مواد اعتیادآور

پژوهش حاضر به منظور شناخت نگرش دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی از سوءمصرف مواد مخدر و عوامل مؤثر بر آن اجرا گردیدهو در جستجوی آن بوده که سهم هر یک از عوامل اجتماعی و خانوادگی بر شکل گیری نگرش دانشجویان را مورد شناسایی قرار دهد. برای سنجش نوع نگرش دانشجویان به این مواد با در نظر گرفتن چارچوبی تلفیقی از نظریات هربرت مید، مانهایم، بندورا و آروین ساترلند، شش فرضیه در نظر گرفته شده و به بررسی و آزمون این فرضیات برای شناسایی عوامل شکل دهنده نگرش در نمونه مورد مطالعه پرداخته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی است که بر روی نمونه ای از 375 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی انجام شده است. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای بوده است. بدین معنی که ابتدا دانشکده ها به صورت تصادفی انتخاب و پرسشنامه بین آنان توزیع گردید. برای محاسبات کلیه داده ها از آزمون های پیرسون، کای اسکوئر، فی و V کرامر استفاده شد. نتایج به دست آمده گویای این است که بین پایگاه اجتماعی – اقتصادی و نگرش به مواد اعتیادآور رابطه ای مشاهده نمی شود. مصرف مواد توسط خانواده و همچنین مصرف مواد توسط دوستان بر نگرش دانشجویان به مواد اعتیادآور تأثیر دارد. همچنین نوع برخورد اعضای خانواده با مواد اعتیادآور بر نگرش دانشجویان تأثیرگذار است. درنهایت نوع برخورد دوستان نیز با مواد اعتیادآور بر نگرش دانشجویان تأثیرگذار بوده است.

پیشگیری از سوء مصرف مواد اعتیادآور در میان دانشجویان مستلزم طراحی و اجرای آیین نامه انضباطی است که در آن، نسبت به کلیه رفتارهای مؤثر بر این آسیب اجتماعی اعم از تبلیغ، تشویق و تحریک به استعمال و نگهداری و توزیع آلات و ادوات استعمال، تخلف انگاری صریح و جامعی انجام گرفته باشد. به علاوه، در قبال دانشجوی معتاد، نمی توان بدون توجه به اهداف و سازوکارهای اصلاحی درمانی از تدابیر طرد کننده استفاده نمود. زیرا چنین برخوردی موجب غفلت از علت و تمرکز بر روی معلول شده و با محروم نمودن دانشجوی معتاد از ادامه تحصیل، وی را در اعتیاد بیشتر فرو خواهد برد. افزون بر این، رعایت اصل تناسب میان تخلف و مجازات انضباطی، نقش موثری در تحقق اهداف پیشگیرانه خواهد داشت. تحقیق حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی نقایص آیین نامه انضباطی دانشجویان در جهت پیشگیری از سوء مصرف مواد اعتیادآور در میان دانشجویان پرداخته است. با توجه به مبانی جرم شناسی، نتایج تحقیق نشان داد که آیین نامه مذکور به لحاظ نقص هایی که در تخلف انگاری تمامی رفتارهای مرتبط با سوء مصرف مواد اعتیادآور، عدم توجه به سازوکارهای اصلاحی درمانی و نامتناسب بودن نظام تنبیه گذاری دارد، فاقد قابلیت لازم جهت پیشگیری از سوء مصرف مواد اعتیادآور در میان دانشجویان است.

اعتیاد به موادمخدر، هم به عنوان مسأله ای جامعه ای و هم از جنبه ای به  عنوان آسیب جامعه ای ناشی از رفتار انحرافی، شیوعی بی سابقه داشته و پدیده ای ا ست چند وجهی که در علل گرایش افراد به آن، عوامل متعددی تأثیر می گذارند. یکی از دلایل اصلی در گرایش افراد به موادمخدر ضعف در نگرش هاست و این پژوهش به منظور شناسایی عوامل شکل دهنده نگرش جوانان (18 تا 29 سال) به مواد اعتیادآور و پیشگیری از گرایش آنان به مصرف مواد، صورت گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق نیز اسنادی و پیمایشی است و در این راستا با در نظر گرفتن چارچوبی تلفیقی از نظریات زایونک، بندورا، جسر، کرچ و کرچفیلد و بالاکی، اوتینگ و بوویس، فیش باین و آجزین، 7 فرضیه جهت شناسایی عوامل شکل دهنده نگرش در جامعه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. سپس 400 جوان 18 تا 29 ساله ساکن در تهران، بصورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و براساس تقسیم بندی تهران به پنج منطقه، با استفاده از پرسشنامه ای که به همین منظور تنظیم شده بود، مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمونهای پیرسون و تحلیل رگرسیون و آزمون های ناپارامتریک کروسکال والیس تحلیل شدند. در تبیین فرضیه های پژوهش و براساس نتایج، بدست آمد که توانمندی خانواده، نوع برخورد اعضای خانواده با مواد، نوع برخورد دوستان با مواد، مصرف مواد توسط اعضای خانواده و مصرف مواد توسط دوستان، عوامل شکل دهنده به نوع نگرش جوانان به مواد بوده و وابستگی فرد به دوستان در شکل دهی به نوع نگرش جوانان به مواد تأثیری ندارد. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون مشخص شد که گروه دوستان بیشتر از گروه خانواده در شکل دهی به نوع نگرش جوانان به مواد اعتیادآور تأثیر دارند. در نهایت، نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که ضعف نهاد خانواده در مقایسه با گروه دوستان در شکل دهی به نگرش جوانان مؤثر است، این موضوع تأکید بر برنامه های پیشگیری را در راستای ارتقاء توانمندی های این نهاد و بهبود روابط و ارتباط متقابل دو گروه خانواده و دوستان، الزامی می سازد.