حسابداری مدیریت استراتژیک

فرایند خصوصی سازی و سرمایه گذاری مبتنی بر بازار، پیشرفت های فن آوری ، آزادسازی بازارهای مالی و معاملات و سایر اصلاحات ساختاری و حرکت سرمایه از مالکیت شخصی به سمت مالکیت شرکتی، افزایش انسجام مالی در سطح بین المللی و گردش سرمایه گذاری و معاملات، سهامداران را با این چالش مواجه کرده است، که چگونه می توانند بر عملکرد مدیران خود نظارت داشته باشند. تضاد منافع در شرکت ها، بحرانی را ایجاد کرده است که از آن تعبیر به بحران نمایندگی می شود. برای کنترل نمایندگی مدیران در شرکت ها و اطمینان از ایفای مسئولیت و پاسخگویی شرکت ها و حمایت از حقوق سهامداران، باید ابزارهای قانونی و نظارتی برای مسئولیت پذیری و پاسخگویی شرکت ها ایجاد شود. از جمله این ابزارها طراحی و اجرای نظام راهبری شرکتی است که غایت آن دستیابی به ارتقای انصاف، شفافیت، پاسخگویی و رعایت حقوق ذینفعان در بنگاه اقتصادی است. در این مقاله، ابعاد مختلف تئوری نمایندگی در نظام راهبری شرکتی به چالش کشیده می شود و سپس تحلیل می شود که چگونه حسابداری مدیریت در قالب نظام راهبری شرکتی تعریف می شود. با این تفاسیر، تکنیکهای حسابداری مدیریت استراتژیک را می توان به نحوی تعدیل کرد تا رویه های بهتر نظام راهبری شرکتی را نیز در خود جای دهند.

هدف از انجام این مطالعه بررسی ادبیات نظری در مورد عوامل اعمال حسابداری مدیریت استراتژیک و نقشی که حسابداران مدیریت بازی می کنند، می باشد. شبکه حسابداری مدیریت، کیفیت سیستم های اطلاعاتی و فرهنگ سازمانی سه متغیری هستند که در حسابداری مدیریت نقش دارند. یافته های این تحقیق رابطه مثبت بین شبکه حسابداری مدیریت و اجرای شیوه های حسابداری مدیریت استراتژیک را اثبات می کند. با این حال، این رابطه با کیفیت سیستم های اطلاعات رابطه مثبت دارد؛ که حسابداران مدیریت را قادر می سازد تا اقدامات حسابداری مدیریت استراتژیک را پیاده سازی کنند. برخلاف کیفیت سیستم های اطلاعاتی، فرهنگ سازمانی نیز در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفته شده است که نشان داد بر حسابداری مدیریت استراتژیک تاثیرگذار است.

پژوهش حاضر به بررسی رویکردهای تعیین کننده حسابداری مدیریت استراتژیک (SMA) و نقشی که حسابداران مدیریت ایفا می کنند، می پردازد. این پژوهش بر اساس هدف یک پژوهش کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها پیمایشی توصیفی است. داده های پژوهش با استفاده از اعضای انجمن حسابداری خبره ایران جمع آوری شد و از آزمون رگرسیون خطی و رگرسیون سلسله مراتبی و با بکار گیری نرم افزار Spss24 داده های پژوهش تحلیل شد، یافته های ما وجود رابطه مثبت بین شبکه سازی حسابداران مدیریت و پیاده سازی رویکردهای SMA را اثبات می کند. در این پژوهش، با بررسی سه متغیر: شبکه سازی حسابداران مدیریت، کیفیت سیستم های اطلاعاتی (IS) و فرهنگ سازمانی، نقش تعدیلگری فرهنگ نتیجه گرا در تأثیر شبکه حسابدار مدیریت را بر اجرای شیوه های SMA نشان می دهد و آن را تایید می کند. این امر حسابداران مدیریت را قادر می سازد تا رویکردهای SMA را پیاده سازی کنند.

هدف از این تحقیق "تبیین الگوی ویژگی های حاکمیت شرکتی با محوریت حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت" می باشد. در این راستا  با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و مدل سازی معادلات ساختاری به طراحی الگوی ویژگی های حاکمیت شرکتی با رویکرد تعاملی حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت پرداختیم. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل مدیران و رؤسا و اساتید دانشگاهی حسابداری مدیریت با تمرکز بر حاکمیت شرکتی طی سال 1398 بوده است و در بخش کمی تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1397 می باشد. حجم نمونه مورد مطالعه در بخش کیفی 24 خبره در حوزه حسابداری مدیریت با تمرکز بر حاکمیت شرکتی است که به روش گلوله برفی و اشباع نظری انتخاب شده و در بخش کمی به منظور برآورد حجم نمونه مناسب از طریق حذف سیستماتیک150 شرکت در نظر گرفته شدند. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از مصاحبه نیمه ساختار یافته در بخش کیفی و پرسشنامه در بخش کمی استفاده شده است که روایی آن به صورت روایی محتوا توسط خبرگان و روایی سازه و ساختار توسط تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزارهای spss و smart pls مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است.  نتایج نشان داد که مؤلفه های حسابداری مدیریت بر مؤلفه های حسابداری مدیریت استراتژیک و ویژگی های حاکمیت شرکتی تأثیر معناداری دارند. نتایج همچنین نشان داد که مؤلفه های حسابداری مدیریت استراتژیک بر ویژگی های حاکمیت شرکتی تأثیر معناداری دارند.

هدف این پژوهش، ارتقای عملکرد مالی سازمان ها با بکارگیری حسابداری مدیریت استراتژیک می باشد. این پژوهش کاربردی و توسعه ای بوده و با روش توصیفی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران، کارشناسان و حسابداران شرکت های مستقر در تهران بوده که 35 شرکت به طور تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده که روایی آن توسط اساتید مورد تایید قرار گرفته و پایایی ابزار از طریق آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS و SPSS بکار گرفته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حسابداری مدیریت استراتژیک بر ارتقای عملکرد مالی سازمان ها تاثیر مثبت و معنادار دارد. هم چنین مطابق نتایج بدست آمده، شناسایی و جمع آوری داده های حسابداری، انتخاب و گزینش داده های حسابداری و نیز تجزیه و تحلیل داده های حسابداری نیز بر ارتقای عملکرد مالی سازمان ها تاثیر مثبت و معنادار دارد.

مفهوم مزیت رقابتی به توانایی شرکت در تدوین و پیاده سازی استراتژی هایی گفته می شود که با استفاده بهتر از قابلیت ها و منابع فنی، فیزیکی، مالی و سازمانی در دسترس، موقعیت بهتری نسبت به رقبا برای خود ایجاد کند؛ بنابراین تغییر حسابداری مدیریت از رویکرد سنتی به استراتژیک برای ارائه اطلاعات مورد نیاز به شرکتهای معاصر و تصمیم گیری استراتژیک برای به دست آوردن مزایای رقابتی و بهبود عملکرد آینده شرکت بسیار مورد اهمیت است، در نتیجه خلق ارزش برای مشتریان باعث شده است که دیدگاههای مدیران تغییر یابد زیرا در گذشته به کاهش دادن هزینه ها، تولید و حجم آن زیاد توجه می شد ولی در زمان کنونی به کیفیت، خدمات پس از فروش، تحویل به هنگام، مدیریت هزینه و متمایز کردن محصولات و همچنین واکنش مناسب در برابر خواسته های مشتریان توجه می شود.

در عصر حاضر شرکت های مختلف در حال فعالیت در محیطی پر تغییر و پیچیده هستند، چالش های سازمانی به دلایل مختلفی از قبیل کوتاه شدن دوره عمر محصول به وسیله های نوآوری های مستمر و عملیات قانون زدایی و خصوصی سازی شدیدتر شده اند. این پیچیدگی ها، سازمان ها را به سمت اصلاح تفکرات استراتژیک و همچنین اصلاح سیستم های حسابداری و مالی سوق داده است. سیستم های حسابداری سنتی بر عملیات داخلی شرکت متمرکزند و اصولا مالی محورند، در مقابل، تکنیک های حسابداری مدیریت استراتژیک هم جنبه های مالی و هم جنبه های غیر مالی امور شرکت ها را در نظر می گیرد؛ بنابراین حسابداری مدیریت استراتژیک در طول زمان جهت تجهیز سازمان ها به ابزارهای حفظ بقا و حفظ سهم بازار به وجود آمد و رشد کرد. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی استفاده شده و نوع پژوهش، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تعداد 253 نفر می باشند. با توجه به جدول کریسی- مورگان، حجم نمونه 153 نفر تعیین و سپس به دلیل بررسی اهداف استراتژیک که اهدافی بالای 5 سال می باشند، شرکت های با سابقه پایین حذف و حجم نمونه به 107 شرکت کاهش یافت. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های جمع آوری شده از آمارهای توصیفی شامل (فراوانی ها، درصدهای فراوانی، ترسیم جداول مربوط، میانگین، میانه و انحراف معیار) و آمارهای استنباطی شامل (T تک متغیره جهت بررسی تاثیر تکنیک های حسابداری مدیریت استراتژیک بر اهداف کوتاه مدت، بلند مدت و استراتژیک- و آزمون فریدمن جهت رتبه بندی مشکلات شناسایی شده) استفاده شده است. پس از تجزیه و تحلیل به وسیله نرم افزار SPSS22 نتایج حاکی از تایید هر چهار فرضیه و نشان دهنده تاثیرگذار بودن تکنیک های حسابداری مدیریت استراتژیک در رسیدن به انواع اهداف و منافع گوناگون است.

این تحقیق به بررسی حسابداری مدیریت استراتژیک بر استراتژی کسب و کار و تغییرات سازمانی در شرکت تولید مانتو گلدیس پرداخته است. تحقیق حاضر کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی- همبستگی، با استفاده از ابزار پرسشنامه مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری است. با توجه به حجم جامعه در دسترس (تقریباً 110 نفر)، حداقل حجم نمونه انتخابی با استفاده از فرمول کوکران تعداد 85 نفر شد. جهت افزایش اعتبار تحقیق تعداد 100 پرسشنامه توزیع که از این میان تعداد 93 پرسشنامه دریافت و مبنای تحلیل آماری واقع گردید. جهت آزمون فرضیه ها از مقدار احتمال حاصل از برازش مدل در حالت معنی داری پارامترها استفاده شد. مناسبت مدل پیشنهادی جهت تبیین فرضیه ها در حالت تخمین استاندارد و معنی داری پارامترها با استفاده از نرم افزار اسمارت پی آل اس بررسی گردید و مورد تأیید واقع شد. نتایج حاصله نشان داد: حسابداری مدیریت استراتژیک بر استراتژی کسب و کار و تغییرات سازمانی در شرکت تولید مانتو گلدیس تاثیر معناداری دارد.