فرایند یاددهی یادگیری

مطالعه حاضر با هدف ارزشیابی کیفیت فرایند یاددهی یادگیری مراکز پیش از دبستان مبتنی بر استاندارد بین المللی اکرز انجام شد. بدین منظور 24 مرکز پیش از دبستان شهرستان قشم، بر اساس نمونه گیری چند مرحله ای از مناطق مختلف شهرستان و سازمان های متولی انتخاب شد و کیفیت آن ها در فرایند یاددهی یادگیری مورد ارزشیابی قرار گرفت. در مرحله اول با استفاده از فنون مشاهده و مصاحبه اکرز، داده ها گردآوری شد. در مرحله بعد وضعیت موجود مراکز پیش از دبستان، در سطوح طیف چهارگانه "ناکافی، کم، خوب و عالی" مورد قضاوت قرار گرفت. در انتها و بعد از تحلیل یافته ها، راهکارهای عملیاتی مبتنی بر بهبود کیفیت استاندارد اکرز ارائه گردید. بر اساس یافته های مطالعه حاضر، کیفیت فعالیت های یادگیری، ساختار دوره و فعالیت های مرتبط با پرورش زبان و استدلال کودکان در مراکز پیش از دبستان شهرستان قشم در سطح نامطلوب ارزیابی شد. همچنین ساختار دوره، کمترین میانگین و پایین ترین سطح کیفی را در بین سایر ابعاد مورد بررسی داشته است. به طور کلی، نتایج ارزیابی نشان داد که کیفیت فرایند یاددهی یادگیری مراکز پیش از دبستان شهرستان قشم با میانگین 07/2 و با توجه به طیف درجه بندی 1-7  اکرز و طیف قضاوت کیفی، در سطح "کیفیت کم" و نامطلوب قرار دارد. 

هدف از پژوهش حاضر، واکاوی تجارب زیسته معلمان ابتدایی از تلفیق بازی در فرایند یاددهی یادگیری است. رویکرد پژوهش کیفی و روش انجام آن پدیدارشناسی است. انتخاب مشارکت کنندگان هدفمند و از نوع معیار است که از میان معلمان دوره ابتدایی با تجربه استفاده از بازی در آموزش، دارای دست کم دو سال تجربه تدریس و علاقه مند به شرکت در پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق استفاده شد. داده ها در مصاحبه دوازدهم به اشباع رسید و برای اطمینان، با دو نفر دیگر هم مصاحبه شد. داده ها با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شد و اعتباریابی یافته ها ازطریق دقت پژوهشگر، ارجاع به همکاران پژوهشگر و بازبینی مشارکت کنندگان انجام شد. برای اطمینان یابی نیز از روش هدایت دقیق جریان مصاحبه، خودبازبینی پژوهشگر و کدگذاری مصاحبه ها به دست پژوهشگر دیگری استفاده شد. تحلیل داده ها به استخراج 10 مضمون اصلی و 62 مضمون فرعی انجامید. ازجمله این مضامین اصلی، انواع بازی از نظر تعداد مشارکت کننده، شکل اجرا، هدف خاص، دستاوردهای جسمی، روانی، مهارتی و آموزشی بازی ها، محدودیت های اجرا، واکنش های مثبت و منفی اولیا، نقش معلمان در جریان بازی و موقعیت های استفاده از بازی بود. با توجه به یافته ها، گفتنی است که اجرای بازی ها دستاوردهای متعددی برای دانش آموزان و حتی معلمان دارد، اما با محدودیت هایی مانند کمبود وقت، محتوای زیاد کتب درسی و فضا و محیط نامتناسب مواجه است. معلمان سعی می کنند در موقعیت های گوناگون مانند رفع خستگی، ایجاد انگیزه، تثبیت یادگیری و... از بازی استفاده کنند .

کار اصلی راهبران آموزشی به عنوان ناظر آموزشی برقراری ارتباط و کار حرفه ای با معلمان به منظور بهبود فرایند یاددهی و یادگیری است. هدف از این پژوهش، شناسایی نقش های راهبران آموزشی و تأثیر آن ها در بهبود فرایند یاددهی و یادگیری بود. پژوهش به روشِ آمیخته اکتشافی انجام شد که با استفاده از نمونه گیری هدفمند و باتوجه به رویکرد اشباع نظری با 13 نفر از معلم ها و راهبران شاغل در مدارس ابتدایی روستاهای قم مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. به منظور تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. پس از پیاده سازی مصاحبه ها و تحلیل داده ها ازطریق کُدگذاری سیستماتیک به وسیله نرم افزار MAXQDA2020 285 کد مفهومی، 25 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی شامل پنج بُعد نقش توسعه ای، نقش آموزشی، نقش تدارکاتی، نقش رهبری و نقش نظارتی شناسایی شد. در بخش کمّی 120 نفر از معلم های شاغل در مدارس ابتدایی روستاهای استان قم پرسشنامه نقش های راهبران آموزشی و پرسشنامه اثربخشی فرایند یاددهی یادگیری را تکمیل کردند. برای تحلیل داده های کمّی از نرم افزار Smart pls و SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد پنج نقش مذکور بر بهبود فرایند یاددهی یادگیری تأثیر مثبت و معنادار دارد.