سطوح معانی

هر زبانی قبل از هر چیز از واژگان تشکیل شده اند و واژگان از مهم ترین عناصر انتقال معنا می باشند و در انتقال این معنا نیز از تنوع و سطوح مختلفی برخوردارند. واژگان قرآنی نیز از این امر مستثنا نیستند، لذا کشف و آشنایی با سطوح مختلف انتقال معنا (ظاهری و باطنی) توسط واژگان، می توانند خواننده قرآن را هر چه بیشتر به مقصود و مراد به کارگیرنده آنها واقف کند. در این مقاله تلاش می شود، بر اساس مطالعه کتابخانه ای و نقد و تحلیل داده ها و جمع بندی آنها، تا حد امکان به پرسشهای بالا در حوزه معانی ظاهری قرآن، پاسخ مناسب داده شود که در نتیجه آن آشکار می گردد که معانی ظاهری واژگان قرآنی، به خصوص، از سطوح متنوعی بلکه بعضاً خاص قرآن، برخوردارست که عبارتند از: معنای اشتقاقی، کاربردی، سیاقی و اصطلاح اسلامی (شرعی و قرآنی).

این پژوهش به تحلیل و بررسی لایه های تشکیل دهنده و عوامل مؤثر در ساخت بناهای ماندگار و همچنین چگونگی ارزیابی و دسته بندی انواع نشانه ها و دیدگاه های نشانه شناسی و معناشناسی در جهت الگوبرداری از معماری اصیل ایرانی می پردازد. به این صورت که ابتدا با روش تحقیق تطبیقی-تحلیل محتوا و رویکرد نشانه شناسی با مطالعات کتابخانه ای و میدانی، به بررسی سطوح مختلف نشانه شناسی و معناشناسی و دیدگاه نظریه پردازان در این حوزه و سپس به بررسی تطبیقی دو نسل از معماری ایرانی: موزه ملی ایران باستان و موزه هنرهای معاصر در دوره های پهلوی اول و دوم و بررسی شباهت ها و تفاوت های موجود در مؤلفه های بنیادین میان این دو بنا می پردازد. در ادامه با کدگذاری و دسته بندی اولیه، ضمن تحلیل مفاهیم در سه سطح اول، دوم و سوم  معانی صریح، معانی ضمنی و معانی نمادین استخراج می شوند. یافته های تحقیق نشان دادند که موزه ها از لایه های مختلفی که در وحدت و یکپارچگی با یکدیگر قراردارند تشکیل شده و معانی و مفاهیم را از طریق پنج لایه با عناوین لایه ساخت، محیطی، دسترسی ها، کالبدی-عملکردی و منظر به مخاطب منتقل می سازند. نتایج نشان داد که خوانش معماری موزه ها، از اهمیت قائل شدن و توجه به لایه های شاکله آن و معناسازی طرح بر طبق لایه های آن حاصل می شود و طراحان موزه های موردبررسی در تلاش بوده اند که با عنایت و اهمیت به سطوح و لایه های تشکیل دهنده موزه ها، در عین توجه به جنبه های کارکردی مطلوب، منعکس کننده مفاهیم زیباشناختی معماری ایرانی بوده و ضمن توجه به نیازهای کاربران، مفاهیم معماری ایرانی را بازآفرینی کنند.