جایگاه سیاسی

علویان ترکیه که طبق برخی از برآوردها حدود 25 میلیون نفر از حمعییت آن آن کشور را تشکیل می دهند نقش مهم وتأثیرگذاری درآن کشور داشته اند.در دوره ی امپراتوری عثمانی ،نظام شیعی صفوی ایرانی و تعلق خاطر علویان ترکیه به شاهان صفوی این گروه مذهبی مورد آزار و اذیت قرار می گرفتند پس از فروپاشی دولت عثمانی و شکل گیری نظام سیاسی لائیک در ترکیه هرچند از فشارهای وارده بر علویان کاسته شد لکن نفوذ سیاسی آنان آنچنان مورد توجه نبود. در دوره های اخیر که احزاب اسلام گرا در ترکیه شکل گرفته موفقیت هایی به دست آورده اند جایگاه و شأَن اجتماعی علویان نیز دچار تغییراتی شده است.بویژه پس از حاکمیت حزب عدالت و اهداف خاص سیاسی که این حزب دنبال می کند سبب شده است وضعیت سیاسی ، شأَن اجتماعی و فرهنگی علویان دچار تحولات جدیدی شود.در این نوشتار تحول جایگاه سیاسی، اجتماعی علویان ترکیه در طول تاریخ آن کشور بررسی شده است ،مشخصاّ تغییرات صورت پذیرفته در دوره حاکمیت حزب عدالت و توسعه مورد مطالعه قرار گرفته است.از مجموع بررسی های به عمل آمده مشخص شده است که پس از حاکمیت حزب عدالت و توسعه در ترکیه جایگاه سیاسی ،اجتماعی و مذهبی علویان ارتقا یافته است.

قضاوت از مناصبی است که ابتدا در ذیل وظایف خلیفه قرار داشت و به تدریج به دیگران تفویض شد. لیکن خلفای عباسی در صدد بودند به رغم تفویض قضاء به دیگران، همچنان از موقعیت دینی آن برای خود بهرۀ سیاسی ببرند. در حکومت عثمانی نیز سلاطین مدعی حاکمیت اسلامی بودند؛ از این رو ملزم شدند حکومت خود را با خمیرمایۀ شریعت بنیان نهند. در نتیجۀ این رویکرد، قضات به عنوان بازوان دولت در اجرای شریعت در بدنۀ دولت نقش ممتازی یافتند. این پژوهش تلاش نمود تا با روش توصیفی- تحلیلی، با استناد به منابع تاریخی، جایگاه سیاسی قضات در دورۀ عباسی و دورۀ عثمانی را به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار دهد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که خلفای عباسی با ایجاد منصب قاضی القضاتی و استقلال دیوان قضا و سلاطین عثمانی با ایجاد منصب قاضی عسکری و سازمان دادن نظام قضایی با استفاده از نظام مدرسه، موجب ارتقای جایگاه سیاسی قضات شدند.

هدف مقاله حاضر تحلیل گفتمان جایگاه سیاسی زنان در دولت های احمدی نژاد و روحانی است، که با روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است: در رابطه با تحول در وضعیت سیاسی زنان طی دولت های احمدی نژاد و حسن روحانی چه گفتمان هایی در نهادهای اجرایی کشور شکل گرفته و باتوجه به این گفتمان زنان چه جایگاهی در این گفتمان داشته اند؟ در پاسخ به این سوال نگارنده به این اعتقاد است که گفتمان اصول گرایی در برنامه توسعه پنجم، که درواقع برآمده از گفتمان انقلاب اسلامی و به بیان عام تر نشأت گرفته از گفتمان اسلام گرایی است و تاکید بر قانون اساسی، توسعه اقتصادی، عدالت، ارزش های دینی و اخلاقی و استقلال است که نگاه ویژه به جایگاه سیاسی زنان داشته و در مقابل گفتمان اصلاح طلب در برنامه توسعه سوم و چهارم تأکید بر اصلاحات، توسعه سیاسی و جامعه مدنی است. دولت ها بنابر گفتمان و دیدگاه های سیاسی که دارند به موضوع جایگاه سیاسی زنان بطور خاص توجه نشان داده اند و با تدوین سیاست های جدید و یا اجرای سیاست هایی که از گذشته در قوانین پیش بینی شده است، سعی در اعمال دیدگاه های خود در حوزه اشتغال زنان داشته اند که همین امر سبب شده است با تغییر دولت ها، سیاست ها تغییر کند و ما شاهد روندی پایدار و مداوم در حوزه اشتغال زنان نباشیم. نظام جمهوری اسلامی متشکل از دو گفتمان است که به فراخور شرایط یکی از آنها بعنوان گفتمان مسلط و دیگری در حاشیه قرار می گیرد.

تحقیق حاضر میکوشد با روشی تحلیلی و با بهره گیری از داده های کیفی بدست آمده از منابع کتابخانه ای به بررسی و تحلیل تاثیر عوامل هویتی-عقیدتی و تاریخی بر جایگاه سیاسی علویان ترکیه در سری های زمانی گوناگون بپردازد.در تحقیق حاضر جایگاه سیاسی علویان ترکیه بعوان متغیری وابسته و تابعی از هویت و تاریخ سیاسی علویان بعنوان متغیر مستقل،فرض شده است.نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که علویان ترکیه بخاطر هویت و اعتقادات متمایز خود از سوی حکومت و گروه اکثریت همواره غیرخودی و دیگری محسوب شده اند و همواره بازیگر حاشیه ای و اپوزسیون حکومتها و قدرت سیاسی ترکیه بوده اند و به همین دلیل نحوه مواجهه حکومتهای مختلف ترکیه با علویان این کشور در سری های زمانی گوناگون دارای گسستی جدی و قابل ملاحظه نبوده و حکومت های گوناگون دارای ایدئولوژی های مختلف همواره علویان را بخاطر هویت شان محدود کرده و اجازه حضور جدی در صحنه سیاست و قدرت ترکیه را به ایشان نداده اند و از این جهت شاهد نوعی سنت تاریخی در صحنه سیاست و قدرت ترکیه مبنی بر محدود کردن علویان هستیم.