نظام شناختی

در پژوهش حاضر، استعاره شناختی را به عنوان ابزاری مؤثر برای تحلیل زبان که یکی از نمودهای ذهن است، به کار می گیریم. در استعاره شناختی، بخشی از ویژگی های یک مفهوم فیزیکی بر بخشی از ویژگی های یک مفهوم انتزاعی تر منطبق می گردد و زمینه درک و بیان آن را فراهم می سازد. روش انجام این پژوهش، تحلیلی- معناشناختی است و مفهوم ترس در چارچوب نظریه اصلاح شده کوچش (Kövecses, 2020) مورد بررسی قرار می گیرد. وی بر این باور است که بسیاری از استعاره ها بر مبنای ملاحظات فرهنگی پدید می آیند و نه لزوماً بر اساس تجارب جسمانی مانند عامل ترس، تصور کردنِ بسیاری از پدیده ها و رویدادهایی که بدیُمن انگاشته شده اند. اهمیت پژوهش حاضر، شناساییِ نظام شناختیِ عبارت های گسترده و به ظاهر پراکنده متضمنِ مفهوم ترس است و سعی برآن بوده که نظم نهفته در پسِ ده ها عبارت، در ساختار به هم مرتبطِ شناختی، توصیف گردد. بررسی منتخبی از رایج ترین عبارت های شناختیِ زبان های فارسی و عربی ، نشان می دهد که بسیاری از جنبه های مفهوم ترس در این دو زبان، مشترک و برخی دیگر مختلف است. داده های فرهنگ بنیاد این پژوهش، عمدتاً جزء استعاره های متجانس اند؛ یعنی هر دو زبان از استعاره های مشترک در سطح عام استفاده نموده، سپس اطلاعات شناختی فرهنگی خود را به آن افزوده و استعاره های خاص زبانی به وجود آورده اند. برای نمونه، استعاره «ترس، انجماد سیال درون ظرف است» در زبان عربی، استعاره عامِ (ترس سرما است) را انتخاب و عبارت فرهنگ بنیادِ (خوف یجمد الدم فی العروق) را به وجود آورده است، در حالی که در فارسی غالبا انجماد خود ظرف است که نمود زبانی دارد (تنم یخ کرد).

مشارکت اجتماعی، به مثابه راهبرد کلان سازمان های خدمت رسان به ذی نفعان، در شرایطی که سازمان ها و محیط های عملیاتی به پیچیدگی دچار شده اند، در شناخت و ادراک و سیاست گذاری و برنامه ریزی به رهیافت نوین نیاز دارد. رهیافت شناختی – پیچیدگی که بر نقش نظام شناختی عاملان اعم ذی نفعان و خدمت رسانان، از یک سو، و پیچیدگی موضوع مشارکت اجتماعی و محیط عملیاتی، ازسوی دیگر، تأکید دارد، رهیافت نظری و راهبردی مناسب برای اقدام بهینه در این شرایط است. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان نیروی ویژه ارائه کننده خدمات انتظامی به شهروندان و دیگر ذی نفعان، در این شرایط با وظایف گسترده و محیط پیچیده رو به روست. ادراک مختصات این محیط و موضوعات مأموریت و ماهیت کنش مشارکتی اجتماعی همراه با مختصات نظام شناختی ذی نفعان اعم از افراد، اجتماعات، سازمان ها و دولت ها از الزامات و لوازم طراحی راهبرد کلان برای اقدام بهینه برای اجرای مأموریت ها و ارتقای ظرفیت و موقعیت در نیروی انتظامی است.

بررسی نظام شناختی سیاست مداران و سیاست گذاران یکی از مهم ترین قالب های شناخت و بررسی رفتارها، کنش ها و تصمیم گیری های این افراد است. نظام شناختی افراد به معنای ادراک، نوع جهان بینی، باورها و ارزش ها و همچنین گفتمان های حاکم بر این باورها نقش و تأثیرات بسیار عمیقی در این فرایند دارند. الگوی های تصمیم گیری هسته ای جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگ ترین مسئله سیاست خارجی در دوران پساانقلاب، به صورت غیرقابل انکاری تحت تأثیر روان شناسی شناخت، کیش شخصیتی، ساخت های ادراکی و سبک رهبری سیاست مداران حاکم در این عرصه بوده است. در پژوهش حاضر، ما به دنبال بررسی و فهم نظام شناختی دولت تدبیر و امید و تأثیرات آن در رویکردهای سیاسی و تصمیمات اتخاذشده ایران درقبال پرونده هسته ای و مذاکرات با غرب هستیم. ازاین رو، پرسش اصلی این پژوهش این است که ادراک نظام شناختی دولت های یازدهم و دوازدهم ایران چه تأثیراتی در رویکرد های سیاسی اتخاذشده درقبال مذاکرات هسته ای ایران با غرب داشته است؟ در این پژوهش از روش کیفی با رویکرد توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. شایان ذکر است ابزار گردآوری داده نیز فیش برداری و خوانش کتاب ها، مقالات و سایت های اینترنتی است. به دلیل اکتشافی بودن پژوهش از دادن فرضیه پرهیز می شود. درنهایت با تحلیل داده های توصیفی می توان بیان کرد که نظام شناختی و گفتمان های حاکم بر باور این دولت، در دگرگونی رویکرد سیاسی ایران درقبال مذاکرات هسته ای با غرب از تقابل به تنش زدایی تأثیرگذار بوده است.