مهارت شهروندی

در این مقاله، رابطه میان آموزش شهروندی با میزان پایبندی شهروندان به فرهنگ شهروندی مورد مطالعه قرار گرفته است. در دهه های اخیر، با توجه به اهمیت فرهنگ شهروندی و نقش آموزش های شهروندی در ارتقاء آن، رابطه بین مؤلفه های مختلف آموزش شهروندی از جمله دانش شهروندی، مهارت شهروندی، نگرش شهروندی و میزان بهره مندی شهروندان از آموزش های شهروندی شهرداری ها و سازمان های غیر دولتی با فرهنگ شهروندی مورد توجه صاحب نظران و پژوهشگران حوزه های علوم انسانی و اجتماعی قرار گرفته است. بر این مبنا، هدف اساسی این مقاله، تبیین وضعیت هر یک از متغیرهای آموزش شهروندی و فرهنگ شهروندی و چگونگی پیوند و تعامل دو متغیر فوق در جامعه آماری مورد مطالعه می باشد. این تحقیق از نوع مطالعه پیمایشی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توأم با مصاحبه جمع آوری گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه جمعیت بالای 15 سال شهر تهران در نیمه سال 1393 می باشد. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 1112 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و بررسی شده اند. نتایج تحقیق با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی مثبت و معنی دار بین متغیرهای آموزش شهروندی و میزان بهره مندی از آموزش های شهروندی شهروندان با میزان پایبندی آنان به فرهنگ شهروندی را در سطح اطمینان 99 درصد مورد تأیید قرار داده است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی متغیرهای تحقیق، نشان می دهد که میزان اثرگذاری هر یک از مؤلفه های «نگرش شهروندی»، «مهارت شهروندی» و «دانش شهروندی» بر فرهنگ شهروندی به ترتیب برابر با 34، 17، 15 درصد می باشد.

هدف از پژوهش حاضر سنجش میزان اثربخشی آموزش مهارت های شهروندی مبتنی بر حقوق شهروندی رساله حقوق امام سجاد (ع) بر میزان آگاهی از حقوق و نیز عمل به این حقوق بود. این پ ژوهش از نوع تحقیقات ترکیبی کیفی- کمی بود. در قسمت اول با بهره گیری از روش کیفی محتوای آموزشی مناسب برگرفته از رساله حقوق تدوین شد و در قسمت کمی با شیوه نیمه تجربی و با پیش آزمون– پس آزمون همراه با گ روه کنترل انجام شد. روش نمونه گیری در بخش کیفی، هدفمند و تعداد 5 نفر از متخصصان برنامه ریزی درسی بود و در بخش کمی، جامعه پژوهش شامل نوجوانان متوسطه اول شهر بندرلنگه بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، تعداد 60 نفر در قالب دو گروه 30 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند . پژوهش با طرح پژوهشی نیمه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل در 11 جلسه آموزشی انجام پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه های محقق ساخته «آگاهی از حقوق شهروندی» و «رفتار شهروندی» بود که از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بودند. جهت تحلیل یافته ها از آزمون های تی مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد که یافته ها نشان داد آموزش مهارت های شهروندی منجر به افزایش آگاهی نوجوانان از حقوق شهروندی شده و همچنین باعث تغییر رفتار آنان می گردد. با توجه به نتایج این بررسی با تمرکز بر آموزش برنامه درسی مبتنی بر رساله حقوق می توان روابط اجتماعی را بهبود داد.

انیمیشن ها در تربیت کودکان، جایگاه مهمی دارند. هدف این پژوهش، شناسایی، معرفی و تحلیل مؤلفه های تربیت شهروندی در انیمیشن های کودکان است. پژوهش در رویکرد کیفی از نوع تحلیل محتوای تلخیصی انجام گرفت. در این راستا، ابتدا مؤلفه های تربیت شهروندی با روش مرور نظام مند در سه مؤلفه دانش، مهارت و نگرش تعیین شدند. سپس 8 انیمیشن برنده جایزه اسکار براساس محبوبیت در وب سایتIMDb ، به طور هدفمند انتخاب شدند. واحد تحلیل انیمیشن ها، «صحنه» انتخاب شده است. نتایج تحلیل ها نشان داد در همه انیمیشن ها، مؤلفه های تربیت شهروندی وجود دارد. از بین سه مؤلفه، مؤلفه مهارت، بیشتر و مؤلفه دانش، کمتر مشاهده شد. از نظر توجه به مؤلفه ها، انیمیشن «زوتوپیا» در جایگاه نخست و انیمیشن «یخ زده» در آخر قرار گرفت. در مقایسه انیمیشن ها در زیرمجموعه مؤلفه ها، انیمیشن «کوکو» با 47 صحنه، بیشترین مؤلفه دانش (توصیف) و انیمیشن «یخ زده» با20 صحنه، کمترین مؤلفه دانش (شناخت) را نشان داد. انیمیشن «زوتوپیا» در33 صحنه، مهارت تجزیه و تحلیل، 21 صحنه، فهم مهارت و 29 صحنه، کاربرد بیشترین مؤلفه های حوزه مهارت، انیمیشن بالا در29 صحنه، مهارت تجزیه و تحلیل، 19 صحنه، فهم مهارت و3صحنه، کاربرد کمترین مؤلفه های حوزه مهارت را نشان داد. در مؤلفه نگرش «زوتوپیا» با 30صحنه در دریافت واکنش عاطفی، 16صحنه در ارزش گذاری عاطفی و20صحنه در تبلور ارزش های عاطفی، بیشترین مؤلفه و انیمیشن «شهر اشباح» با 24 صحنه در دریافت واکنش عاطفی، 2 صحنه در ارزش گذاری عاطفی و 9 صحنه در تبلور ارزش های عاطفی، کمترین میزان حضور مؤلفه ها را نشان داد. نتایج حاصل از تحلیل ها در این پژوهش، تأییدی است بر نقش انیمیشن در تربیت شهروندی که این امر لزوم آگاه سازی والدین و متخصصان تعلیم و تربیت را در استفاده آگاهانه از انیمیشن ها موردتأکید قرار می دهد.