مرور خویشتن

هدف پژوهش، مقایسه اثربخشی روش های مثبت درمانگری و مرور خویشتن بر افزایش بهزیستی روانی و تاب آوری دانشجویان مادر بود. نمونه پژوهش شامل بیست وهفت نفر از دانشجویان مادر مشغول به تحصیل در دانشگاه الزهرا بود. آنها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه مرور خویشتن، مثبت درمانگری و گواه قرار گرفتند. بهزیستی روانی و تاب آوری هر سه گروه در سه فاصله زمانی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به کمک پرسشنامه های بهزیستی روانی ریف (RSPWB-SF) و تاب آوری فرایبورگ (RSA) اندازه گیری شد. برای گروه نخست آزمایشی،روش های مثبت درمانگری طی هفت جلسه و برای گروه دوم آزمایشی، درمان مرور خویشتن طی شش جلسه آموزش داده شد. در این مدت گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس چند متغیره تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان دادمیانگین نمرات بهزیستی روانی در پس آزمون و پیگیری نسبت به پیش آزمون در گروه های مرور خویشتن و مثبت درمانگری در مقایسه با گروه گواه به صورت معناداری افزایش یافت؛ اما این اثر برای تاب آوری معنادار نشد؛ بنابر این یافته ها می توان نتیجه گرفت مداخله های مرور خویشتن و مثبت درمانگری اثر معناداری بر افزایش بهزیستی روانی دانشجویان مادر دارد. همچنین بین این دو روش در میزان اثربخشی بر بهزیستی روانی تفاوت معناداری وجود نداشت. این نتایج می تواند پشتوانه ای برای به کارگیری روش روان درمانی مثبت نگر یا روش مرور خویشتن برای ارتقاء سلامت روان و بهزیستی روانی دانشجویان مادر باشد.

تصویر بدنی در واقع خودپنداشت فرد در رابطه با بدن و ظاهر جسمی خود یا خودپنداشت بدنی است. خودپنداشت، ادراک فرد از خود می باشد که شامل حرمت نفس، تصویر بدنی و خود ایده آل می شود. پورحسین (1389) بر این باور است که ارجاع افراد به خویشتن، هشیار نمودن آنان نسبت به خود و بازسازی شناختی آنان، موجب افزایش خودآگاهی و سطح خودپنداشت آنان می شود و افزایش سطح خودپنداشت می تواند اثر انگیزشی و درمانی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر اثربخشی روش شناختی مرور خویشتن بر تصویر بدنی دانشجویان دختر دانشگاه تهران را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش حاضر، آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه می باشد. برای اندازه گیری متغیر وابسته از پرسشنامه روابط چندبعدی خود- بدن ( MBSRQ-AS ) استفاده شد. برای اجرای طرح پژوهش، در مرحله پیش آزمون بر اساس کسب پایین ترین نمرات در پرسشنامه MBSRQ-AS ، به صورت تصادفی 22 نفر در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه گواه قرار داده شدند. مداخله انفرادی 8 جلسه ای مرور خویشتن به افراد گروه آزمایش ارائه شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس اندازه های مکرر و برای بررسی بیشتر داده ها از مقابله های موجود در اندازه های تکراری و ساده استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که نمرات بعد ارزیابی تصویر بدنی افراد گروه آزمایش به طور معناداری افزایش یافته بود (0/01 P< )، اما در نمرات بعد سرمایه گذاری تصویر بدنی تغییر معناداری به وجود نیامده بود. نتایج این پژوهش می تواند در موقعیت های بالینی و در بهبود و پیشگیری از مشکلات تصویر بدنی مورد استفاده قرار گیرد.

در سال های اخیر شیوع بیماری ام اس در کشور روند رو به رشدی را طی کرده است، به طوری که می توان ایران را جز کشورهایی با شیوع بالا در نظر گرفت. اگرچه بیماری ام اس یک بیماری بیولوژیکی است، نشانگان روانشناختی ناشی از آن می تواند بسیاری از وجوه زندگی روزمره مبتلایان را دگرگون سازد، لذا به کارگیری مداخلات روانشناختی در جهت تعدیل و بهبود محدودیت های تحمیل شده در زندگی بیماران، امری ضروری می نماید. در پژوهش پیش رو اثربخشی اجرای فن مرور خویشتن در کاهش افسردگی، اضطراب و تنیدگی در بین بیماران مبتلابه ام اس مورد ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش در قالب طرح نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون و با گروه گواه انجام گردیده است که در آن نمونه موردنظر متشکل از 26 بیمار مبتلابه ام اس، به صورت در دسترس از میان اعضای انجمن ام اس ایران انتخاب و پس تقسیم به دو گروه آزمایشی و گواه در پژوهش حاضر شدند. پس از پاسخ گویی به آزمون DASS21 افراد حاضر در گروه آزمایش در 3-4 جلسه مداخله با به کارگیری روش مرور خویشتن حضور به هم رساندند. جلسات به صورت هفتگی و با میانگین زمانی 60-90 دقیقه در هر جلسه برگزار شد. افراد گروه گواه تحت مداخله شناختی قرار نگرفتند. نتایج حاکی از تأثیر معنادار به کارگیری این روی آورد در کاهش افسردگی (میزان معناداری0/044) بود. در متغیرهای اضطراب و تنیدگی تأثیر معناداری گزارش نشد.