گسترش عملکرد کیفیت (QFD)

امروزه مفهوم کیفیّت دغدغه اصلی بسیاری از سازمان های تولیدی و خدماتی محسوب می شود. در واقع در دنیای رقابتی کنونی سازمان ها ناچار هستند برای بقا و نیز ارتقای جایگاه خود شرایطی را فراهم آورند که کسب حداکثر رضایت مشتریان خود را به همراه داشته باشند. در این راستا، مسئولیت دانشگاه ها به دلیل نقش حساس آن ها در روند تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بیش از گذشته است. در این خصوص، در پژوهش حاضر تلاش شد تا از طریق شناسایی ابعاد کیفیّت فعالیت های آموزشی در رشته علوم تربیتی دانشگاه کردستان و به کارگیری مدل های (QFD) و کانو، راهکارهایی برای ارتقاء آن ارائه شود. در مرحله اول از این پژوهش، انتظارات و ادراکات دانشجویان از کیفیّت رشته علوم تربیتی بر اساس چهار بعد محتوای دوره، ساختار دوره، ویژگی های استادان و امکانات دوره، از طریق آزمون ویلکاکسون بررسی و مقایسه شد. نتایج این بخش از پژوهش نشان داد که بین انتظارات و ادراکات دانشجویان از کیفیّت رشته علوم تربیتی دانشگاه کردستان در همه ابعاد شکاف منفی و معنا دار وجود دارد. در ادامه، شاخص های دارای شکاف منفی و معنی دار وارد مدل کانو شدند و از طریق آن ده نیاز الزامی، شش نیاز جذاب و شش نیاز تک بعدی شناسایی شدند. در نهایت، ده نیاز الزامی مشخص شده در مدل کانو به عنوان ندای مشتری، وارد مدل (QFD) شدند و از این طریق پانزده ویژگی حرفه ای برای برآورده کردن این خواسته ها شناسایی شد.

امروزه انتقال سیستماتیک خواست و نظر مشتریان و تبدیل آنها به اقدام عملی در راستای تغییر یا اصلاح محصول، به واسطه ضرورت کسب موفقیت و مزیت رقابتی، برای شرکت ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شده است. در این راه شرکت ها به جستجوی سطوح بالاتری از کیفیت برای محصولات و خدماتشان و نیز بهبود مستمر برای حفظ گام های سریع پیشرفت و تغییر در سراسر جهان پرداخته اند. به همین منظور دراین تحقیق سعی شده است مدلی ریاضی برای گسترش عملکرد کیفیت با رویکرد فازی ارائه گردد که خواسته ها و نیازهای مشتریان را نیز در نظر گیرد. بدین منظور ابتدا با استفاده از روش QFD خواسته ها و ویژگی های فنی مورد نظر شناسایی شده و سپس با بکاربردن روش ANP، خواسته ها و همچنین ویژگی های فنی وزن دهی شده و میزان وابستگی بین خواسته ها و ویژگی های فنی مشخص گردد. در نهایت مدل برنامه ریزی آرمانی ارائه شده که در بر گیرنده سطوح اهمیت نیازهای فنی با استفاده از روش ANP فازی، محدودیت منابع مالی، میزان امکان پذیری و درجه رقابتی بودن یک نیاز به عنوان محدودیتهای آرمانی برای تعیین آن دسته از نیازهای فنی است که در فاز طراحی محصول باید مد نظر قرار گیرند. و در پایان برای تست مدل ارائه شده، نتایج حاصل از بکارگیری مدل در یک مطالعه موردی برای محصول اکسل شرکت صنعتی تولیدی X نشان داده شده است.

بسترسازی و توسعه دولت الکترونیک درعین حال که می تواند موجب بهبود امنیت کشور و مبارزه با فساد باشد، از سوی دیگر می تواند خود بستری برای جرائم و فسادهای جدید و حتی تسهیل کننده فسادهای قبل باشد. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی الزامات امنیتی درگاه تبادل اطلاعات دولت (GSB) به عنوان یکی از الگوهای دولت الکترونیک انجام شد. در این راستا پس از بررسی کتابخانه ای، مصاحبه های اختصاصی با دستگاه های ذی ربط انجام شد و سپس با تحلیل محتوای مصاحبه ها و دیگر منابع موجود، نیازمندی های امنیتی بازیگران امنیت فناوری اطلاعات کشور راجع به این درگاه، پالایش شد. در این مرحله و بر اساس پرسشنامه تحقیق، سه دسته نیازمندی راهبردی، فنی و تأثیر روی امنیت ملی، شناسایی شد. نیازمندی های راهبردی مواردی مثل تشکیل کمیته امنیت GSB، تنظیم لوایح و قوانین مورد نیاز و نظارت بر اجرای صحیح الزامات امنیتی شناسایی هستند. در مرحله بعد، به وسیله مدل کانو و ابزار QFD نیازمندی ها تحلیل و اولویت بندی شده ن و همچنین ارتباط بین نیازمندی ها و الزامات امنیتی مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روش GSB در مقایسه با روش های P2P و روش تبادل اطلاعات کاغذی، در تمامی نیازمندی های امنیتی به جز وجود «سند الزامات امنیتی» ارجحیت دارد.  

این پژوهش، با بررسی نیازهای مشتریان و الزامات فنی کارافزارهای گردشگری و در حقیقت با استفاده از رویکرد گسترش عملکرد کیفیت (QFD)، تلاش دارد الزامات فنی ای را شناسایی کند که نقش بیشتری در جلب رضایت کاربران این دست از کارافزارها دارند. به این منظور، با مرور ادبیات و مصاحبه و همچنین تهیه پرسش نامه هایی، الزامات فنی و نیازهای کاربران این حوزه شناسایی شده است. سپس، با روش نقشه شناختی فازی (FCM)، وزن این نیازها (به عنوان یکی از ورودی های روش QFD) مشخص و با ترسیم خانه کیفیت، هدف نهایی این پژوهش محقق شد که همان به دست آوردن وزن اهمیت الزامات فنی متناسب با نیازهای استخراج شده بود. این الزامات فنی عبارت اند از محیط شبکه، رابط کاربری، تجربه کاربری، امنیت، پایگاه داده، قالب بندی صفحات، ورودی صدا، ورودی دوربین، طراحی مدل ها، طراحی کنترل کننده، ابزار جست وجو، رابط برنامه نویسی کار افزار (API)، رتبه بندی، سیستم نظردهی، بهینه سازی سایت برای موتورهای جست وجو (SEO)، نقش کاربران و محتوا که تمامی این اطلاعات به کمک تیم متخصص به دست آمده است. همان طور که نتیجه این بررسی نشان می دهد، در میان الزامات فنی، الزام فنی «محتوا» با درصد وزنی 1/8 بیشترین تأثیر را در جلب رضایت کاربران دارد. درواقع خروجی این بررسی راهنمایی برای ساخت یک کارافزار گردشگری با صرف کمترین هزینه ممکن است، به گونه ای که بیشترین میزان رضایت مشتریان را جلب کند.

این مقاله به دنبال برآورد اهمیت نسبی الزامات فنی محصول در ماتریس QFD با در نظر گرفتن نیازمندی های مشتریان و محدودیت های پیش روی تولیدکنندگان است. با توجه به اینکه ماتریس QFD فقط خواسته های مشتریان را در الزامات فنی دخیل می داند، لذا این مقاله به دنبال روشی جهت بررسی محدودیت های موجود در طراحی محصول علاوه بر نیازمندی ها است. از این رو مدل DEA که یک مدل برنامه ریزی خطی است، پیشنهاد می شود. در این راستا، در آغاز به بررسی ادبیات موضوع در زمینه های QFD و DEA پرداخته خواهد شد و پس از تشریح فرآیند تلفیق دو مدل با یکدیگر، مطالعه موردی بررسی می شود. برآورد نیازمندی های مشتریان و اهمیت نسبی آنها، محدودیت های پیش روی تولیدکنندگان و مشخصات فنی در صنعت کاشی و سرامیک یزد نیز مدنظر قرار خواهد گرفت. همچنین رابطه بین نیازمندی ها با مشخصات فنی از یک سو و محدودیت های پیش روی تولیدکنندگان و مشخصات فنی از سوی دیگر برآورده می شود. در نهایت با ساخت مدل DEA و محدودیت های آن، اهمیت نسبی الزامات فنی در صنعت کاشی و سرامیک یزد حاصل خواهد شد.