کسب و کار خانوادگی

تعداد محدودی از مطالعات ساختار سرمایه در مورد شرکت های کوچک و متوسط (SME) انجام شده است. تحقیقات اخیر در مورد کسب و کارهای خانوادگی نشان می دهند که فرآیندهای تصمیم گیری در مورد ساختار سرمایه، تحت تاثیر گرایش مالکان در به کارگیری بدهی به عنوان شکلی از تامین مالی است. عوامل دیگری همچون فرهنگ، ویژگی های کارآفرینانه، تجربه های پیشین کارآفرین در زمینه ساختار سرمایه نیز بر تصمیمات تامین مالی تاثیر می گذارند. این مطالعه با کمک پژوهش انجام شده توسط کلادیو و همکاران (2000) قصد دارد الگویی را برای تامین مالی کسب و کارهای خانوادگی ایران ارایه دهد. این پژوهش کسب و کارهای خانوادگی در دو صنعت نساجی و شرکت های پیمانکاری صنعت نفت در استان تهران را بررسی کرده است. در صنعت نساجی حدود 78 شرکت خانوادگی و در صنعت نفت 80 شرکت خانوادگی شناسایی و در نهایت یک نمونه 88 تایی از دو صنعت به عنوان نمونه آماری بررسی شد. یافته های تحقیق نشان می دهند که اندازه شرکت، کنترل کسب و کار خانوادگی، برنامه و اهداف کسب و کار به طور معناداری با بدهی شرکت دارای ارتباط است.

توجه رو به رشدی به نقش زنان در اداره و اجرای کسب وکارها در اقتصاد جهانی معطوف شده که عمدتا" به دلیل افزایش تاکید بر برابری جنسیتی است. علیرغم اهمیتی که کارآفرینی زنان دارد، اخیراً توجه تحقیقاتی به کارآفرینی در زمینه دینامیک های کارآفرینی زنان افزایش یافته است. این مقاله با مطالعه مروری مقالات کارآفرینی زنان در کسب و کارهای خانوادگی، دو هدف را دنبال می نماید اولا": با بررسی بخشی از مقالات منتشر شده بین سالهای 1975 تا 2016، مایل به پیشرفت ادراکاتمان از تحقیقات کارآفرینی زنان در سایر کشورها هستیم. ثانیا": شکاف های موجود در ادبیات تحقیق را مشخص نموده و امیدواریم که محققان داخل کشور بتوانند زمینه های تحقیقاتی را در این خصوص، توسعه دهند.

تداوم و پیوستگی کسب و کارهای خانوادگی از جمله شاخصه های مهم ساختار اقتصادی یک جامعه به شمار می رود. عوامل و دلایل زیادی بر تداوم این نوع از کسب و کار اثرگذار است که یکی از مهم ترین آن ها، سرمایۀ موروثی خانوادگی کنشگران کسب و کار است. سرمایۀ موروثی ارتباط تنگاتنگی با طبقۀ خانوادگی افراد دارد که سبب می گردد گردانندگان این نوع از کسب و کار، با تکیه بر پشتوانۀ مادی (سرمایۀ مالی و املاک) و معنوی (نام و اعتبار خانواده) خانوادگی خود، تداوم فعالیت اقتصادی خود را تا حد زیادی تضمین کنند. کسب و کار خانوادگی خجسته که در زمینۀ صنعت نساجی و بافت ترمه در شهر یزد فعالیت دارد توانسته امروز تا نسل چهارم تداوم داشته باشد. کسب و کاری که در سال 1263 ش. در یزد توسط حسین عباس بنا نهاده شد و توسط فرزندش خلیل ادامه پیدا کرد. راه او توسط دو پسرش؛ محمدرضا و محمدصادق دنبال شد. امروز این کسب و کار توسط زینب خجسته وارد نسل چهارم خود شده است. مسالۀ اصلی در این مقاله این است که چرا و چگونه این کسب و کار تداوم یافته و طبقه و سرمایۀ موروثی در این تداوم چه نقشی ایفا کرده است؟. این پژوهش در صدد است تا بر اساس مطالعه ای میدانی و با بهره گیری از منابع نوشتاری و رویکرد تاریخ شفاهی، ضمن بررسی مدل های گوناگون مدیریتی در خانوادۀ کارآفرین، دیرپایی کسب و کار خانوادۀ خجسته را از منظر تاریخی و نظری تحلیل نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد عامل سرمایۀ موروثی؛ چه در قالب مالی و عینی و چه در شکل انتزاعی؛ مثل نام و اعتبار خانوادگی، پشتوانۀ محکمی برای این کسب و کار بوده و توانسته تا اندازۀ زیادی، تداوم این بنگاه را تضمین کند.

هدف این تحقیق شناسایی و تبیین عوامل، تعیین کننده موفقیت در کسب و کارهای کارآفرینانه مبتنی بر بخش گردشگری در روستای زیارت شهرستان گرگان است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، که بر مبنای راهبرد پیمایش و به صورت تک مقطعی به انجام رسیده است. صاحبان کلیه کسب و کارهای خانوادگی و شخصی فعال در بخش گردشگری روستای زیارت، جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل دادند که 176 نفر از آنها به عنوان نمونه تحقیق از طریق روش نمونه گیری ترکیبی انتخاب شدند. روایی پرسشنامه تحقیق از طریق مصاحبه با پژوهشگران، متخصصان و خبرگان حوزه گردشگری استان و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (میانگین 86/0) تأیید شد. نتایج نشان داد که اهداف و انگیزه های غالب برای شروع و ادامه فعالیت ها اقتصادی و مالی است. همچنین یافته های تحلیل عاملی نشان داد که پنج عامل به نام های امکانات و منابع، زیرساخت ها و خدمات، یادگیری و حرفه آموزی، ارتباطات و پیوندها و مدیریت کسب و کار 36/80 درصد عوامل موثر بر موفقیت کسب و کارها را تبیین می کنند.

هدف از این پژوهش، تبیین و شناسایی مؤلفه های مؤثر بر پایداری منابع انسانی در کسب و کارهای خانوادگی است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه ای- کاربردی، از نظر ماهیت اکتشافی و از نظر گردآوری داده ها، آمیخته و از نوع اکتشافی است. نمونه آماری مرحله کیفی شامل 18 نفر از مدیران و مؤسسان کسب وکارهای خانوادگی با سابقه بیش از 30 سال در استان های کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی می باشد. جامعه آماری بخش کمی را 864 نفر از کارشناسان حوزه کارآفرینی و مدیران کسب وکارهای کوچک و متوسط مستقر در شهرک های صنعتی استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه تشکیل می دهند که از میان آنها 200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در مرحله کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در مرحله کمی پرسشنامه مستخرج از مدل کیفی است. برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون شش مرحله ای براون و کلارک (2006) و نرم افزار MAXQDA10 و برای تحلیل داده های کمی از روش مدل یابی معادلات ساختاری و از نرم افزار SmartPLS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دادند که، از میان مؤلفه های شناسایی شده مؤثر بر پایداری منابع انسانی در کسب و کارهای خانوادگی، مؤلفه های حفظ یکپارچگی خانواده، فرهنگ سازمانی خانوادگی و سیستم های متعادل بین کار و زندگی، بیشترین تأثیر را داشتند.

هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی پایداری منابع انسانی برای کسب وکارهای خانوادگی است. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون شش مرحله ای براون و کلارک (2006) صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران خانوادگی و بنیان گذاران کسب وکارهای خانوادگی با قدمت بیش از 30 سال در استان های کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی در دوره زمانی سال 1400 می باشند. در این پژوهش با 18 نفر از مدیران و مؤسسان این نوع از کسب وکارها با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی و با هدف دست یافتن به حد اشباع نظری داده ها مصاحبه های نیمه ساختار یافته صورت پذیرفت. الگوی پایداری منابع انسانی در کسب وکارهای خانوادگی در قالب 1 مضمون فراگیر، 5 مضمون سازمان دهنده و 23 مضمون پایه ارائه گردید. به منظور تعیین اعتبار پژوهش از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش (اعضای هیأت علمی دانشگاه) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دادند که، مضامین سازمان دهنده (کارکردهای راهبردی) مرتبط با الگوی پایداری منابع انسانی برای کسب وکارهای خانوادگی شامل حفظ یکپارچگی خانواده، آموزش پایدار مبتنی بر اصول پرورش خانوادگی، فرهنگ سازمانی خانوادگی، سیستم پرداخت و پاداش مبتنی بر نیاز خانوادگی و سیستم های متعادل بین کار و زندگی می باشند.