شبکه های اجتماعی خارجی

این پژوهش کیفی با هدف مطالعه احساس امنیت آنلاین کاربران ایرانیِ شبکه های اجتماعی در بازه زمانی مهر 1396 تا دی 1397 با روش تثلیث انجام شده است. شبکه های اجتماعی مجازی موردتوجه شامل شبکه های داخلی هم چون سروش، ایتا و ... و شبکه های خارجی همان تلگرام، واتساپ و ... بودند. یافته های تحقیق با بهره گیری از مطالعات اسنادی، مصاحبه عمیق با خبرگان و کاربران فعال، تکنیک گروه متمرکز و تحلیل محتوای مراجعات سایبری کاربران و مصاحبه مطبوعاتی مسئولان بدست آمد که با رویکرد کدگذاری داده مبنا موردتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه حکایت از کشف 66 گزاره در 5 حوزه ی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حقوقی و 11 مقوله ی تبادلات مالی، فرصت های شغلی، عقاید سیاسی، توان ملی، اصول اخلاقی، هنجارهای فرهنگی، باورهای دینی، عواطف و احساسات، روابط خانوادگی، حریم خصوصی و حقوق شهروندی دارد. احساس امنیت آنلاین کاربران ایرانی، اگرچه با مصادیق متفاوتی از امنیت آفلاین بروز و نمود می یابد لیکن تحت تأثیر روابط دولت-شهروند در فضای واقعی جامعه است. نگرانی های کاربران بیشتر معطوف به بعد ذهنی و سطوح خرد امنیت است؛ آن جا که حریم شخصی کاربران نشانه می رود. تیغ دولبه فناوری و نظارت سیال عصر جدید، علاوه بر ایجاد رهایی و ارتقای آگاهی، درخدمت مقاصد نظام سیاسی بوده و این دغدغه اصلی کاربر ایرانی است. نظریات تورکل (2011) و ولمن (2012)، دیدگاه های مناسبی در تبیین وضعیت موجود مؤلفه های احساس امنیت آنلاین اند.

شبکه های اجتماعی بستری پیچیده از تعاملات و امکانات هستند که برنامه ریزی و مدیریت آن به رویکرد جدید نیاز دارد. آینده پژوهی و آینده نگاری از جمله گفتمان های جدیدی هستند که در تلفیق با برنامه ریزی های مرسوم سیاست گذاران اجتماعی دیدگاه نوینی را در حوزه مدیریت رسانه ایجاد می کنند. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارائه تصاویر بدیل از آینده شبکه اجتماعی مجازی و آسیب های آن در چارچوب روش سناریونگاری انجام گرفت. در این مطالعه از نظریات هابرماس، کاستلز، گیدنز، برگر و لامن برای شناخت بهتر موضوع استفاده شد. پژوهش حاضر به مثابه پژوهشی کاربردی با بهره گیری از رویکرد تحلیل آثار متقابل، آینده شبکه های اجتماعی را سناریو پردازی کرده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش 15 نفر از خبرگان آینده نگاری و محققان حوزه شبکه های اجتماعی بودند. با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و رجوع به اسناد بالادستی در حوزه شبکه های اجتماعی، 32 عامل اولیه اثرگذار، شناسایی شد. از میان این 32 عامل با استفاده از نرم افزار میک مک، 16 عامل به مثابه عوامل کلیدی انتخاب شدند که مبانی تدوین سناریو ها، پیش روی سیاست گذارن اجتماعی قرار گرفتند. این سناریو ها، "بهشت گمشده"، "در جستجوی خوشبختی"، "گمشده در فضا" و "برزخ" نام گرفتند. واژگان کلیدی: شبکه های اجتماعی خارجی، حکمرانی آینده نگرانه، فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات ایران، حکمرانی باز، حکمرانی کنترلی، سواد رسانه ای