آگاهی فراشناخت

شناخت و دانش با سرعت فزاینده رو به رشد است و معنای دانستن از توانایی به خاطر آوردن و تکرار اطلاعات به توانایی یافتن اطلاعات مناسب و کاربرد آن تغییر کرده است. بنابراین توانمندی فراشناختی به عنصر رقابتی مهم در فرآیند یادگیری برای افراد به طور کلی و دانشجویان و دانش پژوهان به طور خاص در عصر حاضر تبدیل شده است. از این در اختیار داشتن ابزاری دقیق و کارامد برای سنجش آن ضروری است. با این رویکرد، هدف از این پژوهش، اعتباریابی پرسشنامه آگاهی فراشناخت شراو و دنیسون (1994) شامل 52 گویه در قالب 8 مؤلفه است. جامعه آماری این پژوهش شامل 50 تن از اعضای هیئت علمی و مدرسان و بیش از 1750 تن از فارغ التحصیلان مرکزآموزش عالی امام خمینی بوده است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه آماری 316 تن تعیین شد. با ارسال پرسشنامه و دریافت آن تعداد 302 پرسشنامه کامل و غیرمخدوش در اختیار محقق قرار گرفت. برای تعیین کفایت نمونه برداری از آزمون KMO و همچنین بارتلت استفاده شده است که آزمونهای فوق مناسب بودن تعداد نمونه را تایید کردند. به منظور تعیین اعتبار پرسشنامه فوق از تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد شش مولفه از هشت مولفه پرسشنامه مذکور شامل دانش بیانی، دانش روندی، دانش موقعیتی، راهبردهای مدیریت اطلاعات، راهبردهای عیب زدایی و ارزیابی، بدون هیچ تغییری همانگونه که سازندگان آن ارائه داده اند تکرار می شوند. در عین حال نتایج نشان داد که می توان با ترکیب دو متغیر برنامه ریزی و وارسی درک، به یک متغیر واحد دست یافت که با بررسی ماهیت سوالات و مفاهیم مشترک، به عنوان « برنامه ریزی و نظارت بر یادگیری»، نامگذاری گردید.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در زمینه های مختلف شناختی ازجمله پردازش اطلاعات، تصمیم گیری، برنامه ریزی، حافظه و حل مسئله مشکلاتی را تجربه می کنند. هدف از پژوهش حاضر مدل یابی نقش میانجی آگاهی فراشناختی در رابطه حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا و حل مسئله بود. پژوهش از نوع بنیادی و از نظر روش اجرا از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام افراد دارای اختلال شخصیت مرزی مراجعه کننده به مراکز مشاوره و کلینیک های روان شناسی و روان پزشکی استان کردستان در سال های 98 -1397 بود. 300 نفر دارای تشخیص اختلال شخصیت مرزی بر اساس مصاحبه بالینی که مایل به شرکت در پژوهش بودند انتخاب شدند و به آزمون حافظه سرگذشتی شرح حال، پرسشنامه آگاهی فراشناخت و پرسشنامه حل مسئله اجتماعی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار Amos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا با ضریب 17/0 بر مهارت های حل مسئله و با ضریب 20/0 بر آگاهی فراشناخت اثر مستقیم داشت. همچنین، اثر مستقیم آگاهی فراشناختی بر حل مسئله 35/0 بود. حافظه سرگذشتی 4 درصد از واریانس آگاهی فراشناختی و همچنین حافظه سرگذشتی به همراه آگاهی فراشناختی 17 در صد از تغییرات حل مسئله را پیش بینی کردند. اثر غیرمستقیم حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا بر مهارت های حل مسئله 07/0 بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که آگاهی فراشناختی به عنوان واسطه همانند یک ناظر عمل می کند که موجب افزایش نمرات مهارت حل مسئله می شود.