دو فضایی شدن

با ظهور فنّاوری های جدید قسمت اعظمی از روابط روزمره انسان ها به فضای دوم (فضای مجازی) انتقال یافته و این مسئله چالش ها و فرصت هایی را برای روابط به وجود آورده است. کشیده شدن روابط خویشاوندی به این فضا برخی را به بازتولید جمع های خانوادگی قدیم و اصلاح روندهای کنونی امیدوار ساخت. برخی نیز این روند را نه یک چرخش اصلاحی بلکه ادامه راه مدرنیته و در راستای دامن زدن به فردیت هرچه بیشتر توصیف کردند. این پژوهش به دنبال فهم تأثیر دو فضایی شدن ارتباطات خویشاوندی مجازی بر عمق، سطح و نوع ارتباطات است. برای این منظور 20 نفر از اعضای گروه های تلگرامی خانوادگی به روش نیمه ساخت یافته مصاحبه به عمل آمد و یافته ها به روش تحلیل مضمون با نرم افزار مکس کیودا  مورد تحلیل قرار گرفتند. برای تبیین این تغییرات از نظریه «دو فضایی شدن» دکتر عاملی و «جامعه و اجتماع» فردینان تونیس  استفاده شد. نتایج نشان داد «فاصله زدایی» و «فاصله زایی» دو مضمون فراگیر در بیان تغییرات حاصل از دو فضایی شدن ارتباطات خویشاوندی هستند. به طورکلی فضای مجازی با «فاصله زدایی» در ابعاد مادی به گسترش سطح ارتباطات خویشاوندی انجامیده و در بعد صوری (گزل شافتی) موفق عمل کرده اما هم زمان با «فاصله زایی» در ابعاد معنوی سبب کاهش عمق ارتباطات شده و در بعد معنوی (گیمان شافتی) چندان موفق نبوده است.

این پژوهش مسئله تأثیر "انقلاب ارتباطات همزمان" و توسعه فضای مجازی و در نتیجه دو فضایی شدن جهان بر دیپلماسی را نشان می دهد و ضمن مطالعه پیامدهای فراگیر، آشوبناک غیرمکانی و غیرزمانی توسعه فضای مجازی بر نهاد و ساختار دیپلماسی و روند تطبیق دیپلماسی با محیط مجازی و در نتیجه دو فضایی شدن آن را واکاوی و آثار فضای دوگانه واقعی-مجازی بر دیپلماسی آمریکا را بررسی کرده است. لذا این پرسش اصلی مطرح شده است که "دو فضایی شدن جهان" چه تأثیری بر دیپلماسی و به طور خاص دیپلماسی ایالات متحده آمریکا داشته است؟ فرضیه پژوهش این است که دیپلماسی به دلیل ماهیت ارتباطی آن، به طور تاریخی تحت تأثیر تحولات در فن آوری ارتباطات بوده و "انقلاب ارتباطات هم زمان" به عنوان تازه ترین تحول در فن آوری ارتباطات، با دو فضایی کردن جهان و ایجاد جهان های موازی موجب دسته ای از تحولات قابل مشاهده در مفاهیم، نهاد، ساختار و روش های اجرای دیپلماسی، از جمله سرعت بیشتر و هزینه کمتر دیپلماسی، افزایش بازیگران، غلبه موضوعات جهانی بر موضوعات دوجانبه، و ظهور شاخه های جدید از جمله دیپلماسی دیجیتال، دیپلماسی عمومی دو، دیپلماسی سایبری، و توییپلماسی (Twiplomacy) شده است. این مقاله روش تحقیق ترکیبی شامل "مطالعه موردی" و"تحلیل تاریخی مقایسه ای" را برای مطالعه پیامدهای دو فضایی شدن جهان بر دیپلماسی ایالات متحده آمریکا به کار می گیرد.