مطالعه تطبیقی شاخص های رشد جمعیتی شهرها در ایران و حوزه های مشترکِ جغرافیایی با آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اقتصاد شهری سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
45 - 62
حوزههای تخصصی:
در این مطالعه تطبیقی سعی شده است تا جمعیت و تعدادی از شاخص های مرتبط با آن در سطح جهان و قاره ای با شاخص های جمعیتی و موقعیت کشور ایران مقایسه شوند. این مطالعه توصیفی - تحلیلی با استفاده از طیفی وسیع از منابع مانند کتاب، مقاله، گزارش پژوهشی و اسناد مربوط انجام شده است. با توجه به هدف پژوهش، چشم انداز جمعیتی کشور با بررسی متغیرهایی از جمله نرخ موالید - مرگ ومیر، ساختار سنی، باروری و مهاجرت، با استفاده از آزمون های تی و کای دو، در کنار داده های آماری سایر کشورها ارزیابی شد. علاوه بر این، نرخ رشد جمعیت در کشور و همچنین، اروپا، آسیا و آمریکا بررسی شد و سطح همخوانی بین این نرخ های رشد تجزیه وتحلیل شد. با مقایسه میزان شهرنشینی کشور در شصت سال گذشته، روند صعودی ثابتی در نرخ شهرنشینی کشور مشاهده می شود که از 4/31 درصد در سال ۱۳۳۵ به ۷۴ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. هرچند افزایش نسبت شهرنشینی از جمله شاخص های توسعه محسوب می شود، در ایران افزایش جمعیت شهری عمدتاً در چند کلان شهر بزرگ و از جمله شهر تهران اتفاق افتاده است. انتظار می رود در سال های آتی بر تراکم جمعیت کلان شهرها افزوده شود. رشد نامتوازن جمعیت و تراکم آن در تهران و چند کلان شهر دیگر یکی از مشکلات بزرگی است که در آینده نیز ادامه خواهد داشت؛ بنابراین، پیشنهاد می شود تمام برنامه ریزی های کلان کشور با هدف جلوگیری از رشد نامتوازن شهرها به ویژه شهر تهران ارائه شوند.