نقض حقوق بین الملل

با گذشت حدود سه دهه از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، هنوز مساله دریافت غرامت جنگی ایران از عراق در هاله ای از ابهام قرار دارد. هدف این مقاله پاسخ به این پرسش می باشد که ایران چه راهکارهایی برای دریافت غرامت جنگی از عراق دارد؟ در پاسخ به سئوال فوق می توان سه راهکار سیاسی-حقوقی متصور شد که عبارتنداز: 1) ایران می تواند در چارچوب حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، با مقامات دولت عراق مذاکره مستقیم دوجانبه انجام دهد؛2) ایران می تواند با استناد به گزارش دبیرکل وقت سازمان ملل درخصوص مسئولیت عراق درشروع جنگ، به شورای امنیت مراجعه و خوهان تصویب قطعنامه ای مبنی بر ملزم کردن عراق به پرداخت غرامت به ایران، شود؛ 3) ایران می تواند در چارچوب رسیدگی قضایی و به موجب اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری، در این دیوان علیه عراق طرح دعوی کند. فرضیه تحقیق این است که در حال حاضر ایران نمی تواند از عراق غرامت جنگ را دریافت نماید. برای اثبات این فرضیه راهکارهای سه گانه فوق به آزمون گذاشته خواهند شد تا میزان امکان اجرایی شدن هریک مشخص گردد.

جستار پیش رو در ارتباط با انعکاس مضامین حقوق بشردوستانه در ادبیّات پایداری در دوران دفاع مقدس انجام شده است. بدین منظور و با بهره گیری از روش تحلیل محتوا و مطالعات کتابخانه ای از میان آثار منظوم و منثور منتخب و برجسته که مسائل و مشکلات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را در قالب شعر یا داستان به تصویر کشیده اند، مورد ارزیابی قرار داده ایم. مؤلفه های حقوق بشردوستانه با استناد به قواعد و مقررات بین المللی چون آزادی و امنیت، آرامش روحی و جسمانی، منع به کارگیری تسلیحات شیمیایی و حقوق اسرای جنگی از اهمّ مطالبی است که در این جستار مورد توجه قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شاعران و نویسندگان ادبیّات پایداری و جنگ تحمیلی در کنار توجه به مفاهیم دینی چون شهادت، ایثار، ازخودگذشتگی، فرهنگ عاشورا و… به اصول و مبانی اساسی و حقوقی انسان ها در جنگ بسیار توجه داشته اند و بر مبنای ارزش ها و هنجارهای اخلاقی آسیب روحی و روانی به ملّت بی دفاع ایران و بد رفتاری با اسیران و نقض قواعد و مقررات بین المللی در خصوص استفاده  نامشروع از تسلیحات شیمیایی را محکوم  نموده اند.