پیام رسان ها

امروزه توسعه ارتباطات و از آن جمله توسعه فناوری های ارتباطی و مخابراتی و رسانه ها، حیات و زندگی بشری را وارد عصر جدیدی کرده است. سریع ترین بخش در حال رشد رسانه های آنلاین، رسانه های اجتماعی هستند که نفوذ بسیار عمیقی دارند. برنامه های پیام رسان اجتماعی، در بستر تلفن های همراه نیز، به دلیل ویژگی هایی نظیر دسترسی بالا، جذابیت، تعاملی بودن و ... در میان سایر رسانه های اجتماعی از رشد بسیار سریعی برخوردار هستند و به لحاظ آگاه سازی و اطلاع رسانی کارکرد مطلوبی دارند. برنامه های پیام رسان اجتماعی، اکنون برای خود جایگاهی رسانه ای را در عرصه اطلاع رسانی پیداکرده اند و به نظر می رسد نسل جدیدی از رسانه در اطلاع رسانی تلقی می شوند. در عصری که رقابت و چالش برای بقا به امری مهم و جدی برای همه سازمان ها تبدیل شده است، کانال های خبری پیام رسان های اجتماعی نیز از آن مستثنی نیستند و با آن درگیرند؛ چنانچه می بینیم کانال های ناکام خبری به سرعت حذف می شوند. در چنین شرایطی ، داشتن شهرت و حفظ آن و بهینه سازی اعتبار کانال، از ضروری ترین ابزار برای پیشبرد فعالیت رسانه های خبری در شبکه های پیام رسان به شمار می رود. این مقاله بر آن است که شهرت رسانه ای را در کانال های خبری موجود در پیام رسان ها بررسی کند. روش مطالعه این مقاله از نوع مفهومی و مروری یعنی روش اسنادی است که از طریق مطالعه کتابخانه ای تعاریف، تحلیل ها در مورد شهرت رسانه ای، متغیرهای نرم شهرت، کانال های خبری و پیام رسان ها و وضعیت آنها در ایران از کتاب ها و منابع علمی استخراج شده است.

هدف: پیام رسان های ایرانی با موضوع رفتارهای مهاجرتی کاربران مواجه اند، از این رو، شناسایی عواملی که بر مهاجرت کاربران از این پیام رسان ها مؤثر است، به کنترل این رفتارهای مهاجرتی کمک می کند. در این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر مهاجرت کاربران ایرانی از پیام رسان های داخلی بوده ایم. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، در دسته پژوهش های توصیفی قرار دارد و به روش تحلیل محتوای کیفی و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با 17 نفر از خبرگان رسانه ای و مدیران پیام رسان ها انجام شده است. یافته ها: بر اساس مدل پژوهش، هر تغییر و مهاجرتی، تحت تأثیر سه گروه از عوامل (فشاری، کششی و مداخله ای) قرار می گیرد. در پژوهش حاضر، عوامل مؤثر بر مهاجرت کاربران از پیام رسان های داخلی، در این سه گروه با ویژگی های مختلف رفتاری و اجتماعی دسته بندی و مشخص شده است. نتیجه گیری: نخستین دسته عوامل مؤثر، عواملی از قبیل بی اعتمادی، نارضایتی، حریم خصوصی، امنیت داده ها، خستگی، وابستگی پیام رسان به سازمان ها و نهادها است که به عنوان عوامل فشاری مؤثر در مهاجرت از پیام رسان های داخلی، اثر منفی ایجاد می کند. دسته دوم، عواملی همچون جذابیت های موجود در نمونه های جایگزین، نفوذ هم سالان، کیفیت و زیرساخت پیام رسان، گمنامی و تغییر در قوانین و سیاست گذاری های حوزه پیام رسان است که به عنوان عوامل کششی، در مهاجرت تأثیر مثبتی دارند و در نهایت، دسته سوم، عواملی همچون هزینه های سوئیچینگ، عادت، مقاومت در برابر تغییر و هنجارهای ذهنی است که به عنوان عوامل مداخله گر، در راستای حفظ وضعیت موجود و نبود تغییر، تأثیری اینرسی گونه و بینابینی ایفا می کند.

در عصر حاضر که رقابت و چالش برای بقا به امری مهم و جدی برای همه سازمان ها تبدیل شده است، کانال های خبری پیام رسان های اجتماعی نیز از آن مستثنی نیستند و با آن درگیرند؛ چنانچه می بینیم کانال های ناکام خبری به سرعت با ریزش اعضاء مواجه و حذف می شوند. در چنین شرایطی، داشتن شهرت و حفظ آن و بهینه سازی اعتبار کانال، از ضروری ترین ابزار برای پیشبرد فعالیت رسانه های خبری در شبکه های پیام رسان به شمار می رود. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد تفسیری و روش کیفی، الگویی از شهرت رسانه ای کانال های پیام رسان خبری را ارائه می دهد. استراتژی این پژوهش نظریه داده بنیاد مبتنی بر رویکرد گلیزری و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز بر اساس گام های کدگذاری گلیزر است. جامعه موردمطالعه، مدیران و کارشناسان فعال در حوزه ی فضای مجازی و رسانه های خبری هستند که در این راستا با 11 نفر از مدیران و خبرگان که نسبت به رسانه های اجتماعی خصوصاً حوزه ی خبر در فضای مجازی و پیام رسان ها آگاهی کافی داشته و آن را درک کرده اند، مصاحبه های عمیق صورت گرفت. به منظور ارائه الگو با توجه به نتایج مصاحبه ها و تحلیل های صورت گرفته، از خانواده شش سی گلیزر استفاده شد. حاصل پژوهش، درنهایت، 7 مقوله شامل مقوله ی محوری "مدیریت حرفه ای و متعهدانه"، مقوله های " الزامات اخلاقی"، "ویژگی های حرفه ای خبر"، " محیط تعاملی"، "محیط رقابتی"، "زیرساخت و قابلیت دسترسی پیام رسان" و درنهایت، " شهرت رسانه ای کانال پیام رسان خبری" نیز به عنوان پیامد، بوده است.

در عصر حاضر بیشتر افراد و سازمان های خصوصی و دولتی برای انجام امورشان تا حدود زیادی به شبکه های اجتماعی مجازی و پلتفرم های پیام رسان موبایلی وابسته هستند و با گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره شاهد شکل گیری نسل جدیدی از ابزارهای اینترنتی هستیم که امکانات بیشتری را برای روابط دوسویه و چند سویه، فراهم آورده است. حال مسئله این است که کارکردهای سازنده و کژکارکردهای شبکه های اجتماعی مجازی چه هستند؟ کشف پاسخ این پرسش می تواند افزایش اثربخشی و یا اصلاح رویکرد رسانه ها در پیام رسانی و نیز جهت گیری فرهنگی صحیح و متناسب با ارزش ها و هنجارهای ایرانی-اسلامی را به دنبال داشته باشد. بدین منظور پژوهشگر با استفاده از تحلیل کیفی در پارادایم تفسیرگرایی همراه با مصاحبه و به کارگیری تحلیل تماتیک و کدگذاری سه مرحله ای به شناسایی کارکردها و کژکارکردهای شبکه های اجتماعی مجازی و پلتفرم های پیام رسان موبایلی در ایران پرداخته و به این نتایج رسیده است: مهمترین کارکردهای مثبت و سازنده: تغییرِ پوسته ذهنیت ها، آسان سازی تبادل و خلق اطلاعات، نقد و پالایش فرهنگ، آوردگاهِ گفتمان سازی اثربخش، ارتقای حساسیت گرایی دولت نسبت به عملکرد خویش و بسترساز فضای کسب و کار. مهمترین کژکارکردها : انزوایِ فراگیر اجتماعی، ترویج محتویات غیر اخلاقی، آسیب پذیر نمودن بدنه جامعه ایجاد فردگرایی مفرط، گسیخته کردن بنیان خانواده و نابسامانی هویتی.