قابلیت اتکای اطلاعات مالی

تحقیقات انجام گرفته در ایران و سایر کشورها نشان می دهد که سالانه درصد بالایی از شرکت ها صورت های مالی را تجدید ارائه می نمایند. این موضوع نشان می دهد که اطلاعات حسابداری شرکت ها از نظر ویژگی قابلیت اتکا مورد تردید است و می تواند موجب آسیب زدن به روابط و مناسبات بین شرکت ها و اشخاص برون- سازمانی به خصوص سرمایه گذاران شده و بر جریانات نقد و در نهایت بر رشد شرکت ها اثر بگذارد. این تحقیق به بررسی تأثیر تجدید ارائه صورت های مالی بر رشد شرکت ها می پردازد. برای بررسی موضوع از الگوی رشد دمیرگوک و ماکسیموویچ استفاده شده و شاخص های نرخ رشد داخلی، نرخ رشد کوتاه مدت و حداکثر نرخ رشد پایدار نیز برای اندازه گیری رشد شرکت ها به کار گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و تعداد 66 شرکت- سال طی دوره زمانی 14 ساله از 1378 تا 1391 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در ایران، تجدید ارائه صورت- های مالی در زمان اعلان، فاقد بار اطلاعاتی مؤثر بوده و تأثیری بر رشد شرکت ها ندارد.

عدم تقارن اطلاعاتی در نتیجه رابطه نمایندگی و جدایی مالکیت و مدیریت شکل می گیرد و از جمله عواملی که می توااند این موضوع را تعدیل نماید ساختار یا نوع مالکیت است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین نوع مالکیت (نهادی و انفرادی) با عدم تقارن اطلاعاتی با تاکید بر قابلیت اتکای اطلاعات مالی به عنوان متغیر تعدیل گر است. برای تعیین نوع مالکیت از درصد مالکیت نهادی و حقیقی و برای محاسبه عدم تقارن از اختلاف بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش استفاده شده است. همچنین به منظور محاسبه قابلیت اتکای اطلاعات مالی از گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار با عنوان "رتبه بندی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از نظر کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب" استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1387تا 1395 است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده و روش بررسی داده ها به صورت داده های پانلی است. نتایج این پژوهش نشان می دهند، در شرکت های با مالکیت نهادی بیشتر قابلیت اتکای اطلاعات مالی به عنوان متغیر تعدیل گر، عدم تقارن اطلاعاتی را تحت تأثیر قرار می دهد، اما در شرکت های با مالکیت انفرادی چنین رابطه ای وجود ندارد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه قابلیت اتکای اطلاعات مالی و هزینه های نمایندگی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا اطلاعات 106 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1395-1389 مورد استفاده قرار گرفت. نسبت هزینه های عملیاتی به فروش و نسبت گردش دارایی ها به عنوان معیارهای هزینه های نمایندگی به کار گرفته شد. همچنین از وقوع تجدید ارائه صورت های مالی و شدت تجدید ارائه به عنوان سنجه هایی از پایین بودن قابلیت اتکای اطلاعات مالی استفاده شد. به منظور دست یابی به اهداف پژوهش دو فرضیه تدوین و از روش آماری رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون آن ها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که بین وقوع تجدید ارائه صورت های مالی و معیارهای هزینه های نمایندگی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، بین شدت تجدید ارائه و معیارهای هزینه های نمایندگی رابطه معناداری برقرار نیست. از این رو، چنین نتیجه گیری می شود که بین قابلیت اتکای اطلاعات مالی و هزینه های نمایندگی رابطه معناداری وجود ندارد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر معیار قابلیت اتکای اطلاعات مالی بر جریان های نقد عملیاتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که با توجه به مطالب گفته شده پژوهش حاضر در پی پاسخی به این سؤال است که آیا بین معیار قابلیت اتکای اطلاعات مالی و جریان های نقد عملیاتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تأثیر معناداری وجود دارد؟ در تحقیق حاضر، جامعه آماری شامل کلیه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1397-1389 می باشد که برابر با 890 شرکت بوده است. همچنین برای پاسخ گویی به پرسش فوق نمونه ای به تعداد 128 شرکت مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای، با استفاده از نرم افزار ره آورد نوین و با مراجعه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و مطالعه صورت های مالی اساسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک های آماری توصیفی (میانگین، میانه، ماکزیمم، مینیمم، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی) و استنباطی (آزمون ریشه واحد فیلیپس و پرون، آزمون چاو، آزمون هاسمن، ضریب تعیین، آزمون فیشر، دوربین واتسون، آزمون رگرسیون و همبستگی) و نرم افزار آماری 9Eviews استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد با اطمینان بیش از 99 درصد بین معیار قابلیت اتکای اطلاعات مالی و جریان های نقد عملیاتی شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران، تأثیر معناداری وجود دارد.

صورت های مالی به عنوان بخش اصلی فرایند گزارشگری مالی در صورتی برای استفاده کنندگان مفید خواهد بود که منطبق با ویژگی های کیفی و مفاهیم مندرج در استانداردهای حسابداری تهیه شده باشد. به دلیل وجود تفاوت در نوع فعالیت شرکت ها و همچنین رویدادها و وقایعی که واحدهای تجاری با آن مواجه می شوند، نمی توان رویه ها و مقررات یکسان و محدودی برای ثبت و گزارشگری کلیه رویدادها تعیین نمود. به همین دلیل، در استانداردهای حسابداری بر استفاده از قضاوت حرفه ای توسط تهیه کنندگان صورت های مالی تاکید شده است. در این تحقیق بررسی شده است که آیا بکارگیری قضاوت حرفه ای در استانداردهای حسابداری ایران، به ویژگی های کیفی اطلاعات مالی، از جمله قابلیت مقایسه و قابلیت اتکا، خدشه ای وارد می کند یا خیر؟ همچنین با توجه به نظریه نمایندگی بررسی شده که آیا در شرایطی که یک مدیر مالی قصد ایجاد تغییر در اطلاعات حسابداری را به نفع خود دارد، قضاوت حرفه ای موجود در استانداردهای حسابداری این اجازه را به او می دهد یا خیر؟ در این خصوص یافته های تجربی این تحقیق نشان می دهد که استفاده از قضاوت حرفه ای در استانداردهای حسابداری ایران، قابلیت مقایسه صورت های مالی را کاهش می دهد. شواهد بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که حسابدارانی که در شرایط مناسبی برای سوگیری ذهنی قرار می گیرند در مقایسه با کسانی که در چنین شرایطی قرار نمی گیرند، از قضاوت حرفه ای خود برای نشان دادن سود بالاتری استفاده می کنند تا بتوانند عملکرد شرکت را به نحو بهتری نشان دهند و از منافع مرتبط با آن منتفع گردند.