بررسی تطبیقی ترجمه های کارنامه اردشیر بابکان

چکیده

کارنامه اردشیر بابکان از متون پهلوی متأخر و شامل زندگی و چگونگی به شاهی رسیدن اردشیر بابکان است. از این کتاب دو نسخه پهلوی موجود است که از روی آن ها برگردان هایی به فارسی انجام گرفته است. نخستین ترجمه فارسی که در حال حاضر موجود است، توسط احمد کسروی انجام گرفته که در مجله ارغوان سال 1306 به چاپ رسیده و پس از آن ترجمه های دیگری را بهرام فره وشی، صادق هدایت، محمد جواد مشکور، قاسم هاشمی نژاد و مهری باقری انجام داده اند که هر یک ویژگی های خاص خود را دارد. در این مقاله، شش ترجمه مذکور ضمن مقابله با اصل متن پهلوی مورد نقد قرارگرفته و برخی تفاوت های آن ها با متن اصلی و با یکدیگر بررسی شده است. نتیجه بررسی این است که به علت شباهت حروف پهلوی به یکدیگر در مواردی، واژه ها قابل تشخیص نبوده و مترجم بنا به برداشت خود، یکی از دو صورت را برگزیده است. در مواردی نیز مترجم با کاهش و افزایش واژه یا جملاتی، در متن دخل و تصرف نموده است که موجب اختلاف با متن پهلوی و با ترجمه های دیگر است. از سویی ترجمه های اولیه این متن، به ویژه ترجمه فره وشی، به علت وفاداری بیش از حد به متن پهلوی، قابل استفاده نیست و از ترجمه های متأخر، مهری باقری و هاشمی نژاد با کاربرد واژه های فارسی امروزی و حذف شماره گذاری های داخل متن اصلی، کار روان تر و قابل پذیرشی ارائه کرده اند.