تحلیل شبکه ای (ANP)

هدف اصلی پژوهش، ارزیابی آسیب پذیری شهر ارومیه با رویکرد پدافند غیرعامل می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی توسعه ای و از لحاظ ماهیت، توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری داده ها به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی (داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. جامعه آماری این تحقیق 30 نفر از اساتید، متخصصان و کارشناسان مرتبط با موضوع تحقیق در محدوده مورد مطالعه می باشند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدلANP در رویکردی تلفیقی با سیستم اطلاعات جغرافیایی و منطق فازی، استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده km²27/45 معادل 76/55 درصد از کل محدوده شهر با میزان جمعیت 530696 نفر که معادل 59/80 درصد از کل جمعیت شهر ارومیه می باشد دارای آسیب پذیری متوسط تا خیلی زیاد شناخته شده است. بیشتر نواحی شمالی (سکونتگاه های غیررسمی منطقه دو) و مرکزی (محلات قدیمی منطقه چهار) شهر ارومیه به علت تراکم بالای جمعیتی و مسکونی، قرارگیری اکثر مراکز اداری سیاسی، حساس و تجاری در این مناطق، آسیب پذیرترین مناطق ارومیه هستند ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدن اﺻﻮل هم جواری در کاربری های حساس و حیاتی و عدم رعایت استاندارد ساخت وساز در منطقه چهار و دو ﺑﯿﺶ از ﺳﺎﯾﺮ مناطق شهری اﺳﺖ. در این میان، معیارهای کاربری های حساس و حیاتی، مراکز نظامی واداری بیشترین تأثیر را در تعیین آسیب پذیری شهر ارومیه دارند. جابجایی و انتقال تأسیسات خطرناک از مناطق مسکونی و یا هم جوار با مراکز حساس و مهم، توجه به اصول پدافند غیرعامل در تهیه طرح های شهری، توجه به آیین نامه استانداردهای ساخت وساز و ... از مهم ترین راهکارهای پیشنهادی در این زمینه می باشد.

امروزه، بهره جستن از راه حلی که بدون نیاز به افزایش زیرساخت های حمل ونقل و با هزینه معقول، موجب افزایش ایمنی و بهبود تردد در جاده ها شود، نظر متخصصان حوزه حمل ونقل را به سوی سیستم های حمل ونقل هوشمند (ITS) جلب کرده است. هدف مطالعه حاضر مدیریت ایمنی راه ها و مخصوصا مدیریت سیستم های حمل ونقل هوشمند از طریق مکانیابی و تعیین شاخص های اصلی نصب اجزای این سیستم ها است. این پژوهش سعی دارد با استفاده از نظر متخصصان با کمک متد دلفی، روش تحلیل شبکه ای ANP، تکنیک دیمتل و روش تاپسیس، راه ها را جهت تجهیز به سیستم های حمل ونقل هوشمند، به ترتیبی اولویت بندی کند که نتیجه آن موجب افزایش ایمنی و بهبود تردد در سطح جاده های ایران شود و در نهایت با استفاده از روش تاپسیس، محورها جهت تجهیز به سیستم های حمل ونقل هوشمند موثر بر ایمنی اولویت بندی می شوند. در انتها بر اساس معیارهای یافته شده نظیر: تعداد کل تصادفات، تصادفات دارای ماهیت سرعت، تصادفات فوتی دارای ماهیت سرعت، نرخ جریان تردد و... اولویت بندی محورهای مواصلاتی در خصوص مورد مطالعاتی (استان اردبیل) ارایه می گردد.

محیط مصنوع یک بسترساز وقوع رفتار و تعامل اجتماعی است که میزان بسترسازی آن متاثر از کیفیات آن است، داشتن معیارهایی جهت ارزیابی کیفیت گزینه های طراحی شهری و مقایسه کیفیت چند فضای شهری که بر بُعد اجتماعی تأکید دارد همواره از مسائلی بوده است که از دیدگاههای مختلف به آن پرداخته شده و معیارهایی جهت حصول به آن ارائه شده است، این دیدگاهها به صورت مجزا واجد جامعیت لازم نیستند و هر کدام از زاویه ای به موضوع نگریسته اند، بااین وجود اشتراکاتی دربین دیدگاهها وجود دارد؛ لذا وجود معیارهایی جامع و مدوّن جهت ارزیابی طراحی هاو فضاهای شهری امری مهم و ضروری می نماید. این پژوهش با هدف بررسی کیفیت فضای شهری جهت ارتقای فضای کیفی محله دارآباد تهران  به رشته تحریر در آمده است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و شامل مطالعات میدانی و اسنادی است که در6 بخش تدوین شده است، در ابتدای این پژوهش به بررسی مختصری از مفاهیم فضا و فضای شهری و در بخش دوم به ارتباط میان محیط مصنوع (فضای شهری) و تعاملات اجتماعی پرداخته شده است، سپس در بخش سوم به فعالیت های موجود در فضای شهری اشاره نموده و نقش کیفیت فضای شهری را در ایجاد بستری جهت برقراری تعاملات اجتماعی مورد بررسی قرار داده و در بخش چهارم و پنجم پس از بررسی کیفیات فضای شهری از دیدگاه اندیشمندان شهری با چند کیفیت اصلی و فرعی به اجماع رسیده و در بخش پایانی نیز با ارائه 5 معیارو 13 زیر معیار به ارزیابی چندمعیاره کیفیت فضای شهری توسط فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) در نمونه موردی مد نظر به منظور سنجش مدل تحلیلی مورد نظر پرداخته شده است. نتیجه پژوهش، ایجاد فضاهای لازم در محله که به نسبت شاخص ها دچار کمبود فضاهای عمومی و کاربری های مربوطه هستند را لازم و  ضروری می داند.

انتخاب متدولوژی مناسب توسعه سیستم های اطلاعاتی، یک مسئله جدال برانگیز در میان بسیاری از سازمان هاست و فرهنگ سازمانی حاکم بر تیم های توسعه و مالکان فرآیند، نقش بسیار مهمی در استقرار موفق سیستم های اطلاعاتی دارند. در این تحقیق ضمن شناسایی عوامل و شاخص های فرهنگی تأثیرگذار جدید و بررسی آثار خرده فرهنگ های سازمانی بر انتخاب متدولوژی های توسعه، با ایجاد و ارائه مدل مفهومی و کاربردی، چارچوب و خطوط راهنمایی برای کمک به توسعه دهندگان سیستم در جهت انتخاب درست متدولوژی ها، با در نظر گرفتن شرایط فرهنگی حاکم بر سازمان ارائه شده است. برای نیل به هدف، مدل تلفیقی با استفاده از مدل های دنیسون، کی، وی و نظر خبرگان ایجاد و سپس فرضیه های پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری، بررسی شده و پس از اندازه گیری فرهنگ سازمانی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان، همبستگی بین زیرمعیارها، با استفاده از تکنیک دیمتل تعیین و با روش تحلیل شبکه ای از بین 14متدولوژی رایج، اقدام به انتخاب متدولوژی توسعه شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده تأثیر معنی دار و مثبت بیشتر عوامل فرهنگی بر انتخاب متدولوژی هاست و با تغییر و بهبود بعضی از زیرمعیارها ازجمله فرهنگ های ایجاد تغییر، تصمیم گیری گروهی، مشارکت و تیم سازی، بخش های سازمانی آمادگی و تمایل به استفاده از متدولوژی های انعطاف پذیر و جامع با رویکرد چابک را خواهند داشت و با کاهش آنها، متدولوژی های با ریسک پایین و به صورت آبشاری و برنامه محور، گزینه های مناسب تری دارند.

مکان یابی مناسب کاربری های شهری یکی از راهکارهای اساسی در بحث پدافند غیرعامل به شمار می رود دراین بین مکان یابی مناسب مراکز بیمارستانی ، نقش موثری را در گرو سلامتی یک جامعه دارد. این پژوهش به مکان یابی مراکز بیمارستانی و مشخص نمودن یک سایت مستعد برای احداث بیمارستان در منطقه پنج شهر تهران پرداخته است. در روش توصیفی – تحلیلی این پژوهش، فهرستی از معیارهای مکان یابی مراکز بیمارستانی استخراج شد سپس به دلیل وجود تفاوت در میزان تاثیرگذاری معیارها و داشتن رابطه درونی برخی از شاخص ها، با استفاده از تکنیک ANP، مقایسات زوجی مولفه ها توسط بیست نفر از اساتید خبره در زمینه برنامه ریزی شهری و پدافند غیرعامل، انجام شد و وزن هر یک از آن ها محاسبه گردید در ادامه با توجه به تعداد معیارها و وزن نهایی زیر معیارها، لایه های موردنیاز در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ایجاد گردید. در ادامه با تحلیل های صورت گرفته از نقشه اولویت تهیه شده برای ارزیابی بیمارستان های موجود استفاده شد و مشاهده شد که مکان گزینی فعلی بیمارستان ها در منطقه پنج شهر تهران در وضعیت موجود ازنظر توجه به اصول پدافند غیرعامل نامطلوب بوده و خدمات رسانی آن ها در مواقع بحران دچار نارسایی ها و مشکلاتی جدی می گردد. بر اساس یافته های حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی در نرم افزار GIS سه نقطه جدید برای ایجاد مراکز بیمارستانی ارایه شد و از این میان با تشکیل جدول SWOT و با نظر کارشناسی شده توسط متخصصین مکان مناسب برای احداث یک بیمارستان ارایه شد. یافته های پژوهش می تواند به مدیران شهری در زمینه درک و اولویت بندی مسایل مدیریت شهری و یافتن راه حل هایی در این زمینه کمک کند.

 کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی که دارد، همواره در معرض مخاطرات طبیعی به خصوص سیل و زلزله قرار دارد. به همین علت، حفظ و مراقبت از ساختمان های بااهمیت حیاتی در شهرها موردتوجه ویژه ی مدیران و برنامه ریزان شهری هستند. در پژوهش حاضر به کمک نمونه مطالعاتی، مراکز حیاتی منطقه پنج شهر تهران از لحاظ اولویت بندی مبتنی بر کاهش آسیب پذیری، مورد واکاوی و ارزیابی قرار گرفتند، معیارهای موردبررسی شامل: معیار بعد مکانی- منطقه (کالبدی، فیزیوگرافی، بافت) و بعد ساختار فیزیکی (ارتقاء، زیربنا، سازه، مصالح و نحوه جهت گیری در منطقه) است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی بوده، اطلاعات جمع آوری شده در ابتدا به صورت کتابخانه ای-اسنادی و تهیه لایه های اطلاعاتی از سازمان نقشه برداری و بازدیدهای میدانی صورت پذیرفت، سپس با بهره گیری از تکنیک دلفی متغیرها به صورت زوجی با هم مقایسه و امتیازدهی شدند. جامعه آماری این تحقیق را 20 نفر از خبرگان حوزه معماری، شهرسازی، برنامه ریزی شهری و مدیریت بحران تشکیل داده و افراد نمونه به صورت هدفمند انتخاب گردیده اند. روایی محتوایی مدل و مولفه های آن با بهره گیری از نظرات خبرگان حاصل شد و به دلیل وجود رابطه ای درونی برخی از متغیرها از روش تحلیل شبکه ای(ANP) و برای وزن دهی به شاخص ها از نرم افزار SUPER DECISION بهره گرفته شد. در ادامه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و اعمال وزن به لایه های بعد مکانی منطقه، محدوده هایی که در معرض خطر قراردارند شناسایی، و مراکز با اهمیت حیاتی قرارگرفته در این محدوده مشخص و از نظر آسیب پذیری پس از اعمال وزن، اولویت بندی شده و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق از طرفی بیانگر اقدامات پیشگیرانه، قبل از وقوع مخاطرات طبیعی، برای کاهش خسارات مالی و جانی در ساختمان های حیاتی منطقه، و مکان هایی که این تلفات از بقیه نقاط بیشتر است را نشان می دهد. همچنین نتایج بیانگر استفاده از اصول معماری، شهرسازی و برنامه ریزی متناسب با مخاطرات به منظور کاهش آسیب های مخاطرات طبیعی در ساختمان های حیاتی منطقه در جهت رسیدن به مدیریت مطلوب شهری است.