تحلیل پوششی داده های متمرکز

بی شک دنیای کنونی، دنیای سازمان ها است و متولیان این سازمان ها انسان ها هستند. سازمانها بدون وجود نیروی انسانی نه تنها مفهومی ندارند، بلکه اداره آن ها نیز میسر نخواهد بود. حتی با وجود فنآورشدن سازمانها و تبدیل آن ها به توده ای از سخت افزار، همچنان نقش انسان به عنوان عاملی حیاتی و راهبردی در بقای سازمان، کاملاً مشهود است. براین اساس منابع انسانی ارزشمندترین منبع سازمانهای امروزی به شمار می آیند چراکه به تصمیمات سازمانی شکل داده، مسائل و مشکلات سازمان را حل نموده و بهره وری را عینیت می بخشند. می توان گفت افزایش بهره وری سازمانها و توسعة روزافزون آنها، مستلزم رشد و بهره وری کارکنان است. پایگاه های اورژانس به دلیل کمبود منابع، امکان پاسخگویی به تمام درخواست ها جهت استفاده از خدمات اورژانس وجود ندارد و در بسیاری از موارد، درخواست های ضروری بی پاسخ می مانند و یا با تأخیر مواجه می شوند. در پژوهش حاضر ابتدا شاخص های مهم در تخصیص بهینه منابع انسانی به پایگاه های اورژانس از طریق مصاحبه و چک لیست تعیین گردید. سپس با استفاده از مدل CDEA تخصیص منابع انسانی به 23 پایگاه اورژانس شیراز صورت گرفت. جهت محاسبه کارایی پس از تخصیص بهینه تعداد مأموریت، آمبولانس و درخواست با روش رگرسیون پیش بینی شد. مقایسه کارایی قبل و بعد از تخصیص، افزایش میانگین کارایی در پایگاه ها را نشان داد.

این مقاله، کارایی و تخصیص منابع به بخش های مختلف بیمارستانی را با استفاده از روش تحلیل پوششی داده های متمرکز با فرض بازده متغیر با استفاده از نرم افزار متلب تحلیل کرده است. داده های مدنظر از واحد آمار، واحد حسابداری و واحد کنترل عفونت بیمارستان الزهرای اصفهان، برای تخصیص تخت به 31 بخش درمانی در سال 1390جمع آوری شد. شاخص های ورودی، دربردارنده تعداد تخت، تعداد پزشکان، تعداد پرستاران، فضای اختصاص داده شده به هر بخش و شاخص های خروجی، دربردارنده تعداد بیمار پذیرش شده، چرخش تخت، درصد اشغال تخت و تعداد مشاوره های انجام شده است. یافته ها نشان داد مجموع تعداد تخت فعال از 739 به 99/343، مجموع تعداد پزشکان از 399 به 51/391، مجموع تعداد پرستاران از 1258 به 21/1239 و مجموع فضای تخصیصی به بخش ها از 19010 به 69/15668 متر مربع تغییر پیدا کرده است. همچنین، میزان مجموع کاهش ورودی های به دست آمده از مدل متمرکز، بیشتر از میزان کاهش مجموع ورودی های به دست آمده از مدل های کلاسیک بود. محدودیت های اضافه شده به مدل مربوط به منابع نیز تحقق یافت. مطابق این نتایج، مجموع مصارف ورودی بخش ها کاهش یافته است؛ در حالی که مجموع تولیدات خروجی کاهش نیافته است.

در نظر گرفتن تأثیر عملکرد هر جزء از یک سیستم چند مرحله ای بر کارایی کل آن برای مدیران اجتناب ناپذیر است. شعب بانک ها ساختار دو مرحله ای دارند که در آن نیروی انسانی، تجهیزات و سرمایه مالی ورودی های مرحله اول برای افزایش موجودی می باشند. موجودی به عنوان خروجی مرحله اول است که به عنوان ورودی مرحله دوم برای انجام خدمات بانک از جمله تسهیلات بانکی که خروجی مرحله دوم هستند به کار می رود. پس برای ارزیابی عملکرد بانک ارتباط بین مراحل سازنده آن باید در نظر گرفته شود در غیر این صورت کارایی به درستی محاسبه نمی شود. روش های سنتی سیستم های چندمرحله ای را به صورت یک جعبه سیاه ارزیابی می کند و ارتباطی که ممکن است بین مراحل موجود باشد را نادیده می گیرد. ما به درون سیستم می نگریم و مدل هایی برای بهبود کارایی کل و کارایی مراحل پیشنهاد می کنیم. به علاوه، پیوستگی و ارتباط موجود بین مراحل متغیرها و محدودیت های زیادی را به برنامه ریزی خطی در ارزیابی سیستم تحمیل می کند. روش متمرکز نمره کارایی واحدها را به طور هم زمان با حل فقط یک برنامه ریزی خطی محاسبه می کند و باعث کاهش قابل توجه محاسبات می شود. این روش برای تخصیص منابع به ویژه در سازمان های بزرگ که در آن زیر واحدها تحت نظارت یک مدیریت اصلی قرار دارند عموماً توسط مدیر مرکزی استفاده می شود. در این مقاله یک روش متمرکز برای ارزیابی واحدهای با ساختار جند مرحله ای معرفی می شود. مدل های پیشنهادی برای ارزیابی کارایی شعب بانک و شرکت های بیمه به کار می رود. برتری روش شبکه بهبود یافته و روش متمرکز نشان داده می شود.