شبکه اجتماعی دانشگاهی

هدف:    تحلیل شبکه اجتماعی دانشگاهی حوزه شبکه دانش به منظور ترسیم ساختار فکری و مفهومی این حوزه. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد : پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و از طریق تحلیل شبکه های اجتماعی دانشگاهی انجام شده است. برای انجام این پژوهش روش های تحلیل عملکرد و نگاشت نقشه علمی حوزه شبکه دانش اجرا شدند. در تحلیل عملکرد از شاخص فراوانی استنادها و برای نگاشت نقشه علمی از شاخص های هم استنادی، هم رخدادی واژه های مهم و کتابشناسی زوجی استفاده شد. ابزار انجام تحلیل و نگاشت نقشه علمی در این پژوهش نرم افزارVOSviewer  است. پایگاه داده پژوهش مشتمل بر اطلاعات کامل کتابشناختی و استنادی 1748 مقاله علمی، فصل کتاب و مقاله مروری مربوط به حوزه شبکه دانش است که در طول سال های 2020 و ماقبل آن در مجموعه هسته پایگاه استنادی وب آو ساینس نمایه شده اند. یافته های پژوهش: علاوه بر بحث جامع در خصوص مفهوم شبکه دانش، برجسته سازی نسبت شبکه دانش با سایر مفاهیم، شناسایی روندهای پژوهشی، و معرفی آثار و منابع شاخص این حوزه، ساختار فکری حوزه شبکه دانش نیز ترسیم شد. محدودیت ها و پیامدها: حضور کم نشریات منتشر شده داخلی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس محدودیت این پژوهش به شمار می رود. این محدودیت ترسیم ساختار فکری و مفهومی شبکه اجتماعی دانشگاهی داخل کشور را ناممکن می سازد. پیامدهای عملی: شبکه دانش از موضوعات پرکاربرد در حوزه های مختلف است. با توجه به نقش آن در نوآوری، اشتراک دانش، ارتقای همکاری، انتقال تکنولوژی و ... لازم است توجه بیشتری به این حوزه صورت پذیرد. این مطالعه راهنمای مناسبی برای این منظور به شمار می رود. ابتکار یا ارزش مقاله: بر اساس جستجوهای انجام شده این مقاله نخستین پژوهشی است که به ترسیم ساختار فکری و مفهومی حوزه شبکه دانش پرداخته است .

انجام پژوهش برخوردار از سهم نظری، بررسی پیشینه نظری بدون سوگیری و شناسایی حوزه های نوظهور پژوهشی از مهمترین دغدغه های هر پژوهشگری در انجام پژوهش های دانشگاهی است. یکی از راهبردهای موجود برای رفع این مشکلات رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی دانشگاهی است. این شبکه ها با در نظر گرفتن حوزه های پژوهشی با کارکرد ساختارهای اجتماعی، بر اساس معیارهای کتاب سنجی مانند هم استنادی، استناد، جفت سازی کتاب شناختی، هم رخدادی واژگان و هم تالیفی ترسیم شده که هر کدام کاربردهای خاص خود را داشته و برای پاسخ به سوالات خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از پژوهش حاضر نحوه ارزیابی و تحلیل شبکه های اجتماعی و کاربردهای آن در پژوهش های حوزه مدیریت و کسب وکار است. بدین سان، معیارهای کتاب سنجی مورد استفاده در ترسیم این شبکه ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین ارزیابی می شود که هر کدام از شبکه های ترسیم شده برای پاسخ به چه سوالاتی مناسب است. به منظور انجام چنین تحلیل هایی یک فرایند 5 مرحله ای معرفی شده و سپس مراحل گام به گام اجرای یک تحلیل شبکه اجتماعی با جزئیات کامل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین مهمترین پایگاه های داده مورد استفاده برای گردآوری فراداده های لازم معرفی شده و برخی ابزارهای موجود به منظور تحلیل و مصورسازی شبکه های اجتماعی دانشگاهی به اختصار مورد بررسی قرار می گیرد. به منظور آشنایی هرچه بیشتر خوانندگان با این رویکرد، حوزه پژوهشی نوآوری راهبردی مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد و کاربردهای رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی به صورت عملی بیان می شود. نتایج نشان گر ظرفیت بالای حوزه نوآوری راهبردی برای ورود پژوهشگران بوده و موضوعات جدید در این حوزه نیز معرفی شده اند.