مستندنمایی

مستندات نشان از سیر تکوینی روایت ها و سرشت آدمیان دارند و بر باورنمایی مخاطبان مؤثر می باشند. مستندسازی بیان گر تهیه و ثبت اسناد و اطلاعات برای آگاهی بخشی و کشف واقعیت داشته های مختلف تاریخی یک جامعه، فرهنگ و یا یک زیست بوم است. رسانه سینما در تلاش است با واقع نمایی رویکردهای گوناگون اعم از سیاسی، تبلیغی، اجتماعی و فرهنگی را به نمایش گذارده و در تحت تأثیر قرار دادن مخاطبان مؤثر باشد. فیلم و فیلم سازی در گذر زمان، با تحولاتی که در جنبه های مختلف از بُعد فن آوری، تجهیزاتی و روش داشته است، اکنون بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی، عقیدتی و فرهنگی، امکان حضور در همه نقاط جغرافیایی را پیدا می کند و با واقعی جلوه دادن رویدادها، در ساخت فرهنگ عمومی، باورها و افکار عمومی مؤثر می باشد. از این رو، فیلم سازان چه در سینمای داستانی و چه در سینمای مستند، در جهت واقعی نشان دادن فیلم هایشان از شاخصه های سینمای مستند استفاده کرده و آثار تخیلی و تحریف شده خود را حقیقی جلوه داده و به جای مستندسازی، مستندنمایی می کنند. مسئله اصلی مقاله، تحلیل واقعیت و چگونگی نحوه استفاده از آن در آثار فیلم سازان می باشد و هدف آن آشکار شدن راهبردهای سینمای تجربه گرا در مواجهه با واقعیت است. روش تحقیق کیفی توصیفی و بر اساس بررسی و تحلیل موردهای مطالعاتی است که از موارد مطلوب به صورت انتخاب هدفمند گزینش شده است.

نشان آیات، از همان ابتدای نزول قرآن جهت فصل آیات به‌کار برده می‌شدند. این نشان‌ها به‌صورت هر 5 آیه و یا 10 آیۀ نازل شده، تنظیم می‌شدند که به‌نشان‌های خمس و عشر معروف هستند که در هر دوره، در فرم‌های بصری مجزایی ساماندهی می‌شدند. تشریح ویژگی‌های بصری نشان آیات قرآن‌های مذهب عصر تیموری موزۀ آستانه مقدسه قم و نیز طبقه‌بندی نشان آیات از اهداف پژوهش حاضر است. نوشتار حاضر به‌شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است و مطالب با استناد به اسناد و مطالب کتابخانه‌ای گردآوری شده است. از اینرو این پژوهش حول محور دو سؤال اساسی سازماندهی شده است: نشان آیات قرآن‌های مذکور واجد چه مؤلفه‌های بصری هستند؟ فرم و ساختار بصری حاکم در نشان فصل آیات به‌چه صورت انتظام یافته است؟ دستاوردهای این پژوهش نمایان‌گر آن است که نشانه‌ای خمس‌عشر به‌معنای پنج و ده آیه می‌باشند که علاوه بر این‌که نشانگر نزول تدریجی آیات می‌باشند، قرائت قاریان را نیز سهل کرده‌اند. نشان آیات به‌صورت تک آیه، تزئینی، خمس و عشر هستند. فرم این نشان‌ها به‌دو صورت شمسه و ترنج نقش بسته شده و تزئیناتی از قبیل نقوش اسلیمی و ختایی در آن به‌کار رفته است. آیات به‌دو صورت نشانۀ «تصویری-تزئینی»و «حروف و عبارت»نشانه‌گذاری شده‌اند. نشان‌های تزئینی در فرم‌های دایروی (شمسه)، بادامی، شجره‌ای همراه با نقوش اسلیمی، ختایی در تلفیق با رنگ‌های لاجورد و طلا آذین شده‌اند که گویا به‌پیروی از یک الگوی واحد به‌تصویر درآمده‌اند.

در این مقاله سعی شده با مطالعه نظریات معاصر و بررسی و جمع بندی آن، رویکردهای نو در سینمای معاصر بررسی و تحلیل شود. نظر به مطالعات پیشین که در این زمینه صورت گرفته، در این مقاله سعی شده تا علاوه بر توصیف این نظریات، زمینه های شکل گیری آن، و تمایز آن با رویکردهای اصلی فلسفه معاصر، راه برای ارائه یک رویکرد تحلیل فیلم هستی شناسانه باز شود و در نهایت چهار فیلم مستندنمایی بر این اساس با رویکردی توصیفی-تحلیلی بررسی شود. ابتدا با بررسی ریشه های نظری آلن بدیو در میان نظریات اصلی فلسفه معاصر، خاستگاه ها و تمایزات آن ها، سعی می شود یک صورت بندی کلی از فلسفه بدیو بر مبنای مفاهیم کلی هستی شناسی، ارائه شود؛ سپس مفاهیم و تقابل های اساسی در نظریه آلن بدیو و چگونگی تولید حقیقت، بررسی شده و قابلیت آن برای ارائه یک رویکرد نظری تحلیل فیلم در حوزه سینما بررسی می شود. در انتها نیز با بررسی موردی چهار فیلم شاخص در حوزه مستندنمایی، به عنوان یک عرصه نو در سینمای عصر حاضر، به وسیله ی این رویکرد تحلیلی، یک تحلیل کلی از سینمای مستندنما ارائه می گردد. نتایج نشان می دهد که الگوی به دست آمده از نظریات بدیو می تواند در تحلیل سینمای مستندنمایی به کار گرفته شود و برای توصیف و تحلیل عناصر ساختاری فیلم ها مؤثر واقع شود.