بافت اجتماعی کلاس

هدف از این پژوهش تعیین نقش واسطه ای فرایندهای نظام خود، انگیزش و هیجان های تحصیلی در رابطه بین بافت اجتماعی کلاس و درگیری تحصیلی بود. بدین منظور ۵۸۶ دانش آموز دختر و پسر پایه نهم متوسطه شهر تهران انتخاب شدند و پرسشنامه های درگیری تحصیلی (ریو و تی سنگ، ۲۰۱۱) و هیجان های تحصیلی (پکران و دیگران، 200۵) و مقیاس های انگیزش تحصیلی (والرند و دیگران، 1989)، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی (فیلاک و شلدون،  2003)، حمایت هیجانی معلم (ساکیز، 2007)، حمایت از استقلال عمل (بلک برن، ۱۹۹۸) و حمایت هیجانی همسالان (جانسون و دیگران، 1983) را تکمیل کردند. ارتباط بین متغیرها با استفاده از مدلی ساختاری به روش تحلیل مسیر آزمون شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد بافت اجتماعی کلاس (شامل حمایت هیجانی معلم، حمایت از استقلال عمل و حمایت هیجانی همسالان) از چندین مسیر بر درگیری تحصیلی اثر ساختاری دارد. در مهم ترین مسیر عوامل بافت اجتماعی کلاس بر فرایندهای نظام خود (ارضای نیاز استقلال عمل، ارضای نیاز صلاحیت و ارضای نیاز ارتباط) اثر ساختاری داشت و این فرایندها بر انگیزش تحصیلی به طور ساختاری تأثیر می گذاشت. انگیزش بر هیجان های تحصیلی اثر ساختاری داشت و هیجان ها نیز بر درگیری تحصیلی به طور ساختاری تأثیر می گذاشت. بنابراین عوامل بافت اجتماعی کلاس به واسطه فرایندهای نظام خود، انگیزش و هیجان های تحصیلی بر درگیری تحصیلی تأثیر گذاشتند.

این مطالعه با هدف پیش بینی مسئولیت پذیری تحصیلی براساس بافت اجتماعی کلاس با واسطه گری ارضای نیازهای اساسی روان شناختی و اشتیاق تحصیلی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه نهم متوسطه اول شهرستان سنندج در سال تحصیلی 98-1397 بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 390 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. پرسش نامه مسئولیت پذیری کردلو، مقیاس اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران، مقیاس نیازهای اساسی روان شناختی دسی و رایان ، خرده مقیاس حمایت خودمختارانه بلک برن، خرده مقیاس حمایت هیجانی همسالان پاتریک، رایان و کاپلان و خرده مقیاس حمایت عاطفی معلم ساکیزبه عنوان ابزارهای سنجش استفاده شدند. یافته ها بیانگر این بود که به طور کلی داده ها با مدل برازش دارد، و نتایج نشان داد بافت اجتماعی کلاس بر مسئولیت پذیری تحصیلی، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی و اشتیاق تحصیلی اثر مستقیم دارد. همچنین، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی و اشتیاق تحصیلی بر مسئولیت پذیری تحصیلی اثر مستقیم دارند. همین طور، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی بر اشتیاق تحصیلی اثر مستقیم دارد. درنهایت، بافت اجتماعی کلاس از طریق متغیرهای میانجی بر مسئولیت پذیری تحصیلی اثر غیرمستقیم دارد. بنابراین، به منظور افزایش مسئولیت پذیری تحصیلی دانش آموزان باید به بافت اجتماعی کلاس، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان توجه شود.  

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی فرسودگی تحصیلی دانش آموزان بر اساس بافت اجتماعی کلاس با میانجی گری مشارکت رفتاری و عاطفی دانش آموزان متوسطه دوره اول شهرستان میامی در سال تحصیلی 98- 1397 بود. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی-همبستگی محسوب می شود. دانش آموزان متوسطه دوره اول شهرستان میامی (641 نفر) در سال تحصیلی 98- 1397 جامعه آماری پژوهش بودند. شرکت کنندگان 240 نفر از دانش آموزان (130 نفر دانش آموز دختر، 110 نفر دانش آموز پسر) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه های مشارکت عاطفی و رفتاری تحصیلی، حمایت معلم و همکلاسی و فرسودگی تحصیلی را تکمیل کردند. داده ها با روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و مدل تحلیل مسیر تحلیل شدند. یافته ها نشان داد حمایت همکلاسی، حمایت معلم، مشارکت رفتاری و عاطفی اثر مستقیم، منفی و معناداری بر فرسودگی تحصیلی دارند. حمایت معلم با میانجی گری مشارکت رفتاری و عاطفی اثر غیر مستقیم، منفی و معناداری بر فرسودگی تحصیلی دانش آموزان دارد. همچنین، حمایت هم کلاسی با میانجی گری مشارکت رفتاری و عاطفی اثر غیر مستقیم، منفی و معناداری بر فرسودگی تحصیلی دانش آموزان دارد. هرچند فشارهای موجود در مدرسه و محیط زندگی باعث ایجاد فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان می شود، ولی عواملی مانند حمایت معلم و هم کلاسی ها و همچنین، مشارکت رفتاری و عاطفی تا حد زیادی می توانند فرسودگی تحصیلی را تحت تأثیر قرار دهند.