مطالب مرتبط با کلیدواژه

نظریه زیبایی شناسی دریافت


۱.

جایگاه شاهنامه فردوسی در نخستین دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی فردوسی شاهنامه نظریه زیبایی شناسی دریافت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۴۳۵
انس رابرت یاوس نظریهپرداز آلمانی معتقد بود که تاریخ یک شاهکار ادبی تنها تاریخ خلق آن نیست، بلکه بخش مهمی از تاریخ حیات آن متن وابسته به درجه مقبولیت آن در سالهای پس از آفرینش آن است. بیشک نگریستن از این منظر به شاهکارهای ادب فارسی، میتواند فصلی تازه را در مطالعات تاریخ ادبیات ایران باز نموده و منجر به پدید آمدن نسلی خواندتیتر از کتابهای تاریخ ادبیات در ایران گردد. در جستار حاضر و با بهرهگیری از همین دیدگاه، بخشی از تاریخ شاهنامه در دهه نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق نشان خواهیم داد چگونه شاهنامه که متنی پر اهمیت و بازتابنده سیاست ناسیونالیسم باستانگرا در عصر پهلوی بود، با پیروزی انقلاب اسلامی برای مدتی جایگاه خود را از دست داد و مورد بیتوجهی قرار گرفت و چگونه پس از ده سال این متن ادبی به این دلیل که توانست آیینه بازتابنده ایدیولوژی حاکم بر ایران اسلامی پس از انقلاب باشد، مجدداً مورد توجه قرار گرفت. نیز خواهیم گفت که چگونه برپایی گنگره جهانی شاهنامه در سال 1369 و نامگذاری آن سال به نام سال فردوسی از سوی یونسکو، نویدگر آغاز دورهای جدید در تاریخ حیات این شاهکار ادبی در دوران معاصر شد.
۲.

نظریه «زیبایی شناسی دریافت» و نقد و بلاغت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظریه زیبایی شناسی دریافت نقد و بلاغت اسلامی خواننده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۳۰۹
برخلاف رویکردهای گذشته به متون که غالباً یا ناظر به «متن» و یا «مؤلف متن» بودند، از رویکردهای امروزین نقد ادبی، پرداختن به «خواننده متن» و بحث از نقشِ خواننده در معنی گذاریِ متن است. این دسته از نظریه ها برآنند که متن معنی ی ا مع انی ثاب تی ن دارد بلک ه مع انی محصول خلاقیت خواننده اند. از مهم ترین مکاتب نظری امروز که به اهمیت نقش خواننده در ادراک و دریافتِ معنی، و بلکه در خلقِ معنای متن اشاره دارد نظریه «زیبایی شناسیِ دریافت» است که با نام هانس رابرت یائوس و ولفگانگ ایزر شناخته می شود. تصوّر کلی نسبت به تحول تاریخیِ نظریه های ادبی اینگونه است که اهمیت قائل شدن برای جایگاه خواننده در شکل دهیِ معنای متن، و نقش خواننده در معناگذاریِ متن و مسائل پیرامونِ ادراکِ معنی، دستاورد نظریِ قرونِ اخیر در مغرب زمین است. حال آنکه دقت و بازخوانیِ برخی از متون بلاغیِ گذشته نشان دهنده تأملاتِ نظری و آراء قابل تأملِ برخی از نظریه پردازان و بلاغیانِ اسلامی درباره اهمیت خواننده و نقش وی در خلق معنای متن است. پژوهش حاضر به بررسی تأملات سه تن از بلاغت نگاران و ناقدان ادبی جهان اسلام در باب ارتباط متن و خواننده و جایگاه و اهمیت خواننده در تعیین معنای متن، می پردازد.
۳.

مؤلّفه های اهمّیّت مرزبانی در گفتمان دعایی صحیفه سجّادیه (بر مبنای نظریّه زیباشناسی دریافت Reception-Aesthetic)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مرزبان دشمن شناسی قدرت نظریه زیبایی شناسی دریافت صحیفه سجادیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۷
کشور ما با 8755 کیلومتر مرز دریایی، رودخانه ای و زمینی با هفت کشور همسایه، دارای یک موقعیّت برجسته در موضوع مرزبانی است و به تبع آن، اندیشه دفاع و موضوع «مرزبانی» از جمله موضوع های است که در متون دینی و ملّی ما مورد توجّه بوده است. اگرچه واژه «مرز» و «مرزبان» در معنای متداول خود با گرایش غالب جغرافیایی به کار می رود، ولی در متون اعتقادی، معنایی فراتر از مرز سرزمینی دارد و امروزه با وجود فضای مجازی و رشد روزافزون اینترنت و به وجود آمدن مباحثی هم چون «دهکده جهانی»، نقش و اهمیت «مرزهای اندیشه»  محسوس تر  است. کتاب صحیفه به خاطر عدم اختصاص به دوره یا اندیشه خاص و دارا بودن قابلیت بهره وری نوع انسان از متن نیایشی صحیفه، دارای یک ظرفیت فرازبانی است. وجود موضوعاتی هم چون مرزبانی و مؤلّفه های اهمّیّت بخشی به مرزبان در گفتمان متن بنا بر دریافت زیباشناسانه از متن؛ از طرفی، بیانگر چند لایه بودن محتوای متن و کاربردی بودن آن با زیست اجتماعی انسان در ادوار مختلف و از دیگر سو، بیانگر اهمّیّت و جایگاه ناشناخته کتاب صحیفه در کاوش های علمی است. مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که مؤلّفه های اهمّیّت بخشی مرزبانی در گفتمان دعایی امام سجّاد علیه السلام کدام اند؟ یافته ها حاکی از آن است که در زمان فعلی و با توجه پیدایش مفهومی جدیدی از دفاع فراسرزمینی می توان با یک خوانش زیبایی شناسانه از متن صحیفه، ویژگی های چون نوع دوستی فرامکانی، دشمن شناسی و فرمان پذیری را از مؤلفه های برجسته در اهمیت بخشی به مرزبانی بر شمرد. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای با ابزار فیش برداری و داده پردازی در متن به روش توصیفی است.