وب سایت کتابخانه

هدف: تحقیق حاضر، در نظر دارد به ارزیابی محتوایی و ساختاری وب سایت های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی و رتبه بندی این وب سایت ها بپردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و به صورت توصیفی، صورت گرفته است. ابزار پژوهش، سیاهه وارسی است که پایه اصلی آن، مقاله منصوریان (1390) بوده است که با بررسی متون و انجام اصلاحات لازم در آن، 53 عنصر به صورت نهایی به دست آمده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل صفحات وب کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی است. داده های پژوهش مورد نظر از طریق مراجعه به صفحات وب کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی از اواخر بهمن ماه 1391 تا نیمه اردیبهشت ماه سال 1392 به دست آمده است. ارزیابی وب سایت های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی به صورت مشاهده مستقیم این وب سایت ها و بر اساس تنظیم سیاهه وارسی  انجام شده است. یافته ها: از مجموع 11 وبگاه کتابخانه دانشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی، حقوق و الهیات در رتبه های اوّل تا سوّم قرار دارند. از کل 53 عنصر ضروری برای وبگاه های کتابخانه های مورد بررسی، کتابخانه های دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی 19،  حقوق 14 و الهیات 13 عنصر را در وبگاه های خود قرار داده اند. این امر نشان میدهد که وبگاه های مذکور، حداقل عناصر ضروری در یک وبگاه کتابخانه ای را مورد استفاده قرار نداده اند و نتوانسته اند با کاربران خود ارتباط و تعامل ایجاد کنند.  از طرفی، یافته ها نشان داد از مجموع 4 پژوهشکده موجود در دانشکده شهید بهشتی، وبگاه پژوهشکده خانواده با درج 13 عنصر از 53 عنصر در در رتبه اوّل قرار دارد. هر چند این وبگاه، بین وبگاه های سایر پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی شاخص ترین است، ولیکن با یک وبگاه کارآمد و کاربرد پذیر که بتواند به کاربران خود خدمات ارائه کند فاصله بسیار دارد.  نتیجه گیری: این امر ضروری به نظر می رسد که کتابداران و مدیران کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی، با بهره گیری از نتایج پژوهش حاضر، نسبت به تغییر ساختار وبگاه های خود و غنی سازی اطلاعاتی آن به لحاظ آموزشی، پژوهشی و خدماتی اقدام نموده و با اصلاح محتوا و ساختار این وبگاه ها به ارائه خدمات بهینه و روزآمد به کاربران خود بپردازند. در انتها، پیشنهاد می شود در پژوهشی دیگر، دیدگاه کاربران وبگاه های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای دانشگاه شهید بهشتی به منظور بررسی میزان کاربردپذیری این وبگاه ها مورد ارزیابی و مطالعه قرار گیرد.

مقدمه: وب سایت های کتابخانه ای به عنوان یکی از راه های اصلی برای دسترسی به منابع کتابخانه هستند که برای اطمینان از عملکرد مناسب آن ها، لازم است مطابق نیاز کاربران طراحی شوند. هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک کشور ایران و تعیین رابطه آن با رتبه وبومتریک دانشگاه های موردبررسی بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و مقطعی بود که با استفاده از روش ارزیابی مکاشفه ای، به بررسی میزان کاربردپذیری وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تیپ یک ایران (تهران، شهید بهشتی، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، اهواز، کرمان، مازندران، ارومیه، کرمانشاه و زنجان) در تابستان 1392 پرداخت. در این پژوهش، سه نفر ارزیاب به طور مستقل وب سایت ها را با مؤلفه های نیلسن، مورد ارزیابی قرار دادند. در نهایت، فهرستی از مشکلات کاربردپذیری موجود در رابط های کاربری مورد ارزیابی تهیه شد. برای تعیین نوع مشکلات از معیار «درجه شدت» استفاده شد. سپس رابطه بین رتبه کل کاربردپذیری وب سایت کتابخانه ها با رتبه وبومتریک دانشگاه های موردنظر تعیین شد. تحلیل یافته های پژوهش با نرم افزار SPSS20 انجام گرفت. یافته ها: در این ارزیابی، بیشترین مشکلات وب سایت ها، مربوط به «انعطاف پذیری و کارایی استفاده» و کمترین آن ها، مربوط به «پیشگیری از خطا» بودند. همچنین، بیشترین مشکلات وب سایت ها، مشکلات «اساسی» بودند. نتایج نشان داد بین رتبه وبومتریک دانشگاه های علوم پزشکی و رتبه کاربردپذیری وب سایت کتابخانه مرکزی آن ها همبستگی وجود ندارد. نتیجه گیری: طراحی رابط کاربر وب سایت های کتابخانه ای با وجود طیف وسیع و متنوع کاربران، دارای کاربردپذیری مطلوبی نیست. پیشنهاد می شود در طراحی این وب سایت ها استانداردها و اصول از پیش تعیین شده مورد توجه قرار گیرند.