مدارس فنی و حرفه ای

هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر ارتقای فرهنگ کارآفرینی در مدارس از دیدگاه متخصصان و بررسی وضعیت موجود مدارس کاردانش و فنی و حرفه ای از دیدگاه معلمان است. روش این پژوهش رویکرد ترکیبی(کیفی- کمی) از نوع راهبرد اکتشافی متوالی هست به این صورت که روش مرحله کیفی تحلیل محتوای عرفی بوده و در تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شد. در این مرحله ۱۴ مصاحبه شونده که شامل کارآفرین ها، مدرسان مباحث کارآفرینی در مدارس، مدرسان آشنا به کارآفرینی در دانشگاه، مدیران و مسئولان مدارس فنی و حرفه ای و کاردانش شهر تبریز، به صورت هدفمند انتخاب و برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شدکه در نتیجه مرحله کیفی 5 عامل آموزشی، پرورشی، نگرشی، مالی و ساختاری به عنوان عوامل موثر بر فرهنگ کارآفرینی شناسایی شدند. روایی یافته های حاصل از این مرحله با روش تطبیق توسط اعضا و بررسی همکار تضمین شد. در مرحله کمی پژوهش که روش آن توصیفی پیمایشی بود از بین ۱۱۵۲ نفر از معلمان نواحی آموزش و پرورش شهر تبریز ۲۸۸ نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم نمونه انتخاب گردیده و با استفاده از پرسشنامه ای که از نتیجه تحلیل یافته های مرحله کیفی تنظیم گردیده بود مورد آزمون قرار گرفتند.  جهت تعیین روایی صوری و سازه پرسشنامه در بخش کمی از نظرات خبرگان و تحلیل عاملی تاییدی و پایاییآن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 91/0 برآورد گردید. نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت عوامل آموزشی، پرورشی، نگرشی و اعتقادی در حد مطلوبی قرار دارند و عامل مالی در حد متوسط و عامل ساختاری در حد مطلوبی نیست و نتایج آزمون فریدمن نشان داد که عامل آموزشی از میان عوامل موثر فرهنگ کارآفرینی در بالاترین رتبه و عوامل پرورشی، نگرشی و اعتقادی، مالی و ساختاری در رتبه های بعدی قرار دارند.

یکی از دغدغه های عمده نظام آموزشی ایران، شناسایی روش های بهینه پرورش روحیه کارآفرینی در دانش آموزان است. با توجه به سهم عمده کارآفرینان در رشد اقتصادی و توسعه پایدار، این مسئله مطرح می شود که الگوی مناسب برای شکل گیری و توسعه روحیه کارآفرینی در بین دانش آموزان مدارس فنی حرفه ای چیست؟ به منظور رسیدن به این الگو، از رویکرد کیفی و روش نظریه برخاسته از داده ها استفاده شد. داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق با 21 کارآفرین که فارغ التحصیل از هنرستان فنی حرفه ای بوده اند، گردآوری گردید. پس از تحلیل داده ها، 195 کد اولیه بدست آمد که در 85 کد مفهومی،31 زیرمقوله و در نهایت 19 مقوله کلی گروه بندی شدند. تحلیل عمیق تجربه زیسته و ارزش های مشارکت کنندگان به شکل گیری یک خرده نظریه(نظریه میانی) منجر گردید. الگوی به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد مقوله ی اصلی که منجر به ایجاد کارآفرینی می شود، گرایش فرد به نوآوری است که ایجاد فعالیت کارآفرینانه را مطلوب می سازد. چنان چه فردی تحت تاثیر شرایط واسطه ای نظیر « تشخیص فرصت» ، «تجربهکاری» و «سرمایه(انسانی، اجتماعی و اقتصادی)» و شرایط محیطی «وضعیت بازار» و «حمایت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی»، گرایش به نوآوری را امکان پذیر بیاید، راهبردهای «قصد ایجاد کار نوآورانه»، «گروه گرایی»، «تامین سرمایه» و «عمل گرایی» را در پیش می گیرد که در نتیجه ی آنها یک فعالیت کارآفرینی شکل می گیرد.