سید اکبر جلیلی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه «آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی» و توانایی آنان در زمینه «درک شنیداری» انجام پذیرفت. آزمودنی های این پژوهش 29 فارسی آموز دختر و پسر سطح پیشرفته مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) بودند که زبان فارسی را برای ادامه تحصیل در رشته های دانشگاهی گروه فنی- مهندسی و پزشکی در دانشگاه های ایران می آموختند. برای بررسی چهار فرضیه پژوهش، از دو ابزار گردآوری داده بهره گرفته شد: یک  پرسشنامه 21 گویه ای آگاهی از راهبردهای فراشناختی شنیداری (Vandergrift, et al., 2006) شامل پنج مؤلفه طرح ریزی و ارزشیابی، توجه هدایت شده، دانش فرد، ترجمه ذهنی و حل مسأله، و یک آزمون درک شنیداری با 25 پرسش. برای تحلیل داده های به دست آمده، از آزمون های همبستگی، رگرسیون خطی، و آزمون های تی مستقل استفاده شد. یافته های بررسی داده ها نشان داد که بین آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی و توانایی شان در درک شنیداری، رابطه مثبتی وجود دارد و حدود 47 درصد تغییرات متغیر وابسته، به وسیله پنج متغیر مستقل تبیین می شود. ازسویی دیگر، بین فارسی آموزان دارای تحصیلات دانشگاهی (کارشناسی و کارشناسی ارشد) و فارسی آموزان دارای تحصیلات سطح دیپلم، و همچنین بین فارسی آموزان زن و مرد، تفاوتی از نظر آگاهی از راهبردهای فراشناختی وجود نداشت. این نبود تفاوت در زمینه میزان آگاهی آنان از راهبردها، با توجه به رشته های تحصیلی (فنی و پزشکی) نیز آشکار بود. روی هم رفته، یافته های پژوهش پیشنهاد می کند که آگاهی فارسی آموزان از راهبردهای فراشناختی می تواند نقش مؤثری بر ارتقاء و بهبود مهارت شنیداری آن ها داشته باشد. از این رو، الزامی است مدرسان زبان فارسی در کلاس های درک شنیداری، در پی به کارگیری راهکارها و رویه هایی برای تقویت آگاهی فراشناختی فارسی آموزان و نیز آموزش این راهبردها به آنان باشند.