مولفه های برنامه درسی

پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های برنامه درسی انسانگرا بر اساس نظریه مک نیل و میزان بهره مندی از آن در روش تدریس معلمان دوره ابتدایی(چهارم و پنجم) انجام شده است. روش تحقیق از نوع ترکیبی و طرح اکتشافی متوالی می باشد. در بخش کیفی و بر مبنای فصل اول کتاب برنامه درسی معاصر که به عنوان واحد زمینه انتخاب شد. ، به کمک تحلیل تم (انتخاب واحد تحلیل-خلاصه کردن ،شفاف سازی و ساختار بندی)، و بر اساس روش تلخیصی – استقرایی، 133کلید واژه استخراج گردید. مقولات احساسات،تجربه،اخلاقیات،همکاری،توانایی و مهارت،خلاقیت و نوآوری،ارزش ها و باور عاطفی دسته بندی شدند. به کمک مولفه های مشخص شده ازروش کیفی، پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مقیاس لیکرت طراحی گردید تادیدگاه های معلمان در مورد مولفه ها و میزان بهره مندی آنها را مشخص نماید. روایی پرسشنامه بر اساس نظرات متخصصین انجام گرفت و برای پایایی. همسانی درونی پرسشنامه توسط ضریب آلفای کرونباخ=%76 سنجیده شد در پایان نظرات معلمان بر اساس مصاحبه و یادداشت سایر نظرات لحاظ گردید .بر اساس نرم افزار spss22، ودرصد فراوانی مولفه ها ،عمده ترین یافته ها حکایت از آن داشت که معلمین در حد خوب و بسیار خوب از مولفه های طبقه بندی شده ، بهره گرفته اند.بیشترین حالتی که معلم در مولفه های انسانگرایی مختار به اجرای آن است پرورش احساسات که شامل احساسات مذهبی که ریشه در عقاید و فرهنگ ما دارد.پرورش حس هم نوعی است . پرورش رشد اخلاقی و ایجاد حس اعتماد متقابل . اما محدودیت هایی در استفاده از مولفه ها وجود دارد

هدف پژوهش حاضر، استخراج مؤلفه ها و کنشگران برنامه درسی تربیت جنسی خانه – مدرسه است. روش تحقیق، سنتز آثار پژوهشی مرتبط در بازه های زمانی 2010 تا 2020 برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی است. تعداد 376پژوهش علمی شناسایی و پس از بررسی های لازم، 19پژوهش به مرحله نخست سنتز وارد شدند که با استفاده از روش سنتزپژوهی ساسکویس، هان و رودلا ترکیبی بهینه از نتایج آن ها ارایه گردید. استفاده از ارزیاب برای کدگذاری مجدد یافته ها، بیان شفاف آنچه انجام شده است و وجود شاخص های معین و قابل دفاع برای انتخاب مطالعات ورودی، جهت ارتقاء اعتبار پژوهش استفاده گردید. طبق یافته های حاصل، در برنامه درسی تربیت جنسی خانه- مدرسه مقوله های 12 گانه شناسایی گردید؛ شریان حیاتی سلامت و بهداشت؛ تعرض تا تجاوز: از پیشگیری تا درمان؛ رشد، نمو و بالیدگی انسان در چرخه عمر؛ شبکه ارتباطی انسانی: من به توان ما؛ مهارت های بهزیستن؛ ارزش مداری و نقش آفرینی معنویت؛ فعل جنسی؛ کیستی جنسی و جنسیت؛ شاهراه اطلاعاتی- رسانه ای؛ همدلی و همیاری سازمانی؛ حق در ترازوی عدالت و بازتاب هنجارهای فرهنگی- اجتماعی. از میان کنشگران برنامه درسی جهت سهم بری از مشارکت در برنامه درسی مذکور، به ترتیب معلم، والدین، دانش آموزان و سپس متخصصان و علمای دینی شناسایی شدند.

هدف اصلی پژوهش حاضر این است که نخست وضعیت موجود مؤلفه های برنامه درسی چندفرهنگی برای دوره دوم متوسطه را بررسی کند و سپس، ابعاد مؤلفه ها و شاخص های آن را توصیف و تحلیل کند. این پژوهش ازنظر ماهیت داده ها از نوع آمیخته است و در دو بخش کیفی و کمی تنظیم شده است. در روش کیفی با 18 متخصص رشته برنامه درسی مصاحبه تا حد اشباع انجام گرفت. برای استخراج نتایج حاصل از مصاحبه ها از روش کدگذاری دومرحله ای استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کمی شامل معلمان نواحی پنج گانه تبریز بودند که در دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی (98-99) تدریس می کردند. در تجزیه و تحلیل داده های کمی از روشهای آماری جهت اعتباریابی شاخصه های برنامه درسی چندفرهنگی (به دست آمده از مرحله اول) با استفاده از روشهای آلفا کرونباخ، محاسبه ضریب CVR و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شده است. یافته های ما چهار بُعد کلیِ «اهداف»، «محتوا»، «روشها»، و «اصول آموزشی» در تدوین برنامه درسی چندفرهنگی را شناسایی-کرد. هم چنین، یافته ها نشان داد که در مولفه اهداف چندفرهنگی در نظام فعلی آموزشی ایران، میانگین نمره تجربی به طور معناداری بیشتر از میانگین نظری است. بدین ترتیب، مشخص شد وضعیت هدف گذاری در خصوص آموزشهای چندفرهنگی، نظام فعلی در وضعیت مطلوبی قراردارد اما در خصوص سه بُعد «محتوا»، «روشها»، و «اصول برنامه درسی چندفرهنگی» میانگین به دست آمده، در حدود میانگین نظری است. بنابراین، میزان توجه و اجرای سه بعُد مذکور در نظام آموزش فعلی در حال حاضر در وضعیت متوسط قرار دارد.