توانش راهبردی

"توانش ارتباط بین فرهنگی"بعنوان یکی از موئلفه هایی مطرح است که در صورت وجودآن زبان آموز می تواند در جامعه زبان مقصد علاوه بر تسلط زبانی به فرهنگ آن جامعه نیز مسلط باشد. مسلم است شرط اساسی کسب این توانش، تسلط به مهارت های چهارگانه زبانی بطور کل و اکتساب توانش های دستوری و گفتمانی بطور جزءاست. نقش کتاب های آموزشی را نمی توان در مسیر تحقق این توانش انکار کرد، بطوری که ارایه ی مباحث فرهنگی اساس این اکتساب محسوب می شود. مقاله حاضر ضمن بررسی نظریه های موجود درزمینه توانش ارتباط بین فرهنگی و راه ها و نشانه های کسب آن به بررسی نقش کتاب های درسی بومی در این نوع اکتساب می پردازد.لذا این تحقیق به بررسی کتاب آموزشی زبان آلمانی پیش دانشگاهی با توجه ویژه به نظریه های توانش بین فرهنگی وهمچنین نظریه های بررسی کتب درسی می پرازد ودر این راستا نه تنهاعدم احراز توانش ارتباط بین فرهنگی دراین کتاب آموزشی مشخص می شود بلکه گرایش به فرهنگ آلمانی در کتاب را مشخص می کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه «آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی» و توانایی آنان در زمینه «درک شنیداری» انجام پذیرفت. آزمودنی های این پژوهش 29 فارسی آموز دختر و پسر سطح پیشرفته مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) بودند که زبان فارسی را برای ادامه تحصیل در رشته های دانشگاهی گروه فنی- مهندسی و پزشکی در دانشگاه های ایران می آموختند. برای بررسی چهار فرضیه پژوهش، از دو ابزار گردآوری داده بهره گرفته شد: یک  پرسشنامه 21 گویه ای آگاهی از راهبردهای فراشناختی شنیداری (Vandergrift, et al., 2006) شامل پنج مؤلفه طرح ریزی و ارزشیابی، توجه هدایت شده، دانش فرد، ترجمه ذهنی و حل مسأله، و یک آزمون درک شنیداری با 25 پرسش. برای تحلیل داده های به دست آمده، از آزمون های همبستگی، رگرسیون خطی، و آزمون های تی مستقل استفاده شد. یافته های بررسی داده ها نشان داد که بین آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی و توانایی شان در درک شنیداری، رابطه مثبتی وجود دارد و حدود 47 درصد تغییرات متغیر وابسته، به وسیله پنج متغیر مستقل تبیین می شود. ازسویی دیگر، بین فارسی آموزان دارای تحصیلات دانشگاهی (کارشناسی و کارشناسی ارشد) و فارسی آموزان دارای تحصیلات سطح دیپلم، و همچنین بین فارسی آموزان زن و مرد، تفاوتی از نظر آگاهی از راهبردهای فراشناختی وجود نداشت. این نبود تفاوت در زمینه میزان آگاهی آنان از راهبردها، با توجه به رشته های تحصیلی (فنی و پزشکی) نیز آشکار بود. روی هم رفته، یافته های پژوهش پیشنهاد می کند که آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی می تواند نقش مؤثری بر ارتقاء و بهبود مهارت شنیداری آن ها داشته باشد. از این رو، الزامی است مدرسان زبان فارسی در کلاس های درک شنیداری، در پی به کارگیری راهکارها و رویه هایی برای تقویت آگاهی فراشناختی فارسی آموزان و نیز آموزش این راهبردها به آنان باشند.