پیام رسان تلگرام

هدف از انجام این پژوهش بررسی ظرفیت های آموزشی پیام رسان ” تلگرام “ بود. روش تحقیق توصیفی/ پیمایشی است و از حیث هدف، تحقیق کاربردی محسوب می شود. جامعة آماری این پژوهش را اعضاء کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل می دهند و نمونة آماری نیز از اعضاء کتابخانة ملی انتخاب شده اند. از میان 1500 نفر ظرفیت کتابخانة ملی، بر طبق فرمول کوکران (Cochran Formula)  با خطای 5 درصد، 305 نمونه حاصل شد و طی 5 روز در 5 تالار اصلی کتابخانه ملی، (تالارهای ابن ندیم (مرجع و کتاب شناسی)، رازی (علوم و فنون)، ابن سینا (علوم انسانی)، فارابی(علوم اجتماعی و هنر) و کتابخانه عمومی)، 226 پرسشنامه قابل بررسی بازگشت و کاربران به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که میان مقطع تحصیلی و رشتة تحصیلی با متغیر اعتقاد به ظرفیت های آموزشی تلگرام رابطة معناداری وجود ندارد، ولی میان جنسیت و استفادة آموزشی از تلگرام رابطه وجود دارد و دیدگاه جنس مؤنث در زمینة مصرف آموزشی از تلگرام مساعدتر است. همچنین نتایج نشان داد که شبکة مجازی تلگرام، فرصت مناسبی را برای پیگیری ” آموزش “ در ایران فراهم کرده است و با توجه به میانگین به دست آمده در محاسبات (76/3) آزمودنی های مایل به استفاده از این شبکه در فعالیت های علمی خود هستند و می توان آیندة مطلوبی را برای استفادة آموزشی از این رسانه متصور بود که باید در این زمینه آموزش های لازم را ارائه کرد.

هدف: استفاده از ابزارهای نوین برای ارائه خدمات مرجع به کاربران کتابخانه ملی و بررسی میزان استقبال از این ابزار و پوشش آن و نیز دامنه موضوعی پرسش ها. روش شناسی: جامعه پژوهش، تمامی سؤالات مطرح شده از طریق درگاه تلگرام مرجع مجازی کتابخانه ملی در بازه زمانی دو ساله (مهر 1395- مهر 1397) است که شامل 2719 پرسش است. یافته ها: بیشترین و کمترین سؤالات مطرح شده براساس تقسیم بندی ویلیام کتس مربوط به سؤالات تجسس ویژه با 76/38% و پژوهشی با 25/11% است. بیشترین رویکرد موضوعی سؤالات پژوهشی و تجسس ویژه براساس رشته تحصیلی مربوط به گروه علوم انسانی با 35/67% و کمترین آن مربوط به گروه علوم پزشکی با 39/1% است. پرسش درباره اداره عضویت (41/26%) و امکانات کتابخانه برای افراد خاص و پیشنهاد برای خرید کتاب (هر دو با 76/0%) در بخش سؤالات راهنما و ارجاع آماده بیشترین و کمترین موضوعات مورد نیاز و علاقه کاربران بوده اند. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، به نظر می رسد که در حال حاضر تلگرام می تواند یکی از کار آمدترین و سریع ترین ابزارها برای پرسش مرجع از کتابداران باشد و در مقایسه با سایر روش های ارتباطی مرجع مجازی، استقبال از این روش بسیار بالاتر است. استفاده از کتابداران با تخصص های موضوعی برای پاسخ گویی به سؤالات کاربران نیز ضروری به نظر می رسد.

امروزه بسیاری از پیامرسانها سکاندار اقیانوس پرتلاطم اینترنت هستند و تأثیرهای مثبت و منفی آ نها، بر جنبه های مختلف زندگی، بر کسی پوشیده نیست. این پژوهش، با هدف ارزیابی رابطه میان استفادة جوانان شاهین شهر از تلگرام و فیلترینگ آن، با کیفیت زندگی آنان، تحقیقی کاربردی و روش مورد استفاده در آن تحلیل مضمون است. جامعة آماری، در گام اول، شامل متون، کتا بها و مقاله های علمی، و در گام دوم، شامل متخصصان حوزة ارتباطات و کلیة جوانان 18 تا 30 سال منطقة شاهین شهر، در سال 1398 است. نمونة نخست، بر اساس اشباع اطلاعاتی، نمونة دوم، به صورت هدفمند و نمونة سوم، با روش در دسترس انتخاب شدند. نتایج نشان داد، مهمترین تهدیدهای پیام رسان تلگرام، در بعُد کارکرد جسمانی، اعتیاد اینترنتی، اتلاف وقت و محدود کردن زمان کاربران برای رسیدگی به ورزش و تندرستی؛ در انرژی، اعتیاد اینترنتی و صرف انرژی زیاد برای پیام رسان تلگرام؛ در بهزیستی هیجانی، جعل هویت؛ در کارکرد اجتماعی، تغییر ارتباطات انسانی؛ در سلامت عمومی، تغییر سبک زندگی است. مهمترین فرصت ها در کارکرد جسمانی، ایجاد فرصت های آموزشی در زمینة فعالیت بدنی؛ در انرژی، فرصت های آموزشی و ارائة محتوای آموزشی؛ در بهزیستی هیجانی، تسهیل فرایندهای یادگیری؛ در کارکرد اجتماعی، امکان ایجاد دایرة دوستی جدید و ترویج مصرف کالاهای فرهنگی؛ در سلامت عمومی، امکان ایجاد دایرة دوستی جدید است. نقاط قوت، قابلیت اشتراک گذاری و یادگیری و سهولت کاربرد آن و نقاط ضعف آن، نشر اطلاعات نامعتبر و اخبار غیر رسمی است. بر این اساس، در آسیب شناسی فیلترینگ، لازم است تمرکز بر مشکل، به ترتیب، در زمینة انتقال اطلاعات و محتوای آموزشی، بروز مشکلات در زمینة شغلی، بی تأثیر بودن فیلترینگ تلگرام بروز مشکل در روابط، بروز مشکلات روا نشناختی، تحمیل هزینه به کاربران، بروز مشکلات اخلاقی، آشنا شدن افراد در هر سنی با فیلترشکن و دسترسی به کلیة مطالب فیلتر شده باشد.

مسئله این پژوهش نبود شناخت درباره ارزش های اخلاقی حاکم بر کنش های کاربران در پیام رسان اجتماعی تلگرام و کمبود تعامل محترمانه، درک متقابل و گفت وگوی سازنده گروه های اجتماعی مختلف با یکدیگر است.  شناسایی ارزش ها در این مطالعه از آن جهت مهم است که، ارزش ها ملاک های شکل گیری شیوه های خاصی از کنش هستند.  رویکرد روش شناسانه پژوهش، کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای جهت دار انجام شده است.  برای این منظور با تلفیق مفهوم اخلاق گفت وگویی هابرماس و ارزش های بنیادین شوارتز، مدل نظری پژوهش تدوین شده و مبنایی برای انجام تحلیل محتوای جهت دار بوده است.  در نتیجه این تلفیق، سه ارزش همنوایی، جهان شمولی و امنیت به عنوان مقوله های اصلی تحلیل محتوای جهت دار شناسایی شدند.  نمونه های مورد مطالعه، محتوای مندرج در دو کانال با رویکرد متفاوت به صلح هستند؛ یعنی کانال «ارتش سایبری مدافعان حرم» و کانال «پاتوق دوستان».  یافته ها حاکی از آنند که در گروه نخست ارزش های «امنیت» و «جهان شمولی» بیشتر نقض شده و در گروه دوم ارزش های «همنوایی» و «جهان شمولی» بیشتر رعایت شده اند اما در مواجهه با افکار مخالف، شیوه های غیرتعاملی همچون به سخره گرفتن استفاده شده است.  نقض ارزش های اخلاقی منجر به مفاهمه در نمونه های مورد مطالعه هم امکان دستیابی به گفت وگو و درک متقابل و هم فرصت شناخت و آگاهی ناشی از تبادل نظر و رابطه محترمانه را در این کانال ها کاهش داده است.   

مقاله حاضر با هدف فهم بیشتر سیاست گذاری فضای مجازی در نزد دستگاه فکری سیاست گذار کشور، به این سوال پاسخ می دهد که «سیاست جایگزینی» پیام رسان های اجتماعی داخلی به جای تلگرام در نظام سیاست گذاری و آرای سیاست گذاران ایرانی چه جایگاهی دارد؟ یافته های تحقیق نشان می دهد، سیاست «اخذ مجوز» پیام رسان های اجتماعی که در قانون مطبوعات و حوزه چندرسانه ای کشور حاکم است، در فضای مجازی نیز مطلوب نظام سیاست گذار است. در عمل نیز سیاست سلبی فیلترینگ و برنامه دولت برای خروج بخش دولت، آموزش و خدمات و کسب و کار از پیام رسان تلگرام و تشویق این بخش ها به فعالیت در یک پیام رسان داخلی، توسط سیاست گذاران طراحی و پیاده سازی شده است. حمایت و توسعه پیام رسان های داخلی به عنوان یک «سیاست حاکمیتی»، در قالب انواع حمایت های فنی، نهادی، زیرساختی، تعرفه ای و اعطای وام در راستای سیاست جایگزینی پیام رسان های داخلی مورد توجه نظام سیاست گذاری قرار گرفته است. به زعم سیاست گذاران، اجرای سیاست جایگزینی پیام رسان ها با پیامدهای ناخواسته ای هم چون رواج و عادی سازی استفاده از فیلترشکن ها و چالش های نهادی، فنی و اجتماعی همانند چالش اعتماد عمومی، حریم خصوصی، امنیت اطلاعات و مداخله گری مواجهه است که البته وزن هر چالش در بین هر یک از سیاست گذاران متفاوت است. واژگان کلیدی: سیاست گذاری رسانه های اجتماعی، سیاست جایگزینی، مداخله گری، پیام رسان های داخلی، پیام رسان تلگرام.