نقد غرب

عبدالوهاب المسیری دائره المعارف نویس مصری نمونه جست وجوگری پویا در عرصه فرهنگ و دانش و نقد است. به رغم ترجمه دانشنامه یهود و یهودیت و صهیونیسم که از آثار جاودانه اوست تاکنون معرفی تفصیلی ای از آراء و آثار وی به زبان فارسی منتشر نشده است. نویسنده در نوشتار حاضر می کوشد تا با بهره گیری از برخی آثار المسیری، به بازخوانی بعضی از آرای او و بازگویی پاره ای از خاطرات فکری اش بپردازد. نویسنده در راستای این هدف، نخست مختصری از زندگی نامه المسیری و آثار وی را بیان داشته و سپس، به بازخوانی برخی محورهای مهم در اندیشه و کارنامه کاری وی شامل نقد غرب، نقد سکولاریسم، و نقد پیش فرض بی طرفی علوم می پردازد.

هدف این مقاله مفهوم یابی و اصطلاح شناسی پسااستعماری «ارتباطات» در آثار پسا استعماری و غرب شناسانه تألیف شده توسط رضا داوری اردکانی است. رویکرد اصلی مقاله بر این فرض استوار است که «نقد پسااستعماری» و در زیرمجموعه آن «نقد غرب»، جز در سایه توجه مبسوط به مضامین ارتباطی غرب و شرق و به طور کلی وضعیت ارتباطات تمدن ها امکان پذیر نیست و اگر این مسئله مورد توجه واقع نشود و یا کم تر مورد مداقه قرار گیرد، نائل شدن به ارائه نقد پسا استعماری ناب، محل چندانی از اعراب ندارد. برای رسیدن به هدف پژوهش و بررسی این فرضیه سه سوأل طرح شد: 1. بهره مندی از مفاهیم و مضامین ارتباطی در آثار داوری اردکانی به چه میزان است؟ 2. از منظر ارتباطی نقد پسا استعماری رضا داوری اردکانی بر چه اصطلاح و تعاریف پسا استعماری متقنی استوار است؟ 3. رویکرد ارتباطی پسا استعماری داوری اردکانی چه سطوح و مفاهیمی از ارتباطات را دربر می گیرد؟ در این مقاله سه اثر رضا داوری اردکانی مورد تحلیل قرار گرفت. انتخاب نمونه های مذکور با استفاده از «جست وجوی چند فیلدی مدارک» در «نرم افزار رسا سازمان اسناد و کتابخانه ملی» و با استفاده از فیلدهای «پدیدآور» و «موضوع» انجام شد. همچنین به منظور پاسخ به سوألات دوم و سوم پژوهش از روش کیفی «گروه کانونی» بهره برده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در مجموع، 62/3 درصد کل پاراگراف های کتاب های مورد بررسی دارای مفاهیم ارتباطی است . همچنین داوری اردکانی در آثار خود از مفهوم«ارتباطات میان فرهنگی» با 37/20 درصد و اصطلاح پسا استعماری«تقلید» با 22/22 درصد، بیشترین میزان استفاده را برده است.