دیدگاه رابطه ای

طراحی و توسعه محصولات پیچیده هوافضایی نیازمند چندین شریک مختلف می باشد. شرکا جهت همکاری با یکدیگر نیازمند برخورداری از قابلیت های مختلفی می باشند تا شراکت با خطر مواجه نگردد. لذا شناخت ابعاد و اندازه گیری قابلیت طراحی و توسعه محصول مشترک به عنوان یک مسئله پیش روی شرکت ها و مدیران آن ها قرار دارد تا از طریق آن راهبرد مناسبی را برای شراکت اتخاذ نمایند. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش اجرا توصیفی-پیمایشی می باشد و به منظور ارائه مدلی جهت سنجش قابلیت طراحی و توسعه محصول مشترک جدید با بررسی پیشینه های مختلف، ابعاد قابلیت تشریک مساعی شامل «قابلیت اشتراک گذاری منابع»، «قابلیت برنامه ریزی مشترک»، «قابلیت حل مسئله و ارزیابی عملکرد مشترک» و «قابلیت فرهنگی تشریک مساعی» و ابعاد طراحی و توسعه محصول شامل «طراحی ظاهری»، «طراحی فنّاوری (ساخت، یکپارچه سازی، آزمون و تولید)»، «طراحی کیفی»، «طراحی کارکردی» و «نحوه فروش و عرضه به بازار» را طی مدلی ترکیب نموده و سپس با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری آن را تائید و بر اساس نظریه گراف چارچوبی برای اندازه گیری بین چند شریک پیشنهاد نموده و در یک نمونه در صنعت هوافضا بررسی می نماید.

در دوران کنونی، «دیدگاه های رابطه ای» متعددی با تکیه بر «اصل پیچیدگی» به منزله بدیلی برای رویکردهای ذات گرا مطرح شده اند، چنان که از این گرایش به عنوان «چرخش رابطه ای» یاد می شود. بااین حال، عموماً پایه های فلسفی این دیدگاه ها مبهم است و گاهی با «دیدگاه های نسبیت گرا» یا «دیدگاه های تعاملی» مبتنی بر نظریه کنش ارتباطی هابرماس آمیخته می شوند. بسیاری از دغدغه های دانش پژوهانهٔ کنونی در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی برای فهم فرایندهای انسانی جامعه ای -همچون تأکیدهای نوین بر مادیت، کردارهای بدنمند، شناخت ناخوداگاه، فضازمان مندی، پساانسان گرایی، و حتی امر همکاری رشته ای- محصول «تفکری رابطه ای» هستند؛ اما بنیان های هستی شناسانه و شناخت شناسانه آنها مغفول می ماند. این مقاله با استفاده از روش سنتزپژوهی می کوشد دیدگاه های رابطه ای را بر اساس بن مایه های هستی شناختی تحلیل و گونه بندی کند. همچنین، با به کارگیری «مؤلفه های عامِ شناختی» و «مؤلفه های دیدگاه (عمیقاً) رابطه ای بر پایه هستی شناسی مسطح»، «چارچوبی شناخت شناسانه و روش شناختی (عمیقاً) رابطه ای و همکاری رشته ای» بسط دهد. از این دیدگاه، دانش/شناخت ماهیتی چندگانه، ناهمگن، واسطه مند، و بسترمند دارد و از منابع درهم تنیدهٔ «ذهنیِتِ خوداگاه» (قوه بازاندیشی یا تأمل آگاهانه) و «عینیت» (محیط بیرونی) حاصل می شود. واسطه های ناخوداگاه همچون «واسطه های ایده ای جمعی» (فرهنگ و گفتمان) و «واسطه های بدنمند فردی» (ویژگی های روان تنی) در شکل گیری آن دخیل هستند. حدودی غیرقطعی و پیشایندی دارد و همواره در فرایند و «شوند» است. روش شناسی حصول آن نیز، با اقتباس از لاتور، مبتنی بر بسط «پروگرام های همبندی/چینشی» است. این چارچوبِ شناختی، در تمامی حوزه های علوم انسانی و اجتماعی تا هنر و برنامه ریزی فضایی و سیاست گذاری عمومی قابل استفاده است و می تواند انتظام های تک رشته ای را به سوی همکاری رشتگی، و انتظام های همکاری رشته ای را به سوی فرارشتگی رهنمون گردد.