تقارن اطلاعاتی

چکیده زبان نوین گزارشگری مالی در عصر جدید، زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر است. این زبان بعنوان ابزاری قدرتمند، کارائی و اثربخشی فرآیند گزارشگری مالی را تسهیل، و فرآیند تحصیل اطلاعات و شفافیت در افشا را بهبود می بخشد. بنابراین پژوهش حاضر به، بررسی نقش پیاده سازی زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر (XBRL) بر بهبود کیفیت گزارشگری مالی، افزایش شفافیت اطلاعات مالی وکاهش عدم تقارن اطلاعاتی، می پردازد. تحقیق از نوع کاربردی، روش تحقیق تحلیلی - پیمایشی و جامعه آماری، حسابرسان مستقل عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستندکه به منظور کسب دیدگاه های آنان پرسشنامه ای برای سه فرضیه، و 21 سئوال طراحی شد و به صورت تصادفی میان 165نفر از اعضای جامعه، در سال 1395توزیع گردید و در نهایت 150 پرسشنامه توسط اعضای نمونه تکمیل وجمع آوری شد و با استفاده از روش های آماری (آزمون دو جمله ای و آزمون t) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج پژوهش، فرضیه های تحقیق را تایید نمود و نشان دادکه پیاده سازی زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر (XBRL) باعث بهبود کیفیت گزارشگری مالی، ارتقای شفافیت اطلاعات مالی و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود .

    هدف اصلی از این پژوهش، بررسی نقش و تأثیر جریان نقدی آزاد و ویژگی های حاکمیت شرکتی، سرمایه گذاری در سطح شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار با ساختار راهبردی دولایه می باشد. پژوهش موردنظر ازنظر هدف، کاربردی و طرح پژوهش از نوع نیمه تجربی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی است. همچنین با توجه به ماهیت داده های پژوهش، از رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار با ساختار راهبردی دولایه است، بعد از بررسی شرایط با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری احتمالی طبقه ای، حدود 152 شرکت از بانک ها و مؤسسات مالی، اعتباری مختلف به دلیل سیستم دولایه بودن آن ها در بین سال های 1392 1388 به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معنادار و مثبتی بین جریان نقدی آزاد و سرمایه گذاری بیش ازحد و رابطه منفی بین جریان نقدی آزاد و سرمایه گذاری کمتر از حد وجود دارد و تأثیر کاهش سرمایه گذاری بیش و کمتر از حد از طریق برخی از ویژگی های حاکمیت شرکتی به مراتب بیشتر است. بنابراین می توان به مدیران، تحلیل گران و سرمایه گذاران پیشنهاد نمود که در هنگام بررسی صورت های مالی شرکت ها به مؤلفه های حاکمیتی مانند ترکیب سهامداران  و  میزان جریان نقد آزاد توجه نمایند.

نظام ثبت شرکت ها به عنوان تنها نهاد تخصصی در حوزه اطلاعاتِ شرکت های تجارتی دارای کارکردی دوگانه در ثبت اطلاعات است. در خصوص اطلاعات هویتی، هدف نظام ثبتی، قطعیت این اطلاعات است، درحالی که در حوزه اطلاعات وضعیتی، «برقراری تقارن اطلاعاتی» هدف اصلی است. نظام های ثبتی در تحقق این اهداف روش های یکسانی را به کار نبرده اند؛ به طوری که در حوزه اطلاعات هویتی الگوهای وحدت ظاهر و تعدد ظاهر را ایجاد کرده اند و در خصوص اطلاعات وضعیتی مدل های واسطه گرا و تعامل گرا را به کار برده اند. نگارندگان این پژوهش با مطالعه تطبیقی و بر مبنای تحلیل های حقوقی و اقتصادی به این نتیجه رسیده اند که برای تحقق اهداف یادشده، در حوزه اطلاعات هویتی، «الگوی وحدت ظاهر» و در حوزه اطلاعات وضعیتی، «الگوی واسطه محور»، الگوی ثبتی کارآمد است و بر همین اساس پیشنهادهایی در جهت وضع قوانین در حوزه ثبت شرکت های ایران ارائه داده اند.

امروزه بهبود محیط اطلاعاتی شرکت ها، از طریق افشاگری اطلاعات مربوط و با کیفیت می تواند با کنترل رفتارهای فرصت طلبانه مدیریت، موجبات افزایش تقارن اطلاعاتی و بهبود تصمیم گیری سرمایه گذاران را فراهم سازد. نتیجه انتقال اطلاعات در بازار، می تواند برای سرمایه گذاران ارزشمند باشد. گزارش تفسیری مدیریت، راهکار مناسبی برای افزایش افشای اطلاعات مربوط، در بازار است. پژوهش حاضر به بررسی رابطه دوطرفه افشای همزمان گزارش تفسیری و پیش بینی سود مدیریت بر تقارن اطلاعاتی و کیفیت سرمایه گذاری با نقش تعدیل کنندگی عدم اطمینان محیطی در 76 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که با روش غربالگری در بازه زمانی 1396 تا 1398 انتخاب شده اند، پرداخته است. از آزمون علیت گرنجری، سیستم معادلات همزمان (به دلیل کسب نتایجی با قابلیت اتکا و اطمینان بیشتر نسبت به روش تک معادلات) و روش تحلیل ضرایب رگرسیون برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که؛ رابطه ای دو طرفه و مثبت بین کیفیت افشای همزمان گزارش تفسیری وپیش بینی سود مدیریت با تقارن اطلاعاتی و کیفیت سرمایه گذاری به صورت جداگانه وجود دارد. همچنین، در یک محیط با عدم اطمینان بالا، شدت ارتباط بین کیفیت افشا و تقارن اطلاعاتی و کیفیت سرمایه گذاری کاهش می یابد. به بیان دیگر، با افزایش عدم اطمینان محیطی، مدیریت می تواند با بهبود کیفیت افشای اطلاعات، تقارن اطلاعاتی و کیفیت سرمایه گذاری را افزایش دهد.

امروزه حجم نقدینگی پنهان در بازار های مالی به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرده و مورد توجه سرمایه گذاران، اقتصاددانان و سیاست گذاران بازار قرار گرفته است. سفارشات پنهان بعنوان یکی از پرکاربرد ترین خدمات بازار های سهام، نقش قابل توجهی در تعیین عمق بازار و جهت دهی آن ایفا می کنند. امروزه پژوهشهای بسیاری در رابطه با این مکانیسم و تأثیر آن در جهت گیری قیمت ها، رفتار معامله گران و استراتژی های سرمایه گذاری صورت گرفته است؛ با این حال تاکنون پژوهشی با رویکرد فقهی در رابطه با موضوع سفارشات پنهان انجام نشده است. سوال اساسی پژوهش حاضر این است که"آیا سفارشات پنهان موجب غرری شدن معاملات سهام می شود؟" . برای پاسخ به این مسئله پژوهشگران با اتخاذ یک سیر استدلالی پنج مرحله ای مبتنی بر استراتژی پژوهش کیفی عمومی ابتدا به توصیف مفهوم سفارشات پنهان بر اساس منابع متعارف پرداخته و سپس به تحلیل و تطبیقِ قاعده ی ممنوعیت غرر بر سفارشات پنهان بعنوان یک مسئله ی مستحدثه می پردازند. پژوهش صورت گرفته تطبیق و یا عدم تطبیق قاعده ی ممنوعیت غرر بر سفارشات پنهان را بعنوان یک حکم اولیه مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد. سپس نتایج حاصل با روش گروه کانونی در معرض تحلیل و نقد صاحب نظران حوزه فقه مالی قرارخواهدگرفت. نتیجه پژوهش اینکه غرری بودن معاملاتِ مبتنی بر سفارشات پنهان به اعتباراتی چون غرری بودن شرایط مهم معامله و ارزش مبیع(قیمت سهام) محرز می شود.