سیستم هزینه یابی سنتی

پیشرفت سریع تکنولوژی اطلاعات و رقابت جهانی منجر به عقب ماندگی سیستم های حسابداری مدیریت سنتی در تهیه اطلاعات مفید جهت تصمیم گیری مدیریت، در مقایسه با سایر پیشرفت های تکنولوژیکی شده است. سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت ابزاری است جهت کمک به مدیریت سازمان ها تا تصویر درستی از بهای تمام شده کالاها و خدمات مختلف خود داشته باشند و چارچوبی است که بدان وسیله تصمیم گیری های مدیریتی و ارزیابی عملکرد سازمانی بهبود می یابد. مدیران با به کارگیری حسابداری مدیریت برمبنای فعالیت، بهتر قادر خواهند بود فعالیت های سودآور را از فعالیت های با سودآوری کمتر و یا حتی زیان ده تشخیص دهند؛ به عبارت دیگر، سیستم مدل هزینه یابی برمبنای فعالیت ابزاری را در اختیار مدیران قرار می دهد که آن ها را در امر تخصیص منابع به فعالیت هایی که سودآورند یاری نموده و برای حذف فعالیت هایی که زیان ده می باشند راهنمایی های لازم را به عمل می آورد. بر همین اساس هدف این پژوهش ارائه محدودیت های سیستم هزینه یابی سنتی بود که در ادامه بررسی مقایسه ای بین دو سیستم هزینه یابی سنتی و فعالیت گرا انجام شد.

این مقاله نتایج مقایسه دو سیستم هزینه یابی سنتی و هزینه یابی برمبنای فعالیت(ABC) در بخش خدمات الکترونیک 470 شعبه بانک کشاورزی ایران را ارائه می دهد. برای انجام این مطالعه از روش های پژوهشی متعددی استفاده شده است که عبارتند از: الف) محاسبه بهای تمام شده در شیوه سنتی به کمک مطالعات آرشیوی و نیز محاسبه بهای تمام شده ABC به کمک کارسنجی و روش سنجی و تحلیل پوششی داده ها(DEA)، ب) مقایسه نتایج دو سیستم سنتی و ABC به کمک آزمون آماری مقایسه میانگین(t). ج) ارزیابی سودمندی اطلاعات دو سیستم از دیدگاه مدیران و کارشناسان مالی بانک به کمک پرسشنامه و روش تجزیه وتحلیل واریانس(ANOVA). نتایج مطالعه نشان می دهد، اختلاف معناداری میان نتایج دو سیستم وجود دارد و سیستم ABC در محاسبه بهای تمام شده سودمندتر از سیستم بهای تمام شده سنتی است و 364 شعبه از 470 شعبه مورد مطالعه، بهای تمام شده طبق سیستم ABC را بیشتر از بهای تمام شده طبق سیستم سنتی نشان داده اند. سودمندی ABC در سطوح بودجه بندی، تصمیم گیری مالی و تصمیم گیری راهبردی توسط 88 نفر از کارشناسان مالی بانک نیز آزمون شد و اختلاف معناداری حاکی از سودمندی سیستم ABC نسبت به سیستم سنتی میان استفاده کنندگان نیز به دست آمد.