مدیریت موجودی کالا

هدف این مقاله بررسی آثار ساختار مالکیت بر شیوه ی مدیریت وجوه نقد و موجودی های کالای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جامعه آماری این پژوهش شامل 67 شرکت در بورس اوراق بهادار تهران است که در بازه ی زمانی 1383 تا 1389 مورد بررسی قرار گرفته است. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد که بین مالکیت مدیریتی و میزان نگهداری موجودی های کالا رابطه ی معکوس وجود دارد، اما بین مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی و تمرکز مالکیت با میزان نگهداری موجودی های کالا رابطه ی معناداری وجود ندارد. هم چنین نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مالکیت نهادی و تمرکز مالکیت با میزان نگهداری وجه نقد رابطه ی معکوس وجود دارد، اما بین مالکیت شرکتی و مالکیت مدیریتی با میزان نگهداری وجه نقد رابطه ی معناداری وجود ندارد؛ بنابراین می توان مالکیت مدیریتی را به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بهبود شیوه ی مدیریت موجودی کالا و مالکیت نهادی و تمرکز مالکیت را به عنوان عوامل اثرگذار بر بهبود شیوه ی مدیریت وجوه نقد شرکت دانست.

یکی از اهداف گزارشگری مالی، ارائه ی اطلاعاتی است که برای سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و دیگر کاربران فعلی و بالقوه در تصمیم گیری های مربوط به سرمایه گذاری و اعتبار دهی و سایر تصمیم ها، سود مند باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر مکانیزم های حاکمیت شرکتی شامل مالکیت مدیریتی، ساختار هیئت مدیره و اندازه هیئت مدیره بر رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و مدیریت موجودی کالا در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره با استفاده از گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل 47 شرکت می باشد که طی سال های 1385 تا 1390 عضو بورس بوده اند. متغیرهای کنترلی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند رشد شرکت، اندازه شرکت، اهرم مالی، سودآوری، چگالی سرمایه، سن و مالکیت خصوصی می باشند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که مالکیت مدیریتی بر رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و مدیریت موجودی کالا تأثیر معنی داری دارد. ولی ساختار و اندازه هیئت مدیره بر رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و مدیریت موجودی کالا تأثیر معناداری ندارند.

موجودی کالا از مهم ترین و پیچیده ترین شرکت ها برای مدیریت در سطح شرکت و در سطح اقتصاد کلان است. تفکیک مالکیت از مدیریت در شرکت های جدید منجر به استدلال های متعددی درباره ارتباط بین مالک و مدیر شده است. جنسن و مکلینگ (1976)، این سناریو را به عنوان ارتباط نمایندگی بیان کرده و استدلال کردند که نماینده (برای مثال مدیر اجرایی)، منافع شخصی را ترجیح خواهد داد. بنابراین، سازوکارهای نظارتی داخلی و خارجی برای کاهش تضاد منافع، ضروری هستند. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین ویژگی های هیأت مدیره، رقابت در صنعت، چرخه عمر شرکت و مدیریت موجودی کالاست. نمونه مورد استفاده دربرگیرنده 155 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1385 تا 1392 است. برای پردازش و آزمون فرضیه ها از الگوی اثرات ثابت و روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی استفاده شده است. نتایج نشان داد که اندازه هیأت مدیره، استقلال هیأت مدیره و رقابت در صنعت ارتباطی مستقیم و معنادار با مدیریت موجودی کالا دارند. علاوه بر این مشخص شد که مدیریت موجودی کالا طی چرخه عمر شرکت، متفاوت است. با استفاده از معیار چرخه عمر دیکینسان مشخص گردید که در مراحل رشد و بلوغ، مدیریت موجودی کالا بهینه تر بوده و در مراحل معرفی، عدم ثبات و افول غیربهینه تر است. ضمناً نتایج بررسی ها نشان داد که رابطه مستقیم بین استقلال هیأت مدیره و مدیریت موجودی کالا در شرکت هایی که در مرحله افول هستند، قوی تر است.

یکی از مهم ترین تصمیم گیری های مالی و مدیریتی شرکت ها، تصمیم گیری درباره تعیین مقدار مطلوب موجودی کالای مورد نیاز برای هر دوره مالی است. موجودی کالا در جایگاه یکی از اقلام مهم در مدیریت زنجیره تأمین و اعتبار تجاری در جایگاه منبع تأمین مالی کوتاه مدت، اگر به خوبی مدیریت شوند و هم زمان بتوانند موجب پایداری ساختار سرمایه شوند، منافع بسیاری برای سازمان ایجاد می کنند. در این پژوهش تأثیر کارایی مدیریت موجودی کالا و اعتبار تجاری بر پایداری ساختار سرمایه با استفاده از روش داده های ترکیبی پویا با رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته در 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سال های 1385 تا 1397 بررسی شده است. نتایج حاصل از آزمون نشان داد که با افزایش کارایی مدیریت موجودی کالا، پایداری ساختار سرمایه، طبق اهرم دفتری و بازاری کاهش می یابد؛ همچنین براساس اهرم دفتری، با افزایش اعتبار تجاری، پایداری ساختار سرمایه کاهش و طبق اهرم بازاری، با افزایش اعتبار تجاری، پایداری ساختار سرمایه کاهش می یابد.