جریان های شکافنده سازمانی

جریان های شکافنده سازمانی، پدیده ای است که در مدیریت دولتی اپیدمی شده و ارکان تمامی سازمان های دولتی را تحت تأثیر خود قرار می دهد، اما رفتار مدیران سازمان ها می تواند در تعدیل این پدیده مؤثر باشد. بنابراین، باتوجه به اهمیت رفتار مدیران در کنترل جریان های شکافنده سازمانی، این پژوهش با هدف طراحی مدل رفتار حرفه ای مدیران در مواجهه با جریان های شکافنده سازمانی در دانشگاه پیام نور انجام شد. در این پژوهش با بررسی جامع پیشینه و ادبیات تحقیق و همچنین استفاده از نظر متخصصان، هفت دسته متغیر مؤثر بر رفتار مدیران شناسایی شد. سپس با استفاده از فن مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) و با ابزار پرسشنامه، متغیرها در پنج سطح طبقه بندی شدند. درادامه، پس از مشخص شدن سطوح هریک از عوامل و همچنین با درنظرگرفتن ماتریس در دسترس پذیری نهایی، مدل نهایی ساختار تفسیری ترسیم شد. براساس نتایج این تحقیق مشخص شد؛ متغیرهای اخلاق و تخصص مدیر و متغیر محیط سازمان از عواملی هستند که بیشترین تأثیرگذاری را در رفتار حرفه ای مدیران در مواجهه با جریان های شکافنده سازمانی دارند.  

این پژوهش با استعاره از پدیده طبیعی برای محیط سازمان ها و با هدف دستیابی به جنبه های نهفته و درک بهتر از نحوه تأثیر عوامل محیطی بر سازمان های دولتی اجرا شده است. روش تحقیق کیفی است و برای شناسایی عوامل مؤثر بر جریان های شکافنده سازمانی از استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد استفاده می شود. در اجرای این پژوهش، نخست پدیده طبیعی جریان های شکافنده دریایی تشریح شده و به منظور اکتشاف مؤلفه های مؤثر، داده ها از طریق مصاحبه با 15 نفر از اعضای هیئت علمی، خبرگان و مدیران اجرایی گردآوری شدند؛ سپس فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی مؤلفه ها صورت پذیرفت و مؤلفه های الگو دسته بندی شدند. الگوی نهایی عوامل مؤثر بر جریان های شکافنده سازمانی در قالب مقوله های شرایط علّی، بستر و  مداخله گر، پیکربندی شدند. بر اساس یافته های پژوهش، جریان های شکافنده سازمانی سبب جوّ بی ثبات، انتشار شایعات، عدم پیگیری، سردرگمی و سوءاستفاده می شوند. شناسایی شرایط علّی نتایج نشان داد این عوامل در بستر ضعف ساختار و ضعف فرایندهای سازمان سبب جریان های شکافنده سازمانی می شوند. علاوه بر این، عملکرد مدیران و رفتار کارکنان به عنوان متغیرهای مداخله گر در این امر شناسایی شدند