رابطه والد - نوجوان

بخش عمده ای از برنامه های اقدام گروهی برای مداخله بر روی رابطه والد- نوجوان تحت تأثیر نظریه تفرد قرار دارند. اما نظریه پردازان دلبستگی بر این باورند که به سبب نقش والدین به عنوان پناهگاه امن، نیاز به صمیمیت در این دوره بیشتر می شود، اما شکل آن تغییر می کند. مسأله اصلی پژوهش حاضر تفکیک دوره کودکی از نوجوانی و توجه جدی به دلبستگی در دوره نوجوانی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تدوین و ارزیابی برنامه اقدام گروهی به منظورِ ارتقای رابطه والد- نوجوان در قالب یک طرح تمام آزمایشی به اجرا درآمد. جامعه آماری شامل والدین نوجوانان منطقه شش شهر تهران بود که از میان آن ها یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد و از والدینی که مایل به شرکت در طرح بودند، دعوت به عمل آمد و در نهایت 18 نفر در گروه آزمایش و 17 نفر در گروه کنترل به صورت تصادفی جای گرفتند. ابتدا مقیاس 21 سؤالی رابطه والد- نوجوان ( PARS ) (حسینی، ثنایی، پورحسین، کراسکیان، 2016) در اختیار هر دو گروه قرار گرفت. سپس گروه آزمایش به مدت 9 جلسه 5/1 ساعته در معرض برنامه اقدام گروهی ارتقای رابطه والد- نوجوان به عنوان متغیر مستقل قرار گرفت و در پایان مجدداً هر دوگروه از لحاظ وضعیت رابطه والد- نوجوان مورد سنجش قرار گرفتند. درنهایت 25 نفر (13 نفر آزمایش و 14 نفر کنترل) وارد تحلیل شدند. اجرای آزمون t مستقل و وابسته نشان داد که فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر اینکه «برنامه اقدام های گروهی محقق ساخته برای ارتقای رابطه والد- نوجوان» رابطه والد- نوجوان را ارتقا می دهد، تأیید گردید (0/01> p ). در نتیجه، با توجه به مصاحبه کیفی با والدین و نوجوانان، برنامه اقدام گروهی یاد شده توانست به خوبی رابطه والد- نوجوان را ارتقا دهد.

نوجوانی یکی از دوره های مهم زندگی است. پژوهش حاضر به بررسی نیازهای نوجوانان 11-14 ساله ایرانی در رابطه با والدین شان می پردازد. این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری بود. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه های باز نیمه ساختار یافته با نوجوانان 11 تا 14سال دبیرستان های شهر تهران در طول زمستان1397 صورت گرفت. برای تعیین حجم نمونه از روش رسیدن به اشباع استفاده شد.  24 نوجوان با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و تا رسیدن به اشباع مصاحبه با آنها ادامه یافت. سپس مکالمات ضبط و دست نویس شده با استفاده از تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل محتوایی قرار گرفته است.حاصل این تحلیل 6 مضمون اصلی شامل نیاز به محیط دلگرم کننده و مشوق، دادن آزادی های با نظارت برای کسب هویت، نیاز به پذیرفته شدن بی قید و شرط، پرداختن به عواطف و هیجانات و رابطه امن و دردسترس با والدین بوده است که هر یک بین 4 تا 6 مضمون فرعی را نیز در بر گرفتند. مصاحبه با نوجوانان، به 6 نیاز اساسی آنان در رابطه با والدین شان رسید. یافته های این مطالعه نشان داد که از منظر نوجوانان، داشتن رابطه خانوادگی همراه با امنیت، صمیمیت، شادی، پذیرش وآزادی از مهمترین نیاز هایی است که در این دوره زندگی دارند و به رسمیت شناختن این نیاز ها از سمت والدین می تواند به نوجوانان کمک کند تا عبور سالمی همراه با رضایت و سلامت روان از این دوره زندگی داشته باشند. همچنین به روانشناسان و مشاوران و سایر افراد و سازمان هایی  که با نوجوانان و مسائل آنها در ارتباط هستند  برای طراحی پروتکل های مداخلاتی جهت بهبود رابطه والد و نوجوان کمک می کند.