متن پهلوی

با توجه به نشانه هایی که در متن کتاب ارداویرافنامه آمده و نیز اشاره هایی که به ارتباط بین آیین شمنی و خلسه ارداویراف شده است، می توان به ویراف( دست پیدا کرد. از سویی، ( » « نتایج تازه ای پیرامون نام قابلیت چندگونه خوانی برخی واژه های پهلوی و بازنگری و بازخوانی هیزم های « که پیامد » دریاچه آب کبود « آن ها، و از سوی دیگر، اشاره به انداخته، ترکیب های نیلاپ ]نیره » آتش « ی است که موبد به » تر )چوب(+ آب[؛ نیلاپ ] نیره)آتش( +آب[ و نیز نیلاپ ]نیلی/کبود+آب[ را نمایاند و پایه های این پژوهش را پی افکند. در این میان، وجود دو نام برای موبدی که از خلسه بازگشته و اشاره » وِه شاپور « و » ارداویراف « پژوهشگرانی چون فیلیپ ژینیو و میرچا الیاده به وجود ارتباط بین خلسه ارداویراف و آیین خلسه شمنی، پژوهشی را در این زمینه موجب شد که نشان داد در این آیین، کسانی که به جهان مردگان وارد می شوند، جدای اند و این مسئله می تواند زاویه » نام جاویدان « از نام زمینی، دارای نام دوم یا دیدی تازه در دو نام داشتنِ موبد به ما بدهد. هدف از انجام این پژوهش، چیستی و چرایی ساخته شدن » « تلاش در شناخت واژه پهلوی و به کار رفتن آن و برداشتن گامی دیگر در راه شناخت واژگان کهن است.

کارنامه اردشیر بابکان از متون پهلوی متأخر و شامل زندگی و چگونگی به شاهی رسیدن اردشیر بابکان است. از این کتاب دو نسخه پهلوی موجود است که از روی آن ها برگردان هایی به فارسی انجام گرفته است. نخستین ترجمه فارسی که در حال حاضر موجود است، توسط احمد کسروی انجام گرفته که در مجله ارغوان سال 1306 به چاپ رسیده و پس از آن ترجمه های دیگری را بهرام فره وشی، صادق هدایت، محمد جواد مشکور، قاسم هاشمی نژاد و مهری باقری انجام داده اند که هر یک ویژگی های خاص خود را دارد. در این مقاله، شش ترجمه مذکور ضمن مقابله با اصل متن پهلوی مورد نقد قرارگرفته و برخی تفاوت های آن ها با متن اصلی و با یکدیگر بررسی شده است. نتیجه بررسی این است که به علت شباهت حروف پهلوی به یکدیگر در مواردی، واژه ها قابل تشخیص نبوده و مترجم بنا به برداشت خود، یکی از دو صورت را برگزیده است. در مواردی نیز مترجم با کاهش و افزایش واژه یا جملاتی، در متن دخل و تصرف نموده است که موجب اختلاف با متن پهلوی و با ترجمه های دیگر است. از سویی ترجمه های اولیه این متن، به ویژه ترجمه فره وشی، به علت وفاداری بیش از حد به متن پهلوی، قابل استفاده نیست و از ترجمه های متأخر، مهری باقری و هاشمی نژاد با کاربرد واژه های فارسی امروزی و حذف شماره گذاری های داخل متن اصلی، کار روان تر و قابل پذیرشی ارائه کرده اند.