تاریخ موسیقی

ایرانی ها بر این عقیده اند که موسیقی غذای روح و شکل تکامل یافته هنر آدمی است که برای ایجاد احساسات عالیه در قلوب مستمعین آفریده شده است. ارزش و اهمیت این هنر در تاریخ به دلیل نقش مهم و موثر آن در ایجاد تعادل بین انسان ها بوده است به طوری که گفته اند آنجا که سخن باز می ماند موسیقی آغاز می شود. بداهتاً آدمی ناگزیر بوده است تا با به دست آوردن دارویی از آلام و اضطرابات خویشتن بکاهد، خود را در جهانی بی زمان قرار دهد و درک وجوهات روحی روانی و خدایی خویش را تعالی دهد. این مقاله بر آن است تا سیر تاریخی موسیقی و تغییر و تحول عواملی را که در ترقی و تنزل آن موثر بوده است از عصر باستان تا ظهور صفویان مورد بررسی قرار دهد.

جامعه موسیقی ایران در دوره های مختلف تاریخی کنش ها و تقابل هایی را تجربه کرد و نسبت به سایر حرفه ها و گروه های اجتماعی تعارضات بیشتری را ازسر گذراند. تقابل های موسیقی دانان با سایر نهادهای جامعه ازجمله حکومت، مذهب، مردم و حتی تقابل های درون گروهی موسیقی دانان در دوره های مختلف با شدت و ضعف هایی جلوه یافت. مسئله اصلی در تحقیق حاضر، یافتن انواع تقابل های اجتماعی جامعه موسیقایی قرون نخستین اسلامی (دوره اموی و عصر اول عباسی) است. در قرون اولیه اسلامی، در پی حمایت و توجه طبقات مختلف جامعه و در رأس آن، خلفای اسلامی، دوره ای درخشان در تاریخ موسیقی رقم خورد. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل گونه هایی از تقابل های درون گروهی و برون گروهی مبتنی بر نظریه تقابل اجتماعی در این دوران است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که جامعه موسیقی قرون نخستین اسلامی با چه تقابل های اجتماعی ای درگیر بوده است؟ به علاوه، این تقابل ها به چند گروه قابل تفکیک هستند؟ نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که لایه های درگیر تقابل ها با موسیقی دانان در دو شاخه عمده درون گروهی و برون گروهی جای دارند. همچنین، تقابلات درون گروهی موسیقی دانان، ازجمله طبقه بندی آن ها، تقابل بین سنت گرایان و نوگرایان، مسابقات و مناظرات و نقد و داوری موجب بالندگی و پویایی جامعه موسیقایی آن روزگار شد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و گردآوری داده ها از طریق رجوع به منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.