عوامل دافعه و جاذبه

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مهاجرت روستاییان آبهر پایین، از توابع شهرستان بدره در استان ایلام، به کشور استرالیا، با استفاده از روش کمی (پیمایش)، انجام شده است. نمونه این پژوهش را جمعیتی 100 نفری از کل مهاجران تشکیل داده اند که 150 نفرند و به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. چارچوب نظری تحقیق شامل نظریات دافعه و جاذبه اورت لی و نظریه شبکه است. نتایج پژوهش نشان میدهد که میانگین سنی مهاجران 7/29 سال است، 82 درصد آنها را مردان تشکیل می دهند، تحصیلات 85 درصد از مهاجران دیپلم و راهنمایی است، 96 درصد از آنها در طبقه اقتصادی متوسط و پایین جای می گیرند و بیشتر آنها (56 درصد) ازطریق شبکه دوستی اقدام به مهاجرت کرده اند. ازمیان مجموع متغیرها، متغیرهای رضایت از امکانات رفاهی، شبکه دوستی، شبکه خویشاوندی، و نظارت اجتماعی، به ترتیب، بیشترین تأثیر را بر مهاجرت داشته اند. درپایان، با توجه به مصاحبه های انجام شده با تعداد زیادی از مهاجران، عامل دافعه مبدأ و وجود شبکه مهاجران در مقصد، علتهای اصلی مهاجرت از روستا شناخته شده اند.

هدف: تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن یکی از مهم ترین نگرانی های جامعه جهانی است. از مهم ترین مباحثی که امروزه به عنوان یکی از پیامدهای تغییرات اقلیمی بررسی می شود، مهاجرت های ناشی از این تغییرات اقلیمی در مناطقی است که با تنزل کیفیت محیط زیست خود مواجه می شوند. نگرانی درباره تغییر اقلیم و مهاجرت موجب شده است سیاست گذران به چگونگی تغییرات اقلیمی در هر منطقه و اثرگذاری آن بر امنیت و معیشت مردم نیز توجه کنند. با توجه به این مسئله، پرسش اساسی این مقاله آن است که آیا تنزل عوامل زیست محیطی بر جریان مهاجرت بین استانی در داخل کشور اثرگذار بوده است یا خیر. برای پاسخ به این سؤال اساسی از داده های ماتریس مهاجرت استانی مربوط به سرشماری عمومی نفوس و مسکن در مقطع زمانی 1395 برای 31 استان کشور استفاده شده است. همچنین، تأثیربرخی از متغیرهای اقتصادی بر مهاجرت در قالب متغیرهای کنترل نیز بررسی شده و برای تفسیر نتایج به دست آمده از فرضیه خروج، اعتراض و وفاداری کمک گرفته شده است. روش: پژوهش حاضر بر پایه تئوری های دافعه و جاذبه مهاجرت به کمک برآورد رگرسیونی به روش حداقل مربعات تعمیم یافته نگاشته شده است.  یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از برآورد مدل به روش حداقل مربعات تعمیم یافته با داده های مقطعی مبین آن بود که تنزل زیست محیطی و اقتصادی به طور کلی بر جریان مهاجرت بین استانی در داخل کشور اثرگذار است و بدین ترتیب، فرضیه خروج در واکنش به تنزل زیست محیطی و اقتصادی تأیید می شود.

گردشگری در توسعه اقتصادی – اجتماعی کشورها اهمیت دارد؛ تا آنجا که اقتصاددانان از آن به عنوان صادرات نامرئی یاد می کنند.گردشگری اغلب به عنوان کلید یا رمز رشد اقتصادی، چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه به کار می رودAhjem,1999)). توسعه گردشگری راه حل کلی برای رفع همه مسایل شهری نیست؛ ولی بی شک توسعه گردشگری استان آذربایحان شرقی باعث توسعه ملی خواهد شد و راهبردی مناسب رابرای توسعه پایدار و کاهش محرومیت مناطق،پیش روی برنامه ریزان قرار خواهد داد. در زمان حاضر بسیاری از کشورها منافع اقتصادی و اجتماعی شان را از گردشگری دریافت می کنند و درآمدهای گردشگری را برای توسعه زیرساخت های منطقه به کار می برند (.(Eccles and Casta, 1996 قابل ذکراست که کریدورگردشگری تبریز -جلفا شامل دو محور تبریز- پیام وتبریز- جلفاست که در مقاله دو محور به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته است.یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که این دو محور به رغم برخوردار بودن از ظرفیت های بالای گردشگری در بخش های تاریخی،فرهنگی و طبیعی، وجود عواملی مانند کمبود امکانات زیربنایی و رفاهی،تعدد تصمیم گیران و مسایل مدیریتی و ضعف تبلیغاتی مانع رونق صنعت گردشگری در این دو محور شده است. اصلاح نهادهای مدیریتی،تقویت تبلیغات، جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی،تعامل بیشتر بین مسئولان و سازمان های مرتبط با گردشگری و مردم  در این دو محور می تواند گردشگری را به عامل ارز آور و اشتغال زا تبدیل کند.نتایج این پژوهش می تواند در سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی، سازمان حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی و شهرداری شهرستان تبریز،جلفا و مرند وشرکت های گردشگری کاربرد داشته باشد