مورد 105 عنصر داده اجماع و در خصوص 122 عنصر توافق جمعی بدست آمد. عناصر داده در قالب 15 زیر مجموعه دسته بندی شد. نتیجه گیری:در حال حاضر کشور با مشکلاتی از قبیل ضعف در مستندسازی و فقدان عناصر داده استاندارد روبرو است. MDS پری ناتال کیفیت مراقبت و دسترسی به داده های صحیح و به موقع را بهبود می بخشد.

مقدمه: استفاده از فناوری های جدید نگرانی های زیادی در مورد حفظ حریم شخصی و تامین امنیت اطلاعات سلامت به وجود آورده است.. با توجه به اینکه کارکنان مراکز درمانی ،کاربران اصلی سیستم اطلاعات بیمارستان هستند که هدف آن بهبود کیفیت ارائه مراقبت می باشد، از این رو هدف از این مطالعه شناسایی دیدگاه کارکنان نسبت به امنیت اطلاعات الکترونیکی سلامت بود. روش بررسی : این مطالعه توصیفی روی 400 نفر از کارکنان شاغل در مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در سال 91-92 خورشیدی انجام شد.داده ها بوسیله یک پرسشنامه پژوهشگرساخته که روایی آن براساس تایید صاحب نظران و پایایی آن بر اساس آزمون و بازآزمون تایید شده بود، جمع آوری و بوسیله آزمون های آمارهای توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد 7/5 درصد کارکنان نقش کاربران سیستم های اطلاعاتی، 3/38 درصد درک اهمیت امنیت اطلاعات، 33 درصد آموزش ضمن خدمت و 5/47 درصد وجود زیر ساخت مناسب را از مهمترین عوامل امنیت اطلاعات سلامت انتخاب کردند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد کارکنان رعایت عوامل سازمانی ، رفتاری و غیره را مهمترین اولویت های امنیت اطلاعات سلامت در نظر داشتند. به نظر می رسد جهت افزایش ضریب امنیت اطلاعات الکترونیکی سلامت در مراکز درمانی ایجاد سیاست های کنترلی، برگزاری دوره های آگاه سازی، سرمایه گذاری در موارد فنی و ایجاد زیرساخت مناسب برای بهبود امنیت اطلاعات سلامت ضروری باشد .

مقدمه: سیستم اطلاعات داروخانه نقش مؤثری در مدیریت اطلاعات دارویی بیماران دارد که پزشکان را از تجویز ناایمن داروها، مصرف بیش ازحد تجویزشده و تداخلات دارویی احتمالی آگاه می سازد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی سیستم اطلاعات داروخانه با استفاده از مدل همسویی انسان، سازمان و فناوری (HOT-fit) در بیمارستان های آموزشی منتخب دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت. روش ها: این پژوهش کاربردی با روش تحلیلی-مقطعی در سال 1398 در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، معیارهای استخراج شده در هم اندیشی خبرگان مطرح و تائید گردید. در مرحله دوم، سیستم اطلاعات داروخانه از دیدگاه 118 کاربران در داروخانه، منشی یا پرستار ثبت کننده درخواست دارو در بخش های بالینی و کارشناس سامانه اطلاعات بیمارستان ارزیابی شد. نتایج ارزیابی با استفاده از آزمون رگرسیون خطی ساده در نرم افزار SPSS 21 تحلیل شد. یافته ها: در هم اندیشی تخصصی 24 معیار تائید و سپس پرسشنامه ای با توجه مدل HOT-fit طراحی و در اختیار کاربران قرار گرفت و در نتیجه 37/55 درصد کاربران عملکرد سیستم را مطلوب ارزیابی نمودند. نتایج نشان داد که طبق بررسی 17 فرضیه مدل HOT-fit بین جنبه ها در سه بعد فنی، انسانی و سازمانی و سود خالص ارتباط معنادار وجود دارد؛ اما ارتباط معنی داری بین جنبه کیفیت اطلاعات در بعد فنی و جنبه استفاده از سیستم در بعد انسانی وجود نداشت. نتیجه گیری: قابلیت استفاده و کیفیت اطلاعات موجب افزایش رضایتمندی در کاربران سیستم های اطلاعاتی می گردد. انتظار می رود در طراحی سیستم اطلاعات بیمارستانی به تطابق سیستم با وظایف کاربر و مطلوبیت خروجی مورد انتظار توجه شود.

مقدمه: با توسعه به کارگیری سیستم های اطلاعات بهداشتی و با توجه به نقش بسیار مهم این سیستم ها در ارتقاء کیفیت خدمات ارائه شده به بیماران و سلامت آن ها، ارزیابی مداوم این سیستم ها ضروری می باشد. این مطالعه با هدف بررسی پژوهش های انجام شده برای ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی در ایران انجام شد. روش کار: این مطالعه یک مرور ساختار یافته است که در آن منابع فارسی مرتبط با هدف تحقیق از فروردین ماه 1380 تا شهریور ماه 1391 از پایگاهایSID, Magiran, Iranmedex بازیابی گردیدند. در این مطالعه از 727 مقاله بازیابی شده در نهایت 36 مقاله مرتبط شناخته شد و توسط نویسندگان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: این مطالعه نشان داد که در 50 درصد مقالات از ابزار پرسشنامه برای ارزیابی سیستم ها استفاده شده بود که در 42 درصد موارد پرسشنامه ها میان افراد توزیع شده بود. در 50 درصد مقالات هم پژوهشگران از طریق مصاحبه، مشاهده و مطالعه اسناد و پرونده ها اطلاعات موجود را جمع آوری کرده بودند. همچنین مرحله ارزیابی در تمامی مطالعات انجام شده پایانی و روش بررسی به جز در یک مقاله، از نوع کمّی بود. نتیجه گیری: توسعه و ارتقاء سیستم های اطلاعاتی نیاز مند به کارگیری ابزارها و روش های متعدد ارزیابی می باشد. با وجود تعدد مطالعات ارزیابی انجام شده در ایران، این مطالعات از تعداد محدودی از ابزارها و روش های موجود استفاده نموده اند.

مقدمه: با وجود توسعه فناوری اطلاعات به ویژه در حیطه بهداشت و درمان، هنوز فرایند ایجاد و به کارگیری پرونده الکترونیک سلامت دشوار می باشد. شناسایی موانع اجرایی این سیستم به رفع آنها و اتخاذ راهکار های موثر پیاده سازی کمک می نماید. هدف این مطالعه تعیین موانع اجرایی پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت در بیمارستان های کرمان بود. روش کار: این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال 1394 انجام گرفت. جامعه این پژوهش شامل مسئولان فناوری اطلاعات و مدیران بیمارستان های شهرکرمان بود و به دلیل محدود بودن تعداد افراد نمونه گیری انجام نشد. داده ها از طریق پرسشنامه پژوهشگر ساخته جمع آوری گردید. روایی آن براساس روش اعتبار محتوا و روایی صوری و پایایی آن ازطریق محاسبه همبستگی درونی تایید شد (93/0=α). داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون T-Test در نرم افزار SPSS19 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بیشترین میانگین موانع پیاده سازی سیستم، مربوط به محدودیت های فنی و تخصصی (32) و نگرشی- رفتاری افراد (1/25) و کم ترین آن مربوط به محدودیت های استاندارد سازی (3/9) بود. هیچ کدام از محدودیت های اجرایی با اطلاعات جمعیت شناختی شرکت کنندگان ارتباط معنی داری نداشتند(05/0P>). بین محدودیت های فنی و تخصصی، تغییرات سازمانی، هزینه ای، نگرشی- رفتاری افراد باپیاده سازی این سیستم در بیمارستان های مختلف ارتباط معنی داری وجود داشت (05/0=P). نتیجه گیری: محدودیت های فنی، تخصصی و نگرشی- رفتاری مهم ترین موانع پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت می باشند. به منظور غلبه بر موانع راهکار هایی نظیر برنامه ریزی جهت پیاده سازی و استفاده از این سیستم، ایجاد تیم متخصص برای ارزیابی موانع احتمالی، آموزش کلیه مدیران ارشد و کاربران توصیه می شود.