عملکرد درون نقشی

بسیاری از نظریه پردازان مدیریت بر بهبود عملکرد درون نقشی و عملکرد فرانقشی کارکنان به منظور افزایش اثربخشی سازمان تأکید دارند. تحقیقات مختلفی در جهت بهبود عملکرد فرانقشی و درون نقشی کارکنان انجام شده است که می توان به ادراک از مسئولیت اجتماعی و نگرش های کاری کارکنان اشاره کرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر ادراک از مسئولیت اجتماعی با عملکرد فرانقشی و درون نقشی با توجه به نقش میانجی نگرش های کاری است. جامعه آماری این تحقیق را 1640 نفر از مدیران و کارکنان ستادی بانک تجارت تشکیل می دهند. داده های این تحقیق از طریق پرسش نامه و نمونه ای متشکل از 314 نفر به روش تصادفی ساده گردآوری و با روش مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردید. روایی پرسش ها تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن نیز به وسیله آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. نتایج مدل معادلات ساختاری به جز یک فرضیه دیگر فرضیات تحقیق را تأیید می کند، همچنین نشان داده شد نگرش های کاری به عنوان متغیر میانجی اثر کامل در رابطه بین ادراک از مسئولیت اجتماعی و عملکرد کارکنان دارد.

اهمیت روزافزون برنامه ها و اقدامات مختص به مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان، موجب شده است که علاوه بر توجه به نتایج کلان سازمانی آنها، به تأثیر این برنامه ها و اقدامات در سطح خُرد سازمانی نیز توجه شود. در این پژوهش تلاش می شود به این پرسش پاسخ داده شود: آیا قضاوت های کارکنان درباره برنامه های مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی که در آن مشغول به کارند با عملکرد مختص به مسئولیت پذیری اجتماعی و عملکرد درون نقشی آنها ارتباط دارد؟ به این منظور نمونه ای شامل 237 نفر از کارکنان واحدهای تولیدی صنعتی استان یزد به روش تصادفی ساده انتخاب شد. تحلیل نتایج به دست آمده از داده های گردآوری شده به روش مدل یابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار AMOS، نشان داد قضاوت کارکنان درباره مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانشان، بر تعهد عاطفی و عملکرد رفتارهای فرانقشی مختص به مسئولیت پذیری اجتماعی آنها تأثیر دارد؛ هرچند نتایج تحلیل، ارتباط معناداری را میان عملکرد فرانقشی مختص به مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان با عملکرد درون نقشی آنها نشان نداد.

مقدمه: تحقیق حاضر با هدف تبیین روابط میان ابعاد اخلاق کاری، پیشینه فردی باورهای اخلاق کاری و رفتار کاری سازمان های خدمات رسانی همچون آب، برق، گاز و مخابرات انجام شد. از آنجایی که نوع خدمت این سازمان ها برای افراد جامعه و زندگی روزمره آنها نقش مهمی دارد و هرگونه ضعف از جمله ضعف اخلاقی موجب بروز مشکلات و در نتیجه نارضایتی قشر وسیعی از افراد جامعه می شود، اخلاق کاری در این سازمان ها اهمیت ویژه ای دارد و بی توجهی به آن به صورت پنهان و آشکار افزایش هزینه عملکردی را به دنبال دارد. این هزینه را می توان در حوزه های مختلف سازمان از جمله کاهش بهره وری و پویایی سازمان، نبود شفافیت و به هم ریختگی ارتباطات سازمانی شناسایی کرد. لذا با توجه به سابقه فعالیت پژوهشگر در دستگاه های اجرایی استان کرمان و آگاه شدن از مشکلات و نارضایتی آنها طی این سال ها، بر آن شد که پژوهشی در زمینه اخلاق کاری انجام دهد. روش: این تحقیق، از نظر روش و ماهیت توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف پژوهشی کاربردی است. جامعه آماری شامل 521 نفر از کارکنان و مدیران سازمان های خدمات رسان است که با استفاده از فرمول کوکران 221 نفر انتخاب شدند. برای سنجیدن روایی و پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزارهای SPSS و لیزرل سنجش شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، میان ابعاد اخلاق کاری، پیشینه فردی باورهای اخلاق کاری و رفتار کاری کارکنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: پژوهش حاضر با استفاده از مرور ادبیات موضوعی و به کمک تکنیک دلفی فازی به ارائه مقیاس و ابعاد جدید اخلاق کاری و شناسایی پیشینه فردی باورهای اخلاق کاری و ارتباط آن با رفتار کاری در سازمان های خدمات رسان استان کرمان منجر شد که ایده این مدل سازی با تأکید بر اخلاقیات حاصل شد. امروزه تمرکز بر موضوعات اخلاقی ضروری است، زیرا اخلاق به عنوان یک منبع مهم رقابتی و تعالی و یک عنصر ضروری برای توسعه پایدار و به طور کلی، یک عامل تعیین کننده برای شرکت هایی با آمال جهانی شناخته شده است. مقیاس و ابعاد جدید اخلاق کاری یک چارچوب جامع مبتنی بر مجموعه ای از ارزش های محوری و راهبردی، در حوزه کیفیت گرایی، مسئولیت زیست محیطی، مسئولیت اجتماعی، مشتری مداری، تعالی، شایسته سالاری و حفظ دانش سازمانی است. مقیاس و ابعاد جدید اخلاق کاری ارائه شده در این پژوهش قادر است زمینه را برای توسعه اخلاقیات در سازمان های دولتی ایران فراهم کند و آنها را قادر سازد تا ضمن آسیب شناسی جامع سیستم اخلاق کاری، طرح ها و اقدامات بهبود را استخراج کنند. مقیاس و ابعاد جدید اخلاق کاری ارائه شده در این پژوهش ضمن برخورداری از یک ساختار سیستمی جامع، جهت گیری نوینی در مقیاس های اخلاق کاری پیشین دارد. زیرا از پشتوانه نظری کافی و قوی برخوردارست و توسط خبرگان دانشگاهی و سازمان های خدمات رسان نیز پالایش شده است. مقیاس و ابعاد جدید اخلاق کاری ارائه شده دربردارنده مزیت پایداری است که یک سازمان متعالی باید به آنها دست یابد.