تحلیل محتوای مقوله ای

بسیاری از تولید کنندگان برای انجام موفق فرایند توسعه محصول جدید خود با چالش مواجه هستند. این چالش عموماً طبیعی است اما پاسخ قطعی و مشخص برای آن وجود ندارد. چرا که هر خوشه صنعتی، هر بازار، هر سیستم تولید، هر جامعه و هر سطحی شرایط خاص خود را دارد. لذا می بایست برای هر مجموعه تولیدی و شاید هر شرکت منحصر به فرد، الگوی خاص را در نظر گرفت. این الگوها می توانند از نظر ماهیت و نوع عناصر با یکدیگر مشابه باشند اما از نظر کیفیت عناصر و عملکرد کاملاً متفاوت باشند. به همین منظور در این مقاله به نتایج شناسایی مؤلفه های توسعه محصول جدید، خاصه در صنایع غذایی استان فارس، ارائه شده است. پژوهش مربوطه یک تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا است که در ابتدا سنجه های مؤثر در فرایند توسعه محصول جدید از طریق بازنگری جامع ادبیات استخراج و سپس بر اساس نظر 11 خبره در قالب مصاحبه های نیمه هدایت شده مورد ارزیابی و اصلاح قرار گرفت. سپس در فرایند شش مرحله ای تحلیل محتوا با رویکرد مقوله ای با استفاده از نرم افزار MAXQDA تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که چهار مؤلفه اصلی توسعه محصول جدید در صنایع غذایی را تحت تأثیر قرار می دهد: توسعه فنی، توسعه مفهومی، توسعه بازار و توسعه منابع. این چهار مؤلفه از 13 مؤلفه فرعی، 34 کد گزینشی و نهایتاً 73 کد اولیه به دست آمده است. بر این اساس توصیه می شود هر نوع توسعه محصول در صنایع غذایی استان فارش با در نظر گرفتن تمامی ابعاد این مجموعه صورت گیرد.

خطبه حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر خدا(ص) که در مسجد بیان شده و به نام خطبه فدکیه مشهور گشته، یکی از معتبرترین نصوص دینی و در عین حال، یکی از مهم ترین اسناد باقی مانده از تاریخ صدر اسلام است که به خوبی اوضاع جامعه اسلامی در آن شرایط را به تصویر می کشد. حضرت زهرا(س)، به عنوان فردی مطلّع از معارف حقیقی دین اسلام و آگاه به مسائل زمان خود، در این خطبه به آسیب شناسی جامعه پرداخته و ضمن برشمردن مشکلات و ریشه یابی آن ها، راهکارهای خروج از وضعیت نامطلوب را بیان می کنند؛ ولیکن متأسفانه این مباحث تاریخی و مورد نیاز جوامع اسلامی، به علت طرح بحث از مسئله فدک در انتهای خطبه، تحت تأثیر آن قرار گرفته و این پیش فرض برای اکثریت ایجاد شده است که گویا دغدغه آن حضرت(س) صرفاً بازپس گیری میراث پدری بوده و به همین دلیل به حاکم وقت جامعه اسلامی اعتراض نموده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و تکنیک تحلیل مقوله ای تلاش گردیده با شناسایی دقیق موضوعات اصلی و فرعی خطبه، مقوله های مهم مطرح شده در متن را کشف کرده و ساختار هندسی محتوای خطبه را ترسیم کنیم. نتایج تحقیق نشان می دهد که اصلی ترین مقوله های این خطبه، آسیب شناسی جامعه اسلامی و بیان راهکارهای خروج از آن می باشد و تنها بخش اندکی از خطبه که در واقع پاسخ اجباری به سؤال ابوبکر بوده، به موضوع فدک و اثبات حق ارث فرزندان انبیاء اختصاص دارد. رهآورد استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله ای در این پژوهش، ترسیم دقیق محتوای خطبه به همراه تشریح ابعاد مختلف هر بخش به منظور فهم دقیق و کامل نصوص دینی است.