لطف الله حلیمی

مُصرَّحَهُالأَسماء   فرهنگی عربی به فارسی است که به قلم لطف اللّه بن ابی یوسف حلیمی، لغت شناس عثمانی تبار قرن نهم هجری، در سرزمین عثمانی تألیف شده است. این کتاب، باوجود آن که عموماً فرهنگ دوزبانه عربی  فارسی شناخته می شود، معادل های ی ترکی در برخی از مدخل ها دارد که به نظر می رسد در مطالعات لغت شناختی در حوزه زبان ترکی کهن به ویژه ترکی عثمانی شایان توجه باشد. پژوهش حاضر حاصل تحقیق و بررسی معادل های ترکی این فرهنگ است که در هشت جنبه شیوه درج و ترتیب معادل ها، شمار و تعدّد برابرنهادها، زبان مبدأ لغات ترکی، شیوه ترجمه، چندگانگی املایی و تلفّظی، صورت های مشکول، واژه های دخیل و بررسی موضوعی واژه ها ارائه گردیده است.

مصرّحه الأسماء فرهنگ دوزبانه عربی به فارسی اثر لطف اللّه بن ابی یوسف حلیمی، فرهنگ نویس و لغت شناس عثمانی تبار قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری قمری است. این کتاب که در سال 872 ق تألیف شده است، قریب به 17112 مدخل دارد که با احتساب معادل های ترکی برخی از مدخل های آن – حدود ۷۰۰ مدخل – می توان آن را به نوعی فرهنگ سه زبانه عربی – فارسی – ترکی قلمداد نمود و با توجه به پیدایش این نوع فرهنگ ها در قرن نهم می توان آن را جزو اولین کتاب ها در این زمینه برشمرد. علاوه بر این ویژگی که خود تنوّع زبان تعریف را به همراه دارد، از دیگر وجوه امتیاز این کتاب می توان به این موارد اشاره نمود: ارائه تعریف های جامع و کامل برای برخی از مدخل ها، متمایز از دیگر فرهنگ های مشابه؛ ضبط مشکول برخی معادل های فارسی و گاه ترکی که نمایانگر تلفظ کهن لغات یا لهجه محلی یا ترکی آن هاست؛ استعمال برخی از تلفظ های دیگر و نادر لغات که بیانگر تحولات و دگرگونی های آوایی آن هاست؛ آوردن لغات و ترکیبات شاذ و نادر؛ ضبط واژگان تخصصی طب.