ماتریس سوات (SWOT)

در پی مشکلات فراوان مزارع پرورش میگو در ایران، بسیاری از آنها تعطیل شده اند. از این رو، هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر مزارع پرورش میگو و ارزیابی راهبردهای تولید در مزارع استان خوزستان بود. بدین منظور، ابتدا برای تشخیص نقاط قوت و ضعف و ارائه مجموع ه ای از فرصت ها و تهدید ها، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی مشخص شد. سپس، با استفاده از ماتریس سوات (SWOT) و ماتریس داخلی و خارجی، راهبردهای ممکن مشخص شدند. سرانجام، با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی و روش الکتره 3، اولویت بندی راهبردهای تعیین شده در مرحله قبل صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که نقاط قوت بیش از نقاط ضعف و نیز فرصت ها بیش از تهدیدهای پیش روی این گونه مزارع است، اما فاصله زیادی بین وضعیت فعلی و توان توسعه آنها وجود دارد؛ و از این رو، راهبردهای تهاجمی را می توان مناسب ترین راهبردها دانست. همچنین، نتایج ارزیابی راهبردها بر اساس روش برنامه ریزی راهبردی کمی و روش چندمعیاره الکتره 3 نشان داد که به ترتیب، راهبردهای بازاریابی برای میگوی سالم منطقه، گسترش مساحت مزارع پرورش میگو برای افزایش تولید، رفع موانع صادرات میگو و توسعه آن، افزایش تولید در واحد سطح از طریق کاربرد دستگاه های هوادهی و غذادهی و نیز روش های نوین برداشت بیشترین اولویت را دارند؛ و از این رو توصیه می شود که راهبردهای تدوین شده به مرحله اجرا درآید.

آموزشگاه های آزاد وابسته به سازمان فنی و حرفه ای، چه استراتژی مناسبی را بایستی با توجه به شرایط و موقعیت کنونی و آینده خود؛ انتخاب نمایند؟ و کدام استراتژی ارجحیت و برتری دارد؟ برای تدوین استراتژی آموزشگاه ها، از چهارچوبی با عنوان چهارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده شده است. ح اصل تحلیل ماتریس سوات شامل چهار دسته می باشد: راهبردهای قوت فرصت ، ضعف فرصت ، قوت تهدید و ضعف تهدید. در ای ن م ک ات ب ، راه ب رد ع ب ارت اس ت از ف رآی ن د ت ص م ی م گ ی ری ک ه ط ی آن ع وام ل درون ی س ازم ان با عوامل بیرونی به گ ون ه ای ب ا ی ک دیگر مرتبط می شوند که ارزش هر یک از آنها در تحقق اهداف سازمان به خوبی مشخص می گردد. این مقاله قصد دارد با مطالعه موردی بر روی آموزشگاه های کامپیوتر استان خوزستان ، نقاط قوت ، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای آموزشگاه ها را شناسایی کرده و با تجزیه و تحلیل این عوامل و طراحی ماتریس SWOT ، استراتژی مناسب را تدوین نموده و با استناد به ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمّی (QSPM matrix) ، به شناسایی و ارزیابی استراتژی ها ( تهاجمی، تدافعی، رقابتی و محافظه کارانه ) پرداخته، که نتیجه زیر حاصل شده است: استراتژی رسوخ در بازار با تبلیغات گسترده، دارای نمره جمع جذابیت 5.56 می باشد، درحالی که استراتژی توسعه بازار با افزایش خدمات و دوره های آموزشی دارای نمره جمع جذابیت 5.26 می باشد. با مقایسه این دو استراتژی بایستی تصمیم بر اتخاذ استراتژی نوع اول یعنی رسوخ در بازار در اولویت کارمان باشد. به عبارت دیگر استراتژی رسوخ در بازار با تبلیغات گسترده، ارجحیت و برتری دارد.

صنایع تبدیلی کشاورزی نقش مهمی در رشد و توسعه پایدار دارد. چنین صنایعی، ضمن تولید محصولات ارزشمند با حداقل ضایعات، زمینه ساز اشتغال و درآمد بیشتر است. گستره فعالیت این بخش شامل تمام فرآیندها از مزرعه گرفته تا سفره خانوار است. استان خوزستان جایگاهی ویژه در کشاورزی ایران دارد. با این همه، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در این استان در سطح انتظار نیست. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بود که با هدف ارائه راهکارهای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان خوزستان اجرا شد. بدین منظور، پس از بررسی شرایط استان خوزستان، مشکلات و مسائل مربوط در قالب مصاحبه های حضوری و تلفنی و نیز با تکمیل پرسشنامه توسط مسئولان و کارشناسان ادارات دولتی (مانند غذا و دارو، جهاد کشاورزی، اداره صنعت و معدن، تجارت، شرکت شهرک های صنعتی خوزستان)، فعالان و مدیران کارخانه ها و کارگاه های صنایع تبدیلی  و تکمیلی در نقاط مختلف این استان (در مجموع، شامل 107 نفر) بررسی شد. پس از بررسی پرسشنامه ها و مصاحبه ها، تشکیل ماتریس داخلی (نقاط قوت و ضعف) و ماتریس خارجی (فرصت ها و تهدیدها) صورت گرفت. بدین ترتیب، توسعه فناوری و نوآوری با استفاده از توان علمی متخصصان با امتیاز موزون 170/0 به عنوان مهم ترین عامل پیشبرنده و نابرابری در بهره مندی از تسهیلات و مقررات موجود و وجود برخوردهای سلیقه ای با امتیاز موزون 034/0 به عنوان مهم ترین عامل بازدارنده در ماتریس سوات (SWOT) شناسایی شدند. مجموع امتیازات موزون در ماتریس عوامل داخلی (435/2) و عوامل خارجی (325/2) نشان دهنده وضعیت نامناسب و کمتر از حد میانه این صنایع (برای هر کدام، 5/2) بود. در مرحله بعد، راهبرد های پیشنهادی به روش ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمّی بررسی و اولویت بندی شد که بر اساس آن، سه راهبرد «آمایش صنایع تبدیلی استان» (امتیاز 75/6)، «تلاش دولت در وضع قوانین و سیاست گذاری حمایتی» (امتیاز 34/6) و «پرداخت اعتبارات و وام های کم بهره» (امتیاز 98/5) در اولویت قرار گرفتند. از این رو، با وجود اهمیت مسئله آمایش به ویژه در برنامه توسعه صنایع تبدیلی استان خوزستان، پیگیری سایر راهبرد ها نیز اهمیت دارد.