افشای مسئولیت پذیری اجتماعی

هدف:راهبرد تجاری انعکاسی از اقدامات و تصمیمات یک شرکت برای درک و سازگاری با محیط و پیداکردن جایگاه مطلوب در جامعه به منظور نیل به بالاترین سطح عملکردی است. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر راهبرد تجاری بر میزان افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها می پردازد.  روش:نمونه ای متشکل از 127 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1393 تا 1397 انتخاب گردید و فرضیه پژوهش با بهره گیری از الگوی رگرسیون چند متغیره مبتنی بر تکنیک داده های ترکیبی مورد آزمون قرار گرفت.  یافته ها:یافته های پژوهش حاکی از آن است که شرکت های برخوردار از راهبرد تجاری تهاجمی (آینده نگران) بیشتر از مدافعان تمایل به افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت دارند. به عبارت دیگر به کارگیری راهبرد تجاری تهاجمی، افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها را افزایش می دهد. همچنین، نتایج آزمون تحلیل حساسیت نشان داد که استفاده از معیار جایگزین برای سنجش راهبرد تجاری شرکت نیز تأثیری بر نتایج اصلی پژوهش ندارد و نتایج تحقیق از استحکام برخوردار است.  نتیجه گیری: نوع راهبرد تجاری شرکت، بر میزان افشای مسئولیت اجتماعی آن تأثیرگذار است و شرکت های دارایراهبرد تدافعی یا مدافعان به دنبال حداقل نمودن هزینه ها هستند و میزان افشای مسئولیت اجتماعی را کاهش می دهند. در مقابل، شرکت های با راهبرد تهاجمی یا آینده نگران در پی انعطاف و ریسک بیشتر بوده و میزان افشای مسئولیت اجتماعی را افزایش می دهند.

هدف از انجام هر فعالیتی در هر واحد تجاری دستیابی به بالاترین سطح اثربخشی و کارایی می باشد که در اصطلاح به آن عملکرد گفته می شود. هدف این تحقیق بررسی تأثیر هموارسازی سود و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی بر عملکرد بازار شرکت می باشد این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش شناسی همبستگی از نوع علّی (پس رویدادی) می باشد. جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک، 148 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده در دوره ی زمانی 9 ساله بین سال های 1391 تا 1399 مورد تحقیق قرار گرفتند. روش مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای بوده و داده های مربوط برای اندازه گیری متغیرها از سایت کدال و صورت های مالی شرکت ها جمع آوری شده و سپس برای آزمون فرضیه های پژوهش از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد هموارسازی سود و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی تأثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد بازار شرکت دارند.

حرکت در مسیر مسئولیت های اجتماعی عاملی ضروری است که به تداوم شرکت و سازمان در بلندمدت منجر می شود. منظور از مسئولیت پذیری اجتماعی این است که شرکت باید همواره نسبت به جامعه احساس مسئولیت داشته باشد و در جهت بهبود رفاه عمومی به گونه ای مستقل از منافع مستقیم شرکت تلاش کند. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر نقش نظارتی هیئت مدیره بر رابطه بین عدم اطمینان محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. بدین منظور، از اطلاعات شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تعداد ۱۴۰ در بازه زمانی بین ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۸ مورد بررسی قرارگرفته شده است. هم چنین بررسی هر یک از فرضیه ها از مدل های رگرسیونی چندمتغیره و از داده های پانلی استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه تحقیق بیان گر این است که بین عدم اطمینان محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معکوس و معناداری وجود دارد و استقلال هیئت مدیره بر رابطه بین عدم اطمینان محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر مستقیم و معناداری دارد و نهایتا استقلال کمیته حسابرسی بر رابطه بین عدم اطمینان محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر مستقیم و معناداری دارد.

طبق استانداردهای حسابرسی، پس از آن که واحد مورد رسیدگی اطلاعات مالی و غیرمالی در مورد عملیات شرکت را افشا می نماید، حسابرس باید این اطلاعات را مورد ارزیابی قرار دهد. عملکرد مسئولیت پذیری اجتماعی از جمله این اطلاعات بوده و حسابرس در ارزیابی ریسک حسابرسی به آن توجه می نماید. ازاین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین افشای مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش، افشای مسئولیت پذیری اجتماعی با استفاده از روش تحلیل محتوی و ریسک حسابرسی با شاخص حق الزحمه حسابرسی اندازه گیری شده است. فرضیه پژوهش برای 93 شرکت طی سال های 1391 تا 1398 با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی آزمون شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین افشای مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک حسابرسی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد که با استفاده از روش های پنل دیتا با اثرات تصادفی و حداقل مربعات تعمیم یافته نیز مورد تأیید قرار گرفت. با افزایش افشای مسئولیت پذیری اجتماعی، ریسک حسابرسی و به تبع آن حق الزحمه حسابرسی بیشتر می شود. این نتیجه به استفاده کنندگان از صورت های مالی از جمله سرمایه گذاران هشدار می دهد فقط به جنبه های مثبت افشای مسئولیت پذیری اجتماعی در ایران، توجه نکنند؛ چراکه ممکن است افشای مسئولیت پذیری اجتماعی ابزاری برای پوشش عملکرد ضعیف باشد.

در سال های اخیر توجه پژوهشگران به موضوع محیط زیست و ارتقاء گزارشگری در این بُعد و نیز ارتباط مکانیزم های حاکمیت شرکتی و تاثیرپذیری آن بر گزارشگری محیط زیست افزایش یافته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر شاخص های حاکمیت شرکتی بر افشای زیست محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی است. بدین منظور تعداد 101 شرکت بورسی در دوره زمانی 1391 تا 1397 به روش حذف سیستماتیک انتخاب گردید. برای آزمون فرضیه ها از تحلیل رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شد. برای سنجش متغیر مسئولیت زیست محیطی از شاخصی با 18 مولفه و برای اندازه گیری متغیر مسئولیت اجتماعی از شاخصی با 32 مولفه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل حاکمیت شرکتی متغیرهای نقش دوگانه مدیر عامل، اندازه حسابرس و استقلال کمیته حسابرسی با افشای مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه معناداری دارند. همچنین نتایج نشان داد شاخص های اندازه هیئت مدیره، استقلال هیئت مدیره و نقش دوگانه مدیر عامل می تواند با افشای مسئولیت زیست محیطی رابطه معناداری داشته باشد.

رابطه افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت با ریسک سقوط قیمت سهام به دلیل اثرات نظارتی، اثرات غیرمستقیم و اثرات نامشخص برخی از عوامل مداخله گر پیچیده است. هدف این پژوهش بررسی رابطه افشای مسئولیت پذیری اجتماعی با ریسک سقوط قیمت سهام با توجه به نقش تعدیلگر عملکرد شرکت می باشد. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش برگرفته از صورت های مالی 168 شرکت در بازه زمانی 1393-1400 می باشد. پژوهش انجام شده از نظر نوع هدف جزء پژوهش های کاربردی است و روش پژوهش از نظر ماهیت و محتوایی همبستگی می باشد و برای تجزیه وتحلیل فرضیه از تحلیل پانلی کمک گرفته شده است. نتایج بدست آمده نشان داد بین افشای مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک سقوط قیمت سهام رابطه منفی وجود دارد؛ اما این رابطه معنی دار نیست؛ همچنین عملکرد شرکت بر رابطه بین افشای مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک سقوط قیمت سهام تأثیرگذار نیست. این رابطه منفی مطابق با نظریه تعادل است که نشان می دهد شرکت هایی که به طور فعال مسئولیت اجتماعی خود را انجام می دهند، احتمال بیشتری دارد که اطلاعات بیشتری را منتشر کنند و شفافیت را افزایش داده و عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش دهند.